Khúc Thừa Sơn
Nhà hoạt động dân sự, dân chủ Lưu Vịnh (ảnh: Lưu Vịnh)
(VNTB) – “Nhiều lắm. Tôi mong muốn TT Hoa Kỳ nhắc đến việc ở Việt Nam còn rất nhiều Tù nhân lương tâm đang còn bị giam giữ trái phép tại Việt Nam. Các vấn đề về tự do báo chí, tự do lập ngôn luận, tự do tín ngưỡng hay chuyện luật biểu tình mà Chính phủ Việt Nam đã nợ người dân mấy mươi năm qua nhưng chưa thông qua…v…v….”
Rạng sáng ngày 23/5/2016, Tổng thống (TT) Hoa Kỳ ông Barack Obama sẽ đáp chuyến bay xuống sân bay Nội Bài (Hà Nội) trong chuyến sang thăm và làm việc tại Việt Nam. Theo công bố lịch trình từ Nhà Trắng thì TT Obama sẽ có 2 ngày tại Việt Nam (từ ngày 23 đến ngày 25/5/2016) và sau đó sẽ đáp máy bay sang Nhật Bản để tham dự Hội nghị G7. Mặc dù thời gian ở Việt Nam rất ngắn ngủi nhưng hơn bao giờ hết, không ít người dân Việt Nam mong chờ từng giây từng phút được thấy TT Obama, người hiện đang lãnh đạo một cường quốc kinh tế lẫn quân sự, một tượng đài tự do dân chủ của thế giới xuất hiện tại Việt Nam. Đặc biệt, giới hoạt động dân chủ ở Việt Nam coi chuyến sang thăm và làm việc tại Việt Nam của TT Obama là nguồn tạo cảm hứng đặt nhiều kỳ vọng sẽ đem làn gió đổi thay cho vận mệnh đất nước và dân tộc Việt Nam đang ở thời điểm có quá nhiều rối ren, bất ổn.
Là một nhà hoạt động dân sự, dân chủ trong nước, anh Lưu Vịnh cũng như bao người dân khác, anh chia sẻ với Việt Nam Thời Báo (VNTB) về những tâm tư, kỳ vọng của anh.
PV.(VNTB): Theo anh thì anh kỳ vọng điều gì tốt đẹp cho Việt Nam qua chuyến sang thăm và làm việc tại Việt Nam của ông TT Hoa Kỳ ông Barack Obama?
A. Lưu Vịnh: Về việc TT Hoa Kỳ ông Barack Obama sắp sang thăm Việt Nam, theo nhận định của tôi và chắc cũng như đại đa số dân chúng Việt Nam vô cùng mong mỏi bởi khi nhìn thấy TT Hoa Kỳ sang Việt Nam như nhìn thấy một biểu tượng tự do dân chủ trong lúc đất nước mình đang còn tình trạng bóp nghẹt về tự do dân chủ. Kỳ vọng rằng: TT Hoa Kỳ ngoài việc gặp gỡ Chính phủ Việt Nam thì có chút thời gian gặp gỡ người dân Việt Nam để nghe người dân nói lên những phản ánh của mình một cách trung thực về vấn đề dân chủ, nhân quyền của Việt Nam hiện tại. Và cũng mong rằng: TT Hoa Kỳ có những lời nhắn gửi đến Chính phủ Việt Nam về vấn đề Nhân quyền đang ngày càng bị vi phạm trắng trợn, tệ hại, những gì Việt Nam đã ký với quốc tế như vấn đề chống tra tấn thì thực tế trong những ngày gần đây, ở hai đầu đất nước Việt Nam, người dân Việt Nam có cuộc tuần hành vì môi trường đều bị công an vô cớ bắt người và đánh đập dân tàn bạo.
PV.(VNTB): Anh có thể nêu một quyền cụ thể nào mà anh kỳ vọng TT Hoa Kỳ sẽ nhắc và thúc Việt Nam thực hiện vì có lợi cho người dân Việt Nam?
A. Lưu Vịnh: Nhiều lắm. Tôi mong muốn TT Hoa Kỳ nhắc đến việc ở Việt Nam còn rất nhiều Tù nhân lương tâm đang còn bị giam giữ trái phép tại Việt Nam. Các vấn đề về tự do báo chí, tự do lập ngôn luận, tự do tín ngưỡng hay chuyện luật biểu tình mà Chính phủ Việt Nam đã nợ người dân mấy mươi năm qua nhưng chưa thông qua…v…v….
PV.(VNTB): Nhân quyền luôn là vấn đề được phía Hoa Kỳ đưa ra hễ khi có bang giao với Việt Nam, tuy nhiên tình hình nhân quyền Việt Nam theo anh thấy có được cải thiện trong thời gian gần đây hay không?
A. Lưu Vịnh: Theo tôi, Việt Nam ngày càng hội nhập sâu với thế giới về nhiều mặt, những cam kết của Việt Nam ký với quốc tế là rất nhiều. Chính ra, trong thời buổi này người dân Việt Nam muốn cất lên tiếng nói của mình thì Chính quyền giường như đã ra những “hiệu lệnh ngầm”đàn áp nhân dân rất tàn khốc chứng tỏ tình hình Nhân quyền chưa được cải thiện.
PV.(VNTB): Anh có thể nêu một vài dẫn chứng vi phạm nhân quyền ở Việt Nam gần đây?
A. Lưu Vịnh: Ví dụ việc bắt giữ luật sư nhân quyền Nguyễn Văn Đài. Hay. Việc bắt giữ anh Trương Minh Tam và anh Chu Mạnh Sơn khi hai anh này đã đến thăm một số bà con miền Trung và xem tình hình cá chết (vì môi trường biển bị nhiễm độc) ra sao để đưa những thông tin rất trung thực nhằm giúp một phần tìm ra nguyên nhân cá chết vậy mà Chính quyền sở tại đã vô cớ bắt hai anh này. Đài truyền hình còn vô cớ đưa lên tội này tội khác rồi sau đó hai anh này được thả chứng tỏ Chính quyền đã bắt hai anh này vô cớ. Rồi chuyện người dân tuần hành ôn hòa vì môi trường vào các ngày vừa qua đã bị công an bắt bớ, đánh đập dã man những người dân vô tội…
PV.(VNTB): Rất nhiều lần đại diện hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ gặp bang giao nhưng điều gì khiến anh có hy vọng là chuyến đi của TT Hoa Kỳ lần này sẽ giúp nhân quyền Việt Nam được cải thiện tốt đẹp hơn?
A. Lưu Vịnh: Lần trước tôi có gặp ngài tham tán Lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Sài Gòn, tôi có nói hiện tại Hoa Kỳ đã cởi bỏ nhiều cái đã cấm vận Việt Nam từ trước. Ví dụ như đang dự tính cởi bỏ việc cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam và có nhiều điều khoản thỏa thuận về kinh tế. Kỳ vọng rằng: những thỏa thuận giữa hai Chính phủ Việt Nam- Hoa Kỳ mà có nhiều điều lợi cho Việt Nam thì cũng mong Chính phủ Hoa Kỳ lấy những thỏa thuận đó làm cho Chính phủ Việt Nam cở mở về mặt Nhân quyền.
PV.(VNTB): Nhân quyền Việt Nam nhưng vì lý do gì phải hy vọng từ sự lên tiếng của quốc tế nói chung và Hoa Kỳ nói riêng?
A. Lưu Vịnh: Bất kỳ Chính quyền nào đã hội nhập vào Liên Hiệp Quốc, điều đầu tiên phải tuân thủ về 30 Điều hiến chương quốc tế về Quyền Con Người. Đây là một Quyền được phổ quát trên toàn thế giới tức nhiên hướng tới sự toàn vẹn, một xã hội văn minh. Chúng ta cần tiến tới một xã hội văn minh chứ không phải tiến tới một xã hội không văn minh. Vì vậy tất cả những Điều khoản về Quyền Con Người, chính phủ Việt Nam đã có những phiên điều trần và cũng có ký xác nhận nhưng thực tế, Việt Nam có ký kết như vậy còn về hành động thì ngược lại, càng ngày càng vi phạm trầm trọng. Muốn đi ra hội nhập với quốc tế thì mình phải tuân thủ những gì quốc tế quy định về luật pháp chung cho toàn thế giới chứ không phải theo luật pháp riêng của mình.
PV.(VNTB): Tạm gác vấn đề Nhân quyền, anh có dự đoán là chuyến sang Việt Nam của TT Hoa Kỳ có liên quan đến TPP đối với Chính phủ Việt Nam hay không?
A. Lưu Vịnh: Hiệp định TPP, tuy là một hiệp định mang tính thương mại nhưng lại gắn bó nhiều đến vấn đề Nhân quyền và Công Đoàn độc lập. Việt Nam muốn gia nhập TPP trước hết phải tuân thủ các điều khoản mà TPP quy định. Vì lẽ này, điều đầu tiên hẳn TT Hoa Kỳ đại diện Chính phủ Hoa Kỳ đề cập Việt Nam về vấn đề Nhân quyền.
PV.(VNTB): Mọi việc ở quốc gia Hoa Kỳ đều do Quốc Hội Hoa Kỳ đưa ra, nếu bàn đến vấn đề TPP với Việt Nam hẳn TT Hoa Kỳ sẽ chuyển những điều kiện Quốc Hội Hoa Kỳ đưa ra đến Chính quyền Việt Nam. Vậy theo anh để đạt được TPP, Việt Nam có chấp nhận mọi khuyến nghị từ phía Hoa Kỳ đưa ra hay không?
A. Lưu Vịnh: Theo tôi, Việt Nam muốn phát triền kinh tế, gia nhập TPP thì phải chấp nhận, lẽ đương nhiên là có chấp nhận vài điều khuyến nghị phía Chính phủ Hoa Kỳ. Còn thực tế, để thực thi những thỏa thuận đó thì còn phải chờ đợi xem Chính quyền Việt Nam cư xử với người dân Việt Nam ra sao.
PV.(VNTB): TPP nếu được thông qua, Công đoàn độc lập Việt Nam được thành lập hợp pháp sẽ làm tiền đề cho các Hội dân sự độc lập khác thành lập, quyền tự do lập Hội ở Việt Nam được thực hiện đây là điều chính quyền Việt Nam chưa muốn, đang tìm cách ngăn chặn. Vậy Chính quyền Việt Nam có chấp nhận những khuyến nghị phía Hoa Kỳ mà ở đây là TT Hoa Kỳ đại diện đưa ra hay không?
A. Lưu Vịnh: Một vấn đề đặt ra rất là nan giải. ở Việt Nam hiện nay, Công đoàn do tổ chức Đảng cộng sản lãnh đạo chưa thể hiện tròn vai là người đem lại quyền lợi hay bảo vệ quyền lợi chính đáng và trực tiếp cho người lao động nói chung mà những người lao động còn bỏ tiền ra nuôi Công đoàn. Chính vì vậy mà Công đoàn độc lập sẽ tín hiệu hy vọng đem lại nhiều lợi ích và công bằng cho người lao động. Nếu Việt Nam không đáp ứng được vấn đề này thì tôi nghĩ rằng thật khó bởi còn những điều khoản về đảm bảo an sinh xã hội, mức lương cho người lao động…. Nếu Công đoàn độc lập được thừa nhận thành lập tức là đã thực thi những quy định về Quyền lập Hội. Điều này cơ bản đã có ghi trong Hiến pháp Việt Nam nhưng thực tế chưa thực hiện đúng. Có nghĩa là, từ việc ký kết, từ việc thỏa thuận cho đến việc thực tế là một cách trở, mất một thời gian rất dài đối với người Việt Nam.
PV.(VNTB): Xoay qua một sự kiện thời sự hiện cũng đang rất “nóng” đó là vấn đề Biển Đông.Theo anh, liệu chuyến sang Việt Nam lần này của TT Hoa Kỳ có nhằm mục đích Hoa Kỳ muốn kéo Việt Nam làm đồng minh chống sự bành trướng của Trung Quốc trên Biển Đông?
A. Lưu Vịnh: Vấn đề Biển Đông cũng là một trong những vấn đề thời sự “nóng bỏng” hiện nay với sự trổi dậy và bành trướng của Trung Quốc. Hiện nay Trung Quốc không những tuyên bố chủ quyền đường 9 đoạn hình lười bò (đường bản đồ chủ quyền Biển Đông mà Trung Quốc vẽ), vi phạm hầu hết các nước ASEAN mà hiện nay Trung Quốc còn tuyên bố (bành trướng) ở cả biển Thái Bình Dương. Sự bành trướng của Trung Quốc ảnh hưởng cả thế giới chính vì vậy mà Hoa Kỳ hẳn sẽ cần Việt Nam, Philippines… là những nước bị Trung Quốc lấn chiếm trên Biển Đông đứng về phía Hoa Kỳ liên kết với nhau, chống lại sự bành trướng của Trung Quốc.
PV.(VNTB): Anh có nghĩ là mình có hy vọng chính quyền Việt Nam sẽ mạnh dạn “thoát Trung” theo Hoa Kỳ và Phương Tây?
A. Lưu Vịnh: Việt Nam bị phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc (như vấn đề kinh tế…) tuy cũng có muốn thoát ra bởi một phần nhìn thấy quá rõ ràng Trung Quốc đang có những hành động xâm chiếm Việt Nam và do những sự phuộc thụộc nên muốn thoát ra nhưng không thoát ra được. Về phía Hoa Kỳ, họ cũng muốn Việt Nam đứng về phía chính nghĩa, đứng về phía những nước bị Trung Quốc xâm chiếm như hoàn cảnh Việt Nam để cùng với Hoa Kỳ và Phương Tây hạn chế sự bành trướng hung hăng của Trung Quốc. Thế nhưng đến nay, Việt Nam một phần cứ theo Trung Quốc và một phần do bị ảnh bởi Trung Quốc nên theo tôi nghĩ Chính quyền Việt Nam hiện tại khó có những quyết định bất ngờ để ngả theo Hoa Kỳ và Phương Tây được.
VNTB cám ơn những chia sẻ của anh Lưu Vịnh.