TS Phạm Đình Bá dịch
(VNTB) – Việc Bình bị kết án ngay sau khi Tô Lâm lên nắm quyền là một tín hiệu đơn giản cho thấy nhiều điều tương tự sẽ xảy ra trong nhiệm kỳ của Tô Lâm.
Nhà báo Nguyễn Vũ Bình bị tuyên án bảy năm tù vì một bài đăng trên YouTube, một tín hiệu đơn giản cho thấy nhiều điều tương tự sẽ xảy ra dưới thời Tô Lâm.
Khi các nhà lãnh đạo thay đổi ở các quốc gia độc tài, ở phương Tây dấy lên hy vọng rằng lãnh đạo mới sẽ báo hiệu sự thay đổi trong thái độ hướng tới sự minh bạch và công bằng, cùng với việc nới lỏng các đường lối cứng rắn do những người tiền nhiệm áp đặt.
Đó là trường hợp của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un khi ông lên nắm quyền vào năm 2011 và Thủ tướng Campuchia Hun Manet khi ông mới nhậm chức hơn một năm trước. Cả hai đều thừa kế vị trí từ cha mình nên mọi kỳ vọng về sự thay đổi đều là viển vông.
Ngay cả Tập Cận Bình cũng được hưởng một khoảng thời “trăng mật” kéo dài sau khi đảm nhận vị trí chủ tịch nước Trung Quốc vào tháng 3 năm 2013. Trong ít nhất hai năm, báo chí phương Tây đã đăng tải nhiều tin tức với hy vọng rằng thị trường lớn nhất thế giới sẽ tiếp tục tiến vào thế kỷ 21.
Như tờ Nhà Kinh tế học (The Economist) đã lưu ý vào tháng 9 năm 2014: “Tập vuốt ve bò con, ôm má trẻ sơ sinh và đá bóng. Tập cười nơi công cộng. Tập tự cầm dù, tránh xa xe limousine, tự mang thức ăn trong nhà hàng, và ngồi xếp bằng trong túp lều của nông dân.”
Sự cường điệu dễ chịu đó chưa bao giờ xảy ra ở Việt Nam, nơi nhà báo Nguyễn Vũ Bình, 56 tuổi, bị bỏ tù bảy năm ngày 10/09/2024 vì cáo buộc đã tiến hành tuyên truyền chống nhà nước sau khi Anh chỉ trích Đảng Cộng sản Việt Nam thông qua một bài đăng trên YouTube.
Bản án của Anh – về tội làm, lưu trữ, phổ biến hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu và tài liệu có nội dung bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân – bị cáo buộc theo Điều 117, một điều luật đã bị chỉ trích rộng rãi, được coi là một điều khoản chung chung để trấn áp những người bất đồng chính kiến.
Điều quan trọng là bản án của Anh được đưa ra chưa đầy ba tháng sau khi Tô Lâm nhậm chức Chủ tịch nước Việt Nam và chỉ sáu tuần sau khi Lâm được bầu làm Tổng Bí thư đảng, sau cái chết của người tiền nhiệm Nguyễn Phú Trọng.
Đài Á Châu Tự do (RFA) – nơi Bình thường viết bài cho đến khi bị bắt – Văn Bút Quốc tế, Ủy ban Bảo vệ Nhà báo và Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nằm trong số nhiều tổ chức nhanh chóng lên án bản án, trong đó Văn Bút Quốc tế lưu ý rằng trường hợp của Bình cần được cộng đồng quốc tế nhanh chóng chú ý.
Ngoài ra, các nhóm nhân quyền cho biết cảnh sát Việt Nam đã bắt giữ ít nhất 269 người vì tội tương tự khi Tô Lâm còn là người đứng đầu Bộ Công an từ tháng 4 năm 2016 đến tháng 5 năm 2024.
Kể từ tháng 5/2024 đến nay, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền đã thống kê được 7 người đã bị kết án vì chỉ trích chính phủ, trong đó có Nguyễn Chí Tuyến – còn gọi là Anh Chí – người đã bị bỏ tù 5 năm vào tháng 8, sau lần đầu tiên bị giam cùng với Bình vào ngày 29 tháng 2.
Tuy các ước tính có khác nhau, nhưng các nhóm nhân quyền cho biết có khoảng 170 tù nhân chính trị ở Việt Nam, nhiều người trong số họ là blogger hoặc nhà báo công dân có thiện chí. Nói cách khác, họ là những kẻ nghiệp dư gặp khó khăn nhưng đáng được hỗ trợ.
Tuy nhiên, Bình không nằm trong số đó. Anh là một nhà báo giàu kinh nghiệm với lý lịch từ những năm 1990. Anh đã làm việc với tạp chí chính thức của đảng, Tạp chí Cộng sản, trong gần một thập kỷ, sau đó tạo dựng tên tuổi bằng những bài viết về tham nhũng, quyền đất đai và môi trường.
Anh đã hai lần nhận được giải thưởng nhà văn Hellmann/Hammett dành cho các nạn nhân bị đàn áp chính trị, và vào năm 2002, Anh bị bỏ tù và thụ án 5 năm trong bản án 7 năm sau khi cung cấp lời khai bằng văn bản cho Quốc hội Hoa Kỳ về vi phạm nhân quyền ở Việt Nam.
Tóm lại, Bình là người có chuyên môn, xứng đáng được các nước phương Tây hậu thuẫn, và chính vì thế mà Anh bị đặt ngay vào tầm ngắm của Tô Lâm. Đó cũng là lý do tại sao những người viết bài xã luận không hề ảo tưởng về tuần trăng mật và có cái nhìn ảm đạm về cuộc sống sau này dưới thời Tô Lâm.
Việc Bình bị kết án ngay sau khi Tô Lâm lên nắm quyền là một tín hiệu đơn giản cho thấy nhiều điều tương tự sẽ xảy ra trong nhiệm kỳ của Tô Lâm. Người ta đã từng nói, trái với các nước như Trung Quốc – ít nhất là với người Việt Nam, bạn luôn biết mình đang đứng ở đâu.
____________________
Tham khảo:
Dịch từ – To Lam Signals No Honeymoon for Vietnamese Journalists and Dissidents. Luke Hunt. The Diplomat. 11/09/2024. https://thediplomat.com/2024/09/to-lam-signals-no-honeymoon-for-vietnamese-journalists-and-dissidents/