Phương Thảo
(VNTB) – Không nên để cho chủ nhà Việt nam quên rằng cộng đồng quốc tế đang theo dõi và trông chờ sự cải cách thật sự chứ không phải chỉ là sự làm màu để có được TPP hay vũ khí Made in USA.
Ảnh chấn động thế giới: Linh mục Nguyễn Văn Lý bị công an bịt miệng ngay trước tòa án
Chuyến công du vào cuối tháng năm này của Tổng Thống Obama đến Việt nam là một chuyến đi được nhiều người mong đợi đồng thời nâng cao kỳ vọng về cuộc viếng thăm lần này khi mối quan hệ giữa Việt nam và Hoa Kỳ đã trở nên nồng ấm hơn sau chuyến viếng thăm lịch sử của Tổng bí thư Đảng cộng Sản Việt nam đến Nhà Trắng.
Những thay đổi đó có thể được cảm nhận cả ở trên đất liền lẫn trên biển theo như lời nhận định được đăng trên tờ The Diplomat. Đó là việc dọn sạch đất đai bị nhiễm độc chất khai quang trong chiến tranh – một điểm nhức nhối trong quan hệ Việt Nam Hoa Kỳ trong nhiều năm qua và khả năng Hoa Kỳ sẽ tháo dỡ hoàn toàn cấm vận vũ khí sát thương đối với Việt nam với sự vận động của Bộ Trưởng Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ Ash Carter.
Nếu điều này thật sự xảy ra trong chuyến công du của Obama thì sự thay đổi trong cán cân quyền lực trong khu vực Đông Nam Á – cùng với việc thắt chặt quan hệ quân sự với Philippines – gần như đã được hoàn thiện và không theo ý thích của Trung Quốc. Dù chỉ chung nhau vùng Biển Đông nhưng Việt nam và Philippines chưa bao giờ thật sự gần gũi mãi cho đến gần đây khi Trung Quốc tỏ rõ thái độ hung hăng trên biển.
Trong bối cảnh Trung Quốc không chịu nhượng bộ về đường chín đoạn ở Biển Đông cũng như các quốc gia Campuchia, Lào và Brunei do áp lực của Trung quốc cũng đã cam kết không tham gia vào việc tranh chấp trên biển, chuyến đi của Obama tới Việt nam sẽ nâng quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt nam lên một tầm cao mới theo như lời của ông Lê Hải Bình, phát ngôn viên của bộ Ngoại Giao Việt Nam.
Tuy nhiên trở ngại lớn nhất vẫn là vấn đề nhân quyền tồi tệ của Việt nam.
Để được tham gia vào thỏa thuận thương mại quốc tế TPP hồi năm ngoái, Việt Nam lần đầu tiên đã đồng ý cho cho phép thành lập công đoàn độc lập và tuân theo các tiêu chuẩn về bảo tồn môi trường cao hơn. Với những lời hứa như vậy được cho là đã đánh dấu sự khởi đầu kỷ nguyên mới của sự minh bạch và thảo luận dân sự.
Trong năm 2015, Việt Nam được cho là có giảm bắt giữ và truy tố những người bất đồng chính kiến. Thế nhưng riêng trong tuần cuối cùng của tháng ba năm 2016, tòa án Việt Nam đã kết án bảy blogger, trong đó có blogger nổi tiếng Nguyễn Hữu Vinh, và các nhà hoạt động được cho là không cũng quan điểm với nhà cầm quyền. Cuối tháng trước, bà Trần Thị Hồng, vợ của mục sư Nguyễn Công Chính bị chính quyền địa phương bắt giữ và bị đánh đập khi đang trên đường đến gặp nhà ngoại giao Hoa Kỳ David Saperstein để thảo luận về tự do tôn giáo quốc tế.
Hà Nội vốn nổi tiếng với việc sử dụng các bất đồng chính kiến bị giam giữ như một con bài mặc cả với Hoa Kỳ nên một số các nhà bất đồng chính kiến sẽ lại được phóng thích để làm món quà mừng Obama đến Việt nam, mà có thể sẽ là Luật sư Nguyễn Văn Đài hay anh Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh để đổi lấy việc gỡ bỏ cấm vận vũ khí sát thương hoàn toàn.
Theo ước nguyện của nhiều người Việt hải ngoại ở Hoa Kỳ, chuyến công du lần này của Obama đến quốc gia độc đảng là dịp để cho họ – những người cộng sản biết rằng họ phải có nghĩa vụ tôn trọng các quyền làm người căn bản và rằng ở mỗi điểm dừng chân Tổng thống Obama không nên để cho chủ nhà Việt nam quên rằng cộng đồng quốc tế đang theo dõi và trông chờ sự cải cách thật sự chứ không phải chỉ là sự làm màu để có được TPP hay vũ khí Made in USA.