Anh Khoa dịch
(VNTB) – Động thái đột ngột yêu cầu dừng đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng thúc đẩy việc đánh giá lại liệu tăng trưởng và lợi nhuận của Ant có bị Bắc Kinh hạn chế lớn trong những năm tới hay không
Jing Yang, Xie Yu và Joanne Chiu
Việc Trung Quốc đột ngột yêu cầu dừng đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) ồ ạt của công ty Ant Group khiến các nhà đầu tư chới với, nhân viên bị rơi vào tình trạng cực kỳ căng thẳng và các cổ đông đang cố gắng tìm hiểu lý do tại sao Trung Quốc lại chặn thương vụ kỷ lục này khi nó đã quá gần đích đến.
Một cuộc tấn công về luật ngày càng tăng đối với Ant và người đồng sáng lập Jack Ma đang buộc người ta phải đánh giá lại giá trị của đại công tài chính-công nghệ này và liệu sự tăng trưởng và lợi nhuận của nó có bị Bắc Kinh hạn chế nghiêm trọng trong những năm tới hay không.
Vào thứ Tư, một số nhà đầu tư trong các đợt IPO kép của Ant — đang trên đà huy động được ít nhất 34,4 tỷ đô la — đã được thông báo rằng đơn đặt hàng của họ đã bị hủy và những ai đã trả tiền sẽ được hoàn lại. Những người khác đang chờ cập nhật xem họ sẽ lấy lại tiền ra sao.
Người ta không rõ liệu việc bán cổ phiếu có hoàn toàn bị hủy bỏ trong thời gian tới hay không. Ant cho biết họ “sẽ duy trì liên lạc chặt chẽ” với các sàn giao dịch và các cơ quan quản lý Thượng Hải và Hồng Kông và chờ thông báo thêm từ họ về diễn biến IPO và quy trình niêm yết.
Nhiều người tham gia thị trường mong đợi Ant sẽ nộp các tài liệu niêm yết mới với các thông tin công bố cho các nhà đầu tư đã được sửa đổi và lên sàn vào một ngày nào đó.
Sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải hôm thứ Ba đã đình chỉ kế hoạch niêm yết của Ant vào ngày 5 tháng 11, cho biết một cuộc họp do các nhà quản lý Trung Quốc triệu tập và những thay đổi trong môi trường quản lý công nghệ tài chính có thể dẫn tới việc Ant có thể không tuân thủ các quy tắc niêm yết.
Đã có những điềm báo trước đó. Trong khi Ant chuẩn bị khởi động IPO, các nhà quản lý nhà nước đã bắt đầu nhắm vào hoạt động kinh doanh cho vay vi mô đang phát triển nhanh của công ty này, đây là loại dịch vụ cung cấp tín dụng ngắn hạn cho hàng trăm triệu cá nhân và nhiều doanh nghiệp nhỏ.
Vào ngày 14 tháng 9, cơ quan quản lý ngân hàng và bảo hiểm của Trung Quốc đã ban hành một thông báo riêng cho một số ngân hàng thương mại cảnh báo họ về rủi ro khi hợp tác cho vay với các tổ chức thứ ba, theo một bản sao của thông báo này mà tờ The Wall Street Journal được xem. Thông báo này nói rằng các ngân hàng không nên thuê ngoài việc bảo lãnh phát hành khoản vay và kiểm soát rủi ro.
Khi Ant hợp tác với các ngân hàng để thực hiện các khoản vay, người cho vay sẽ cung cấp vốn và chịu rủi ro vỡ nợ, trong khi Ant thu phí trung gian cho các giao dịch.
Hai ngày sau, cơ quan quản lý nhà nước đã công bố một hướng dẫn giới hạn khối lượng chứng khoán được hỗ trợ bằng tài sản có thể được phát hành bởi các nhà cho vay nhỏ. Hai công ty con của Ant đã gộp nhiều khoản vay thành chứng khoán và bán để gây quỹ cho hoạt động cho vay.
Các nhà đầu tư tranh nhau để sở hữu cổ phiếu trong đợt IPO của Ant ở Thượng Hải và Hồng Kông đã không nản lòng với các động thái của cơ quan quản lý nhà nước. Nhu cầu về cổ phiếu của Ant từ các nhà đầu tư trong nước và toàn cầu cao đến mức công ty này đã có thể bán cổ phiếu của mình rất nhanh chóng.
Một ngươi thạo tin cho biết công ty này giới hạn số lượng nhà phân tích và nhà đầu tư có thể tham dự một số buổi tiếp thị của họ đồng thời yêu cầu những người tham gia phải gửi câu hỏi họ muốn hỏi trước các sự kiện. Ant cũng nói với các công ty môi giới rằng các nhà phân tích công nghệ và internet của họ nên nghiên cứu công ty, thay vì các nhà phân tích nghiên cứu các tổ chức tài chính..
Tại Hồng Kông, Ant đã thực hiện một bước độc đáo là ấn định giá chào bán của mình ngay từ đầu, thay vì cung cấp cho các nhà đầu tư một phạm vi giá và để lượng mua của họ xác định giá cuối cùng cho mỗi cổ phiếu trong đợt IPO. Mức giá mà Ant đặt ra ở Thượng Hải và Hồng Kông đã định giá công ty là 313 tỷ USD, khiến giá này có giá trị hơn hầu hết các ngân hàng Mỹ và Trung Quốc.
