VNTB – Dậy sóng ở bãi Cỏ Mây và sự im lặng của Việt Nam

Nguyễn Huỳnh

(VNTB) – Liệu có tuyên bố nào được đưa ra kịp thời về vụ việc tàu hải cảnh 5203 của Trung Quốc đe dọa tàu tiếp vận Philippines ở khu vực cách bãi Cỏ Mây khoảng 25 km của Việt Nam vào sáng ngày 22-10-2023.

Hôm nay 23-10-2023, Quốc hội Việt Nam có phiên họp trù bị của kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV. Liệu có tuyên bố nào được đưa ra kịp thời về vụ việc sáng ngày 22-10, tàu hải cảnh 5203 của Trung Quốc đe dọa tàu tiếp vận Philippines ở khu vực cách bãi Cỏ Mây khoảng 25 km của Việt Nam.

Philippines nói hai tàu của nước này bị tàu hải cảnh, dân binh biển Trung Quốc truy cản và dẫn đến va chạm gần bãi Cỏ Mây trên Biển Đông. “Tàu hải cảnh 5203 của Trung Quốc đã cơ động nguy hiểm, dẫn đến va chạm với tàu tiếp vận Philippines ở khu vực cách bãi Cỏ Mây khoảng 25 km vào sáng 22-10”, Cảnh sát biển Philippines ra thông cáo cho biết.

“Chúng tôi lên án mạnh mẽ những hành động nguy hiểm, thiếu trách nhiệm và phi pháp của hải cảnh, dân binh biển Trung Quốc”, thông cáo của cảnh sát biển Philippines nhấn mạnh.

Phía Philippines đưa ra lập luận: là một thực thể lúc chìm lúc nổi, bãi Cỏ Mây không thể là đối tượng của yêu sách chủ quyền cũng như không có khả năng chiếm đoạt theo luật pháp quốc tế – một thực tế đã được Phán quyết trọng tài năm 2016 khẳng định. Do đó, Trung Quốc không thể thực thi chủ quyền hợp pháp đối với thực thể này.

“Việc Trung Quốc thực thi trái phép các quyền thực thi pháp luật trên biển; can thiệp vào một nhiệm vụ luân chuyển và tiếp tế hợp pháp của Philippines, bao gồm cả việc nước này sử dụng vòi rồng một cách hung hăng đối với các tàu của chúng tôi; và bất kỳ hoạt động nào khác xâm phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của chúng tôi đối với Bãi Cỏ Mây đều là vi phạm luật pháp quốc tế” – trích Thông cáo báo chí của Bộ Ngoại giao Philippines.

Hải cảnh Trung Quốc sau đó khẳng định hành động truy cản là “hợp pháp”, nhằm ngăn các tàu Philippines vận chuyển “vật liệu xây dựng trái phép” đến bãi Cỏ Mây, nhưng không đề cập đến va chạm giữa lực lượng hai bên.

Sự kiện này diễn ra khi tàu sân bay của Trung Quốc và Mỹ đều đang hoạt động ở Biển Đông. Cụ thể, nhóm tác chiến tàu sân bay USS Ronald Reagan tiến vào Biển Đông hôm 19-10. Ngày 20-10, nó xuất hiện cách bãi cạn Scarborough khoảng 40 hải lý về phía Nam Tây Nam. Trong khi đó, tàu sân bay Sơn Đông của Trung Quốc cũng ra khơi, và nó được nhìn thấy hoạt động ở khu vực đông bắc quần đảo Hoàng Sa.

Còn tại phía đông Địa Trung Hải, nhóm tác chiến tàu sân bay USS Gerald Ford được cho là đang di chuyển ra khá xa so với bờ biển Israel. Nhóm Sẵn sàng tác chiến đổ bộ đường biển USS Bataan và Đơn vị Thủy quân lục chiến viễn chinh 26 cũng được nhìn thấy tiến vào vịnh Aden ngày 18-10.

Nhóm chuyên trách quốc gia về vùng biển phía tây Philippines, cơ quan phụ trách các vấn đề Biển Đông của Manila, thêm rằng tàu cảnh sát biển nước này làm nhiệm vụ hộ tống cũng va chạm với một tàu dân binh biển Trung Quốc. Chưa rõ mức độ thiệt hại của các bên trong sự việc.

Đây không phải lần đầu Trung Quốc truy cản tàu Philippines ở bãi Cỏ Mây. Bộ Quốc phòng Philippines cho biết Bắc Kinh thường duy trì một tàu hải cảnh gần bãi Cỏ Mây để giám sát hoạt động của tàu cá Philippines.

Phía quân đội Philippines sử dụng tàu chiến cũ BRP Sierra Madre mắc cạn ở bãi Cỏ Mây như một tiền đồn để duy trì hiện diện mà Hà Nội luôn khẳng định rằng trái phép ở khu vực này từ năm 1999. Trên tàu có đơn vị thủy quân lục chiến đồn trú, và phải phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn tiếp tế từ đất liền.

Bãi Cỏ Mây thuộc quần đảo Trường Sa, và Hà Nội cùng với Bắc Kinh và Manila đều đưa ra tuyên bố chủ quyền với khu vực này.