VNTB – Covid trong trại giam: quy tắc 1K?!
An Viên
(VNTB) – Quy tắc 5K phòng Covid giờ gom lại thành 1K: Không có gì.
Từ năm 2020 đã có nhiều tổ chức nhân quyền cũng như thân nhân tù nhân chính trị và tù nhân luong tâm đã lên tiếng yêu cầu chính phủ Việt Nam trả tự do cho tù nhân trước nỗi e ngại lây lan dịch bệnh trong trại giam.
Từ trại giam Chí Hoà đã có 3 cán bộ dương tính với Covid-19, tuy nhiên số người là F0, F1 không được tiết lộ rõ ràng. Ngày 2/7/2021, báo Thanh Niên đưa tin một phạm nhân ở trại giam Bố Lá có xét nghiệm dương tính Covid-19. Điều đáng nói là phạm nhân này được chuyển lên trại Bố Lá từ trại giam Chí Hoà.
Như vậy đã có sự lây lan dịch bệnh thực sự từ bên trong trại giam Chí Hoà chứ không chỉ dừng lại ở 3 cán bộ trại giam. Phạm nhân 45 tuổi đã được chuyển lên trại giam Bố Lá ngày 23/7 và cho xét nghiệm dương tính vào ngày 30/6/2021 khi bị ho, sốt, mệt mỏi. Mầm bệnh liệu đã có dư thời gian để thong thả phát tán trong một tuần lễ cuối tháng 6 ở trại Bố Lá?
Cơ quan Y tế huyện Phú Giáo xác định có ít nhất một bác sĩ của trạm xá đã tiếp xúc gần với phạm nhân, sau đó đã tạm thời phong tỏa khu vực ra vào Trại giam Bố Lá, tiến hành truy vết người tiếp xúc với phạm nhân dương tính với Covid-19.
Theo dự kiến, trong ngày 2/7, phạm nhân sẽ được chuyển từ Bình Dương về lại Trại tạm giam Chí Hòa để điều trị Covid-19. Ở đây có thể hiểu tình hình Covid ở Chí Hoà không đơn giản. Rồi tới đây trại giam số 4 Phan Đăng Lưu hiện cũng thuộc quyền quản lý của Chí Hoà có lại trở thành ổ dịch?
Và cũng chẳng có gì bảo đảm chắc chắn rằng trại Bố Lá sẽ thoát nạn Covid! Nếu trong trường hợp có lây lan Covid trong trại giam, ai sẽ là người phải chịu trách nhiệm vì đã làm lây lan, phát tán dịch bệnh và bị truy tố trước pháp luật?
Trại giam Bố Lá là trại trung chuyển, lượng tù nhân giam chung trong một buồng giam thường rất lớn. Đây cũng là nơi hai nhà báo Phạm Chí Dũng và Nguyễn Tường Thuỵ đã trải qua hơn 2 tháng trước khi được chuyển đi trả án ở các trại khác.
Những buồng giam mà hai nhà báo trên từng ở tạm tại đây có từ 95 -100 người tù hình sự lẫn chính trị nằm ngồi san sát nhau. Với mật độ đông như vậy, việc giữ khoảng cách 2 mét giữa các tù nhân là điều không thể thực hiện được.
Khẩu trang phát cho tù nhân có lẽ chọn sử dụng khẩu trang vải dù không đủ điều kiện phòng dịch nhưng tiết kiệm bởi một khẩu trang xài hoài cũng không hư. Nếu trường hợp được phát khẩu trang y tế loại dùng một lần thì cũng không thể được thực hiện hàng ngày vì lúc đó sẽ phải tốn một lượng lớn khẩu trang thay đổi. Hoặc có thể do suy nghĩ rằng dịch dã chẳng len vào được ở nơi được canh phòng kỹ lưỡng nên nếu có phát khẩu trang y tế, thì tiêu chuẩn là 2 khẩu trang dùng luôn cho cả hai tháng.
Nước rửa tay hay dung dịch khử khuẩn để phát cho phạm nhân trong trại có lẽ lại cũng là điều quá xa xỉ, nên lại thêm một K nữa trong bộ quy tắc 5K của Bộ Y tế được loại bỏ.
Các trại giam có lẽ cũng chung suy nghĩ rằng cách ly tuyệt đối thì sẽ không có bùng phát dịch. Nhưng chỉ cần một sơ sẩy nhỏ, để lọt lưới một tù nhân mang mầm bệnh vào trong trại giam thì không có gì để bảo đảm rằng dịch sẽ không len lỏi vào tận nơi này và bùng phát mạnh.
Trong những trại giam như Chí Hoà, hay số 4 Phan Đăng Lưu ở trong nội thành với các phòng giam chật hẹp, không thoáng khí sẽ là môi trường dễ khiến lây lan dịch bệnh hơn bao giờ hết.
Đây chỉ là đơn cử những nhà giam tại Tp. HCM nơi đang có dịch bùng phát. Nhưng từ đây cũng có thể hình dung ra tất cả những trại giam khác trên khắp cả nước đều ở chung một tình trạng đối phó với Covid tồi tệ như thế nào.
Những tù nhân trong điều kiện sống và sinh hoạt tối thiểu, mật độ tù nhân quá đông có thể khiến cho họ trở thành những đối tượng dễ bị lây nhiễm nhất. Các nhà tù tại Việt Nam sẽ làm gì để tuân thủ quy tắc 5K của Bộ Y tế đề trong trong phòng chống dịch bệnh từ bài học của trại giam Chí Hoà và Bố Lá? Có lẽ họ sẽ chẳng làm gì. Tất cả 5K giờ gom lại thành 1K: Không có gì. Tù nhân, chẳng có quyền gì mà đòi hỏi!