Cảnh Chân
(VNTB) – Kinh tế càng ngày càng khó khăn, bao lì xì càng ngày càng ít, nhưng con người càng ngày càng thực dụng.
Một phong tục tốt đẹp
Lì xì Tết là một phong tục truyền thống của người Việt, mang theo những ý nghĩa chúc phúc, may mắn và thành công trong năm mới. Việc nhận và trao lì xì không chỉ là một nghi thức mà còn là cách để mọi người thể hiện lòng biết ơn và mong muốn điều tốt đẹp cho nhau. Đây không chỉ là một nét đẹp văn hoá truyền thống mà còn là cơ hội để trẻ con học hỏi, thấu hiểu giá trị của tình thân và lòng nhân ái.
Là người Việt hẳn đứa trẻ nào cũng từng háo hức mong chờ ngày Tết, mà điều đáng mong chờ nhất cho những đứa trẻ là được lì xì. Được nhận một khoản tiền nho nhỏ, nhưng từ rất nhiều người. Rồi cuối ba ngày Tết đếm đi đếm lại vì chưa bao giờ được cầm trong tay một khoản tiền lớn như vậy.
Đối với trẻ con, lì xì không chỉ là một khoản tiền nhỏ mà còn là biểu hiện của sự quan tâm và tình yêu thương từ những người thân yêu. Là một phần không thể thiếu của văn hóa Việt, lì xì không chỉ mang ý nghĩa tượng trưng mà còn là biểu hiện của tình cảm, chân thành và may mắn.
Biến tướng và sự thiếu tinh tế của người nhận
Thế nhưng, cùng với sự phát triển của “kinh tế thị trường”, nghi thức lì xì đã có những biến tướng trở nên đáng buồn. Sự tập trung quá mức vào giá trị vật chất của lì xì cùng với sự cạnh tranh và lo lắng về số tiền lì xì có thể làm mất đi cái chân thành và ý nghĩa thực sự của nó. Điều này có nguyên nhân từ cả hai bên: người trao lì xì và người nhận lì xì.
Với người trao lì xì, lì xì đôi khi trở thành một hình thức “quà hối lộ” một cách hợp pháp, đặc biệt trong một số trường hợp như cho con cái của các quan chức, thể hiện sự ưu ái và quyền lợi không công bằng trước mặt người nhận. Trong nhiều trường hợp, việc trao lì xì trở thành công cụ để chứng tỏ sự thành đạt và giàu có trước mặt gia đình và họ hàng trong dịp Tết.
Với những đứa trẻ, và gia đình người nhận, đó là sự thiếu giáo dục từ thực tế từ người lớn về ý nghĩa thực sự của món quà lì xì. Khiến cho chúng không hiểu và thay vì cảm thấy biết ơn mà thay vào đó, lại so sánh và mong chờ quá mức từ số tiền nhận được. Hiện nay có tình trạng trẻ nhận bao lì xì xong lại mở ra ngay lập tức để xem bao nhiêu tiền, rồi so sánh. Gây ra sự bối rối và không thoải mái trong giao tiếp xã hội.
Kinh tế khó khăn cùng với sự chênh lệch giàu nghèo ngày càng tăng trong xã hội cũng dẫn tới món tiền lì xì có sự khác biệt quá lớn. Trẻ con đánh giá sai sự khác biệt này là thể hiện tình cảm của người trao lì xì. Không phải tự nhiên mà số tiền lì xì được trao đi trong một phong bì kín, nhưng việc mở ra và đếm, bình luận ngay trước mặt người trao chắc chắn sẽ khiến cho người lớn mất lòng.
Bên cạnh đó, sự thiếu tinh tế và thiếu quan tâm của cha mẹ, thậm chí khi bàn bạc và dè bỉu về số tiền lì xì trước mặt con cái, cũng là một nguyên nhân khiến cho tình hình trở nên phức tạp. Trong một xã hội trọng đồng tiền, nếu không được giáo dục, điều chỉnh từ những hành vi nhỏ nhặt tinh tế đó, trẻ con sẽ dễ dàng học theo cha mẹ, chê bai dè bỉu thay vì biết ơn và trân trọng, sẽ dẫn tới rất nhiều sai lệch trong hành xử.
Của cho không bằng cách cho: người nhận cũng phải biết trân trọng
Như đã phân tích, lì xì không chỉ là một phong tục mà còn là một nét văn hoá đặc trưng của người Việt. Tuy nhiên, để giữ cho nó vẫn giữ được giá trị và ý nghĩa thực sự, cần có sự thay đổi trong cách tiếp cận và thái độ của cả người trao lì xì và người nhận.
Trước hết, cần giáo dục cho trẻ con hiểu rõ về ý nghĩa thực sự của món quà nhỏ này. Lì xì không phải là sự trao đổi vật chất mà là biểu hiện của tình cảm, lòng biết ơn và sự kính trọng đối với tình thân. Chúng ta cần dạy cho trẻ con lòng biết ơn, sự trân trọng và tình thương trong mỗi món quà nhỏ mà họ nhận được.
Đối với người lớn, họ cần hướng dẫn trẻ con cách trao nhận tình cảm một cách tinh tế và ý nghĩa hơn. Như câu thành ngữ quen thuộc “của cho không bằng cách cho”, thì ở chiều ngược lại, người nhận cũng phải biết trân trọng. Chúng ta cần tạo ra một môi trường gia đình và xã hội đầy ý nghĩa, nơi mà sự đo lường không phải là số tiền mà là tình cảm và sự chia sẻ. Chỉ khi mọi người hiểu được ý nghĩa thực sự của lì xì và thể hiện nó một cách tinh tế và chân thành, thì phong tục này mới có thể được giữ lại và truyền bá đến thế hệ kế tiếp một cách ý nghĩa và bền vững.