Quang Nguyên
(VNTB) – Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất theo quy định của Luật đất đai 2013 , nhưng lại có tham vọng giải quyết vấn đề tranh chấp đất đai
Ngày 20 tháng 2 ông Võ Văn Thưởng Thường Trực Ban Bí Thư của Đảng CSVN cho biết, “Gần 70% khiếu kiện, khiếu nại thời gian qua từ đất đai, các vụ kiểm tra dấu hiệu vi phạm, xem xét kỷ luật cán bộ cũng liên quan đất đai” (1). Nếu đó là số liệu chính xác thì nó cho thấy tầm quan trọng của vấn đề đất đai đối với sự phát triển kinh tế và xã hội của Việt Nam. Vấn đề đất đai tại Việt Nam đã và đang gây ra nhiều tranh chấp, khiếu kiện, khiếu nại, cũng như dấu hiệu vi phạm pháp luật. Phát biểu của ông Thưởng phải chăng cho thấy ĐCSVN muốn ngăn chặn tình trạng tham nhũng và vi phạm pháp luật trong việc khai thác, sử dụng đất đai. Liệu có được không?
Tình trạng tham nhũng và thiếu dân chủ ở Việt Nam là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến những tranh chấp đất đai.
Trong thực tế, các vụ tranh chấp đất đai thường xảy ra do việc cấp phép sử dụng đất đai không minh bạch, công khai, vi phạm quy định của pháp luật và thường vì mục đích lợi ích cá nhân hoặc nhóm. Tình trạng tham nhũng, thiếu minh bạch và thiếu dân chủ trong quá trình quản lý, cấp phép sử dụng đất đai cũng có thể tạo ra môi trường cho các hành vi vi phạm pháp luật trong việc khai thác, sử dụng đất đai.
Bên cạnh đó, tình trạng thiếu dân chủ cũng gây ra khó khăn trong việc giải quyết các tranh chấp liên quan đến đất đai. Các quyết định về việc sử dụng đất đai thường được đưa ra một cách tập trung, không được tham khảo ý kiến của các bên liên quan, dẫn đến tranh chấp xảy ra.
Có những vụ tranh chấp đất đai dẫn đến kết quả vô cùng đau đớn, khiến dư luận trong nước và thế giới quan tâm. Những vụ như vụ Đầm Tôm của Đoàn Văn Vươn, Thủ Thiêm, Đồng Tâm là những vết nhơ không thể xóa sạch trong lịch sử đảng. Ngoài ra còn vô số vụ việc chính quyền chiếm đất đai của các tôn giáo và tư nhân.
Bài này chỉ bàn về đất đai của người dân bị chính quyền tịch thu hay ‘mua rẻ’. Bất động sản của các tôn giáo bị chính quyền ‘mượn’, tịch thu, sẽ bàn đến trong dịp khác.
Đất đai bị chính quyền hoặc các thế lực thân hữu của nhân viên chính quyền chiếm bằng cách này, cách khác, hay mua thật rẻ là bất công lớn cho người sử dụng đất. Do chủ nghĩa cộng sản định rằng đất đai là sở hữu của toàn dân, dẫn đến việc chính quyền và các nhóm thân hữu lợi ích tha hồ thao túng đất đai đang nằm trong tay tư nhân, bày mưu mô chiếm hữu bằng mọi cách.
Nếu chính quyền cộng sản vẫn khăng khăng giữ “Điều 4 Luật Đất đai 2013 quy định Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất theo quy định của Luật này.”, nhưng lại có tham vọng giải quyết vấn đề tranh chấp đất đai, ít nhất họ phải có một số giải pháp để ngăn chặn tình trạng này:
1. Nâng cao ý thức và trách nhiệm của cán bộ, công chức và nhân dân đối với việc sử dụng đất đai. Đặc biệt là cần tăng cường công tác giáo dục, tuyên truyền về pháp luật và những hậu quả của việc vi phạm pháp luật liên quan đến đất đai.
