Mai Lan
(VNTB) – Ở Việt Nam đã xuất hiện việc mua bán thai nhi để kiếm lời.
Ông Nguyễn Văn Tùng, Phó vụ trưởng Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học Tòa án nhân dân tối cao, cho biết ở Việt Nam đã xuất hiện việc mua bán thai nhi để kiếm lời.
Theo ông Nguyễn Văn Tùng, khái niệm thai nhi có được coi là trẻ em hay không thì hiện tại chưa được làm rõ. Theo quy định của các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành thì có thể hiểu thai nhi chưa phải là một con người hoàn chỉnh, chưa có đầy đủ những quyền của trẻ em và chưa được chăm sóc, bảo vệ như đối với trẻ em.
Diễn giải qua góc nhìn của người từng có thời gian làm việc ở văn phòng luật sư, ông Nguyễn Văn Tùng cho biết điều 151 của Bộ luật hình sự 2015 quy định đối tượng bị mua bán ở đây là đứa trẻ được sinh ra và còn sống. Thế nhưng thai nhi không phải là trẻ em nên việc thỏa thuận mua bán thai nhi có thể là hành vi nguy hiểm cho xã hội và vi phạm đạo đức, thuần phong mỹ tục, nhưng oái oăm tại thời điểm được thỏa thuận, thai nhi không phải là đối tượng bị mua bán theo như quy định ở điều 151 của Bộ luật hình sự.
Trường hợp thỏa thuận mua bán thai nhi trước khi người phụ nữ mang thai, nếu sau đó, người phụ nữ sinh con và đứa trẻ được giao cho người mua thì xem xét trách nhiệm hình sự của người bán và người mua về tội mua bán người dưới 16 tuổi, vì thời điểm này đối tượng bị mua bán là đứa trẻ chứ không phải là thai nhi.