VNTB – Vì sao ông Vũ Ngọc Hải đi tù?
Phú Nhuận
(VNTB) – Cựu bộ trưởng Bộ Năng lượng đã phải ngồi tù vì cho phép nhập 4.000 tấn thép từ một công ty tư nhân cho công trình đường dây 500kV.
Khi nhắc đến chuyện ngày ấy ông cười bảo: “Nhớ, nhưng không cay đắng lắm”.
Ông là Vũ Ngọc Hải – cựu bộ trưởng Bộ Năng lượng, người đã phải vào tù vì tội cho phép nhập 4.000 tấn thép từ một công ty tư nhân cho công trình đường dây 500kV.
“Tôi bị tòa tuyên án 3 năm tù, nhưng may là hôm ấy họ không bắt tại tòa. Tòa kết thúc, tôi bảo con rể chở về nhà ở khu tập thể Kim Liên bằng xe máy. Nhưng khi ra khỏi tòa thì thấy cả đoàn người kéo nhau đi theo sau. Về đến ngõ, quay lại thấy cả một đoàn ô-tô, xe máy đi sau lưng.
Tôi liền bảo: “Thế các cháu đi theo chú làm gì?”. Nghe vậy cả nhóm thanh niên trả lời: “Chúng cháu phục bác. Yêu mến bác. Ba năm sá gì. Thôi bác vui vẻ mà giữ gìn sức khỏe đi”. Nghe vậy tôi cũng yên tâm phần nào. Tôi ở tù chừng hơn một năm sau thì được ân xá cho về trước hạn. Có lẽ tôi là người đầu tiên được đặc xá trước 1/3 thời gian, chứ trước đó làm gì có”. Ông Vũ Ngọc Hải kể với báo chí.
Câu chuyện sau đây được ông nhắc nhớ nhiều lần khi nói về ông Sáu Dân, tức Thủ tướng Võ Văn Kiệt:
“Sáng hôm đó, chừng 5g tôi đang tập thể dục giữa sân trại thì cậu cục phó trại chạy vội vã đến bảo: “Anh Hải ơi, về thay quần áo đi. Thủ tướng sắp vào”. Tôi bảo: “Vào ngay à?”. “Vâng, đang trên đường vào”. Nghe vậy tôi liền nói: “Thế thì hay quá!”.
Khi đến phòng khách thấy tôi, anh Sáu hỏi ngay: “Khỏe không?”. Tôi cười bảo: “Phải cố mà khỏe chứ anh”. Sau một hồi hỏi dồn dập từ chuyện ăn ở ra sao, sinh hoạt thế nào, cuối cùng tôi thấy anh Sáu trầm ngâm một lúc rồi bảo: “Có biết hôm qua là ngày gì không?”.
Tôi bảo: “Thưa anh, tôi biết. Hôm qua là ngày đóng điện đường dây 500kV. Nhưng đóng giờ nào thì tôi không biết”.
Anh Sáu mới hỏi lại: “Sao biết?”. Tôi trả lời: “Ở trong này cái gì mà không biết. Mà anh thấy không, anh cứ lo kỹ thuật đóng điện. Đến khi đóng, có vấn đề gì không?”. Nghe vậy, anh Sáu nói giọng như reo vui: “Ừ tao sướng lắm rồi”.
Tôi hỏi tiếp: “Thế hôm qua anh ngủ được không?”, anh bảo: “Hôm qua tao sướng quá không ngủ được nên sáng nay vào sớm thăm ông đây”. “Thế mấy hôm trước thì sao?”. Anh Sáu bảo: “Mấy hôm trước lo quá cũng không ngủ được”.
Xong rồi tôi mới hỏi anh Sáu một câu như thế này: “Tôi nghe tin trên không đồng ý cho làm lễ khánh thành. Anh thấy thế nào?”. Nghe vậy, anh Sáu im lặng một lúc rồi bảo: “Thôi. Phải chấp hành!”…
Trong trại giam, Thủ tướng Võ Văn Kiệt lấy trong túi ra chiếc huy hiệu đường dây 500kV rồi gắn lên ngực ông Hải.
Ông Hải kể tiếp: “Gắn xong anh Sáu bảo: “Ông là người đầu tiên vinh dự được gắn huy hiệu đường dây đấy”. Anh Sáu lấy hai chai sâm banh rót ra mỗi người một cốc, mời uống. Chai còn lại anh bảo tôi: “Ông cầm về mà uống”…
Nhân chuyện Đảng đang kêu gọi cán bộ “dám nghĩ, dám làm”, ở tuổi 92, ông kể:
“Quý IV năm 1991, tôi thay mặt Bộ Năng lượng trình lên Thường trực Chính phủ, có cả ông Võ Văn Kiệt và ông Trần Đức Lương nhiều vấn đề, trong đó có việc đề xuất xây dựng đường dây cao áp đi miền Nam.
Anh Sáu hỏi: Thế à, làm mạnh thế à?
Tôi đáp: Không có cách nào tốt hơn. Bây giờ chúng ta bán điện sang Trung Quốc, rồi lại nhập diesel giá cao bán điện cho người dân miền Nam. Thế là chúng ta có tội. Tôi đề nghị với anh phải quyết thôi.
Anh Sáu cười bảo: Được, đồng ý!
Đây là một chủ trương táo bạo, vì chưa làm bao giờ, đòi hỏi kỹ thuật cao. Thủ tướng nhất trí với đề xuất và bảo tôi đợi lấy ý kiến tập thể. Đến Tết nguyên đán, đầu năm 1992, Thủ tướng Võ Văn Kiệt tuyên bố cho làm đường dây nhưng chỉ cho làm trong 2 năm. Bởi thật ra, theo dự đoán lúc đó, chỉ trong 2 năm nữa miền Nam sẽ thiếu điện nghiêm trọng. Nếu không làm trong 2 năm sẽ không giải quyết được điện cho miền Nam”…
“Lúc đó, chúng tôi chọn toàn thiết bị của các nước Châu Âu, các nước tiên tiến phát triển, không chọn thiết bị của Trung Quốc… Việc lựa chọn thiết bị này không phải ai cũng đồng tình.
Có người bảo nếu làm như tôi, nhiều người sẽ phản đối. Tôi xác định nếu bị xử lý tôi chịu trách nhiệm, nhưng đã làm thì phải làm cho thật tốt”, ông Hải kể, và có lẽ chính điều này khiến ông về sau đã vướng lao lý với bản án 3 năm tù giam vì tội cho phép nhập 4.000 tấn thép từ một công ty tư nhân cho công trình đường dây 500kV.
Cho đến tận lúc này, ông Vũ Ngọc Hải vẫn nhận định rằng “khi ấy, tôi nhìn thấy nhiều công trình dùng thiết bị của Trung Quốc có chất lượng không cao. Khi đấu thầu, Chính phủ giao cho Bộ Năng lượng và Bộ Kinh tế.
Thiết kế đến đâu, đấu thầu và thi công triển khai đến đấy, vì chỉ làm trong 2 năm. Hai Bộ thống nhất chất lượng, nên chọn các nước có truyền thống về thiết bị. Ví dụ, Pháp có truyền thống về sứ thuỷ tinh; Nhật có truyền thống về dây cáp điện, có những loại máy cắt phải chọn Thụy Điển…” – ông Vũ Ngọc Hải nhấn mạnh.
Tổng bí thư thời điểm xảy ra sự việc trên là ông Đỗ Mười.