2. Củng cố và nâng cao chất lượng công tác quản lý đất đai, đặc biệt là cấp quyền sử dụng đất và quản lý đất đai. Cần đảm bảo tính minh bạch, công khai và trung thực trong các quy trình cấp quyền sử dụng đất, phê duyệt dự án đầu tư và quản lý sử dụng đất đai.
3. Tăng cường kiểm tra, giám sát, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật liên quan đến đất đai.
4. Đẩy mạnh công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về đất đai, bao gồm luật đất đai, quy định về cấp quyền sử dụng đất, đầu tư và quản lý đất đai.
5. Tăng cường tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức của nhân dân về tầm quan trọng của đất đai và sự cần thiết phải bảo vệ đất đai cho sự phát triển bền vững của đất nước.
6. Tăng cường sự tham gia của các tổ chức xã hội và công dân trong việc giám sát, đánh giá và đưa ra đề xuất về các chính sách và quy định liên quan đến đất đai.
7. Phải có sự hài hòa lợi ích giữa nhà nước, người có đất thu hồi và nhà đầu tư.
Những giải pháp trên cần được triển khai một cách đồng bộ, có tính bền vững và phải được đưa vào thực tiễn để đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan.
Hơn thế nữa, quá trình thu hồi đất người dân phải được hưởng lợi ích mang lại từ các dự án phát triển. Sau khi tái định cư, người dân có điều kiện sống tốt hơn, sinh kế tốt hơn, hưởng các quyền lợi tốt hơn.
Nhưng thật ra tất cả các điều trên dù có được thực thi thì cũng chỉ có thể giải quyết vấn nạn đất đai tạm thời vì chính sách đất đai sở hữu toàn dân, mà thực ra thuộc quyền sở hữu của đảng cộng sản là gốc của mọi bất công về đất đai.
Thế nào là hài hòa lợi ích giữa nhà nước, người có đất thu hồi và nhà đầu tư?
Hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người có đất bị thu hồi và nhà đầu tư có nghĩa là đảm bảo các bên liên quan đều có lợi từ quá trình thu hồi đất và đầu tư vào dự án. Điều này đòi hỏi sự cân đối và bảo đảm các lợi ích của các bên liên quan trong quá trình thu hồi đất và đầu tư vào dự án.
Để đạt được sự hài hòa lợi ích, Nhà nước cần tạo ra các chính sách, quy định và quy trình cụ thể và rõ ràng, bảo vệ quyền lợi của người dân, đồng thời thu hồi đất đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội. Nhà nước cũng cần tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư đến với dự án, bảo đảm các điều kiện kinh tế và pháp lý cho nhà đầu tư.
Người sở hữu đất bị thu hồi cần được bồi thường đầy đủ, công bằng, bao gồm tiền đền bù, hỗ trợ tái định cư, hỗ trợ giải quyết các vấn đề khác như tìm kiếm việc làm mới và xây dựng lại nhà cửa. Quá trình bồi thường cần được thực hiện theo quy định của pháp luật.
Nhà đầu tư cần minh bạch, công khai và trung thực trong việc đưa ra các chính sách đầu tư và thực hiện các dự án, bảo hộ tính bền vững và phát triển lâu dài cho cộng đồng và môi trường.
Quá trình tìm kiếm sự hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người có đất bị thu hồi và nhà đầu tư cần phải được thực hiện một cách chặt chẽ, công khai và minh bạch để quyền lợi của các bên liên quan và sự phát triển bền vững.
Một thoáng nhìn về chính sách bồi thường đất đai cho tư nhân tại Hoa Kỳ
Hoa Kỳ tôn trọng quyền sở đất đại của tư nhân. Chính sách bồi thường đất đai cho tư nhân khi đất của họ bị lấy cho mục đích công ích là một phần quan trọng của Luật Quản lý Đất đai của Hoa Kỳ. Theo đó, chính phủ Hoa Kỳ có trách nhiệm bảo đảm tư nhân sẽ nhận được một khoản bồi thường công bằng khi đất của họ bị lấy đi để phục vụ cho mục đích công ích như xây dựng đường, căn cứ quân sự, phi trường và các công trình công cộng khác.
Theo Luật Quản lý Đất đai của Hoa Kỳ, chính phủ cần phải tiến hành đàm phán với chủ sở hữu tư nhân để thỏa thuận giá trị đất đai trước khi bắt đầu thu hồi đất. Nếu không thể đàm phán thỏa thuận được giá trị đất đai, chính phủ sẽ tiến hành định giá đất đai dựa trên các yếu tố như giá trị thị trường của khu vực, tiềm năng sử dụng đất và các yếu tố khác.
Bồi thường cho chủ sở hữu tư nhân có thể được thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau, bao gồm tiền mặt, đất đai thay thế hoặc các khoản bồi thường khác. Nếu chủ sở hữu tư nhân không đồng ý với giá trị đất đai do chính phủ đề xuất, họ có thể yêu cầu một bên thứ ba độc lập đánh giá lại giá trị đất đai.
Tóm lại, chính sách bồi thường đất đai cho tư nhân của chính phủ Hoa Kỳ nhằm bảo vệ tính công bằng và minh bạch trong quá trình thu hồi đất đai để phục vụ cho mục đích công ích.(2)
Việc bồi thường tài sản bị thu hồi để phục vụ cho mục đích công ích thường dựa trên giá trị thị trường của tài sản đó vào thời điểm thu hồi. Tuy nhiên, giá trị bồi thường có thể cao hơn giá trị thị trường của tài sản đó nếu các yếu tố khác được tính đến như các chi phí pháp lý, chi phí chuyển đổi và chi phí tái định cư. Nếu tài sản đó là một mảnh đất, giá trị bồi thường cũng có thể cao hơn giá trị thị trường nếu vị trí đất đó có giá trị đặc biệt hoặc nó nằm trong khu vực phát triển tương lai. Tuy nhiên, việc quyết định giá trị bồi thường được dựa trên pháp luật và quy định của từng tiểu bang và cụ thể từng trường hợp, do đó có thể khác nhau.
Nếu một cộng đồng phải di chuyển đến một khu mới do các lý do như phát triển hạ tầng, xây dựng các dự án công trình quan trọng như đường cao tốc, sân bay, cảng biển, thì quá trình tái định cư (relocation) phải được thực hiện theo quy trình và tiêu chuẩn nhất định để đảm bảo tính công bằng và đảm bảo quyền lợi của người dân được bảo vệ.
Trong quá trình tái định cư, có các bước tiếp cận để quyền lợi và lợi ích của cộng đồng không bị ảnh hưởng, bao gồm:
– Thông báo cho cộng đồng về các kế hoạch di dời, các bước thực hiện và các quyền lợi của họ.
– Tiến hành đánh giá tác động môi trường và xã hội để đánh giá tác động của việc di dời đến môi trường, xã hội khác.
– Thực hiện đàm phán với các cá nhân hoặc hộ gia đình bị ảnh hưởng về giá trị bồi thường của tài sản, các chi phí phát sinh và sự chấp nhận của họ với việc di dời.
– Cung cấp hỗ trợ về tài chính và hỗ trợ tái định cư để giúp cộng đồng chuyển đến chỗ ở mới và hòa nhập với cộng đồng mới.
– Cung cấp các dịch vụ công cộng và thiết yếu khác, như chăm sóc sức khỏe, giáo dục và lao động cho người dân trong khu vực di dời mới.
Quy trình di dời đến khu vực mới có thể gây ra áp lực và khó khăn cho cộng đồng bị ảnh hưởng. Do đó, cần có sự tham gia và hỗ trợ của cộng đồng và các bên liên quan để thực hiện quy trình này một cách công bằng và đúng đắn.
_____________
Tham khảo
(2)Luật Quản lý Đất đai của Hoa Kỳ (The Federal Land Policy and Management Act of 1976): https://www.govinfo.gov/content/pkg/STATUTE-90/pdf/STATUTE-90-Pg2743.pdf
1 comment
Không giảm thì sửa làm gì . Cứ để nguyên đó thì đã sao nào .