Sự điên cuồng lên đến đỉnh điểm vào ngày 28 tháng 10, khi Ant đóng sổ bán cổ phần trước một ngày so với kế hoạch do nhu cầu của nhà đầu tư quá lớn.
Năm ngày sau, cục diện đã thay đổi.
Hôm thứ Hai, ông Ma, cổ đông kiểm soát của Ant, Chủ tịch điều hành Eric Jing và Giám đốc điều hành Simon Hu đã được triệu tập đến một cuộc họp hiếm hoi với bốn nhà quản lý nhà nước Trung Quốc. Ant cho biết buổi tối hôm đó cả nhóm đã thảo luận về “sức khỏe và sự ổn định của khu vực tài chính”.
Cùng ngày, cơ quan quản lý ngân hàng của Trung Quốc đã đưa ra các dự thảo quy định có khả năng sẽ buộc Ant sở hữu 30% trong các khoản vay tiêu dùng và kinh doanh mà họ thực hiện cùng với các ngân hàng. Điều đó sẽ đòi hỏi công ty phải sử dụng vốn nhiều hơn đáng kể để hỗ trợ đơn vị cho vay của mình.
Andrew Batson, giám đốc nghiên cứu về Trung Quốc tại Gavekal Research, cho biết: “Mục tiêu của chính phủ là nhắc nhở công ty này về tình trạng ai nắm quyền kiểm soát hệ thống tài chính, không phải là buộc họ ngừng hoạt động kinh doanh.
Ông cho biết Ant gần như chắc chắn sẽ trở lại niêm yết tại Thượng Hải và Hồng Kông, nhưng công ty Ant có thể phải thực hiện những thay đổi đáng kể đối với mô hình tổ chức và kinh doanh nội bộ để tuân thủ các yêu cầu quy định mới. Ant cũng sẽ phải thay đổi các thông tin công bố và các yếu tố rủi ro được liệt kê trong các bản cáo bạch niêm yết.
Bên trong Ant, tâm trạng của các nhân viên rất ảm đạm sau khi đợt IPO bị đình chỉ. Vào tối thứ Ba, các ông Jing và Hu đã họp trực tuyến với hơn một nghìn nhân viên từ trung cấp đến cao cấp để nâng cao tinh thần họ.
Hai giám đốc điều hành hàng đầu của công ty đã lặp lại hướng dẫn mà họ được các quan chức truyền đạt vào thứ Hai khi nói với nhân viên rằng Ant sẽ tuân theo các nguyên tắc “đổi mới một cách ổn định; tuân thủ luật lệ; cung cấp dịch vụ cho nền kinh tế thực; và hợp tác đôi bên cùng có lợi.” Nhân viên cũng được khuyến khích không thảo luận về việc đình chỉ IPO và yêu cầu tập trung vào công việc của họ, những người này cho biết.
Một bài bình luận được đăng tải trên một số hãng truyền thông nhà nước bao gồm Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận chính thức của Đảng Cộng sản cho biết việc niêm yết của Ant đã bị đình chỉ để “bảo vệ quyền và lợi ích của người tiêu dùng và nhà đầu tư tài chính cũng như vì sự phát triển lành mạnh lâu dài của thị trường tài chính.”
Đối với Ant, bài báo này nói thêm, “mệnh lệnh quan trọng” là “tận tâm chấn chỉnh” các hoạt động kinh doanh của họ cho phù hợp với các quy định của luật pháp.
Kevin Kwek, một nhà phân tích của Sanford C. Bernstein, cho biết các nhà đầu tư có thể bắt đầu xem Ant không còn một công ty công nghệ mấy mà giống một công ty tài chính hơn, điều này có thể ảnh hưởng đến các giả định về tăng trưởng và giá trị của Ant. “Chúng tôi không nghĩ rằng mô hình của Ant về cơ bản đã bị phá vỡ, nhưng hiện có những thách thức rõ ràng cần được giải quyết,” ông nói trong một nghiên cứu.
Việc tạm ngừng niêm yết là một nỗi thất vọng lớn đối với nhóm các nhà đầu tư cá nhân, những người đang hy vọng kiếm được tiền từ giao dịch đầu tiên của Ant.
Huang Xiaohu, một doanh nhân công nghệ 35 tuổi ở Thâm Quyến, cho biết trước đó anh đã đặt mua 12 triệu đô la Hồng Kông, tương đương 1,5 triệu đô la, cho cổ phiếu của Ant bằng cách vay 95% số tiền từ các nhà môi giới và đặt cọc 600.000 đô la Hồng Kông.
Ông Huang cho biết hiện ông sẽ phải chịu một khoản lỗ nhỏ từ các khoản vay ký quỹ mà ông đã vay. “Tôi rất khó chịu,” anh nói.
Tuy nhiên, đối với một số người khác, việc đình chỉ lại như một sự giải tỏa. Conrad Saldanha, giám đốc danh mục đầu tư cấp cao tại Neuberger Berman Group, cho biết: “Muộn còn hơn không”. Ông cho biết một quỹ chứng khoán thị trường mới nổi mà ông quản lý trước đó đã đặt hàng mua cổ phiếu của Ant ở Hồng Kông.
Ông cho biết các ràng buộc về quy định đối với Ant có thể làm giảm tiềm năng định giá và thu nhập của công ty và biết điều đó trước khi đầu tư thì tốt hơn. Ông Saldanha cho biết công ty vẫn có kế hoạch tham gia vào một đợt IPO cuối cùng của Ant.
_______________