Thạch Lam Trần (VNTB) Theo FT, vào cuối năm nay, tòa án quốc tế The Hague sẽ ra quyết định về các đảo tranh chấp ở Biển Đông. Và Mỹ dự định sẽ nhân hội nghị thượng đỉnh vào tuần tới với các nhà lãnh đạo đến từ Đông Nam Á (ĐNÁ) sẽ “xây dựng áp lực ngoại giao” với Trung Quốc về vấn đề Biển Đông thông qua việc khuyến khích các nước ĐNÁ thúc giục Bắc Kinh chấp nhận phán quyết của tòa án, gián tiếp thách thức tuyên bố mở rộng chủ quyền của Bắc Kinh.
“Phán quyết của tòa án là vô cùng quan trọng,” Daniel Russel, trợ lý ngoại trưởng khu vực Đông Á, cho biết trong một cuộc phỏng vấn FT cho biết. “Tôi nghĩ đó là một thử nghiệm vền việc, liệu Trung Quốc có là một quốc gia tuân thủ luật pháp quốc tế hay không.”
 |
| VNTB – Sunnylands: Mỹ sẽ hỗ trợ ASEAN về Biển Đông, Campuchia quyết tâm “phá” Việt Nam? |
Ông Obama có cuộc gặp với các lãnh đạo ASEAN, nhóm Đông Nam Á, vào thứ hai và thứ ba tại Sunnylands, nơi ông đã gặp lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình vào năm 2013.
Các quan chức Mỹ xem hội nghị thượng đỉnh Asean lần này như là kết quả của một nỗ lực bảy năm của chính quyền để cải thiện quan hệ với khu vực, trong đó bao gồm sự tham gia lần đầu tiên của Myanmar và quan hệ quân sự nồng ấm lên với Việt Nam và Philippines.
Chương trình nghị sự chính thức bao gồm vấn đề thương mại, chống khủng bố… Trong đó, đa phần sẽ là tranh chấp Biển Đông với sự cải tạo đất, xây dựng đảo nhân tạo, quân sự hóa Biển Đông của Bắc Kinh…
Liên quan đến vụ kiện của Philiphines tại tòa án quốc tế The Hague về sự vô hiệu của cái gọi là “đường chủ quyền 9 đoạn”, Trung Quốc cho biết họ sẽ không chấp nhận bất kỳ phán quyết nào. Tuy nhiên, FT dẫn lời quan chức cấp cao Mỹ cho biết.
“Chiến lược của Trung Quốc là một trong những cố ý mang tính mơ hồ, nhưng điều đó đang dần bị xói mòn bởi bản án của tòa án sắp tới”, một quan chức cấp cao cho biết.
Vị quan chức này nói thêm: “Bản án này sẽ khuyến khích người Trung Quốc làm những gì mà họ nói – Đó là tuân thủ luật pháp quốc tế”.
Campuchia “chống” Việt Nam
Dù thế, Ernest Bower, tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, nói rằng Trung Quốc đã “gây sức ép lớn” với một số nước Asean để ngăn chặn một tuyên bố chung tại hội nghị về Biển Đông – đặc biệt là đối với Campuchia và Lào, nơi không có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc.
The Diplomat ngày 12.02 cũng dẫn lời của Thủ tướng Hunsen về vấn đề Biển Đông, trong đó nhấn mạnh việc ASEAN không nên theo đuổi quốc tế hóa Biển Đông, mà ngược lại đây sẽ là vấn đề riêng của ba nước (Philiphines, Việt Nam, Trung Quốc).
“ASEAN sẽ không giải quyết vấn đề tranh chấp chủ quyền. Việt – Trung sẽ phải ngồi xuống làm việc với nhau, Philippines và Trung Quốc, Philippines và Việt Nam, sẽ phải ngồi xuống và thu hẹp sự bất động của họ,” Thủ tướng Campuchia Hunsen cho biết.
Tác giả Hồng Thủy, thuộc tờ GDVN, trong bài viết ngày 13.02, cũng đã thẳng thằng nhận định rằng, cái cách mà Thủ tướng Hunsen đang thể hiện, chính là “một thủ đoạn ngoại giao bẻ từng chiếc đũa đối với những tranh chấp đa phương vô cùng phức tạp.” Và điều này được tác giả Hồng Thủy xem là “hoàn toàn phù hợp với mong muốn của Trung Nam Hải”, phù hợp với việc Campuchia ‘tiếp tục nhận được những khoản viện trợ hậu hĩnh mà không đi kèm bất kỳ yêu cầu chính trị, nhân quyền nào như phương Tây.”
Khoản viện trợ hậu hĩnh gần nhất đây mà Campuchia nhận được là vào cuối năm 2014, khi Trung Quốc cam kết viện trợ cho Campuchia và cho vay không lãi suất số tiền 114 triệu USD.
BBC Việt ngữ ngày 13.02 đưa tin, dù kế hoạch trước đó của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng là sẽ không dự hội nghị thượng đỉnh Asean, vốn là hội nghị lần đầu do Tổng thống Mỹ Barack Obama tổ chức tại Sunnylands, California vào ngày 15 – 16.2. Tuy nhiên, “các hoạt động ngoại giao dồn dập vào phút chót do Mỹ muốn lãnh đạo cao cấp của Việt Nam dự hội nghị”, bao gồm cả việc “quan chức ngoại giao cấp cao Mỹ điện đàm với PTT Phạm Bình Minh và đại sứ Mỹ Ted Osius xin gặp để thuyết phục” về chuyến đi cuối cùng đã được đáp ứng. Theo đó, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sẽ dự hội nghị thượng đỉnh Asean ở California.