Thường Sơn (VNTB) – Vào ngày 11/6/2015, nền hành pháp của Tổng thống Barak Obama đã vượt qua một thách thức hú tim: với 217 phiếu thuận – chỉ nhỉnh hơn chút ít so với 212 phiếu chống, Hạ viện Mỹ đã đồng ý đưa dự luật về quyền đàm phán nhanh (TPA) ra bỏ phiếu trong ngày 12/6.
Sau vài chục vòng đàm phán căng thẳng, cho đến nay vướng mắc ghê gớm nhất của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) chỉ còn là TPA. Thậm chí vòng đàm phán TPP cuối cùng dự định tổ chức vào cuối tháng 5/2015 đã bị một số bộ trưởng các nước hoãn lại vì muốn chờ đợi số phận TPA sẽ được chung quyết ra sao.
Cần nhắc lại, nếu có được TPA, Nhà Trắng sẽ có toàn quyền đàm phán và thỏa thuận các điều khoản của TPP; để sau khi đàm phán hoàn tất, Quốc hội Mỹ chỉ có quyền phê chuẩn hoặc phủ quyết, mà không có quyền điều chỉnh các điều khoản đã nhất trí.
Những thông tin gần gũi cũng cho biết giới lãnh đạo cao cấp Việt Nam đang đặc biệt chú ý và theo dõi đường đi của TPA. Nếu lộ trình này thuận lợi, Hiệp định TPP hầu như chắc chắn sẽ được kết thúc đàm phán cùng mở ra triển vọng cho sự tham dự “đặc cách” của Việt Nam, cùng một ý nghĩa đáng kể đối với chuyến công du Hoa Kỳ dự định vào tháng 7 tới của TBT Trọng. Theo đó, có khả năng Nhà nước VN sẽ tiến hành thả trước thời hạn thụ án cho một số tù nhân chính trị và còn có thể cho “thí điểm” mô hình công đoàn độc lập tại các doanh nghiệp VN như một cách để thỏa mãn tiêu chí bất di bất dịch của TPP.
Nhưng nếu TPA không được Hạ viện Mỹ ủng hộ, TPP sẽ bị kéo dài thời gian đàm phán và khi đó không những làm vô vọng việc VN tham gia TPP, mà cả chuyến đi Mỹ của ông Nguyễn Phú Trọng cũng trở nên hết sức nhạt nhòa. Hiển nhiên trên phương diện đối ngoại, giới đảng VN không mong muốn hệ quả ấy. Và cách nào đó, hệ quả này sẽ ảnh hưởng đến chiến dịch gia tăng ảnh hưởng của những người bên đảng khi thời gian dẫn đến đại hội 12 không còn nhiều.
Bởi nguyên do vừa lộ diện vừa thâm sâu như thế, cuộc bỏ phiếu TPA tại Hạ viện Mỹ vào hôm nay – 12/6 (giờ Hoa Kỳ) – sẽ mang ý nghĩa cực kỳ then chốt. Một kết quả thuận lợi sẽ khiến mở toang cánh cửa TPP và có thể cả mối quan hệ e ấp giữa hai cựu thù VN và Mỹ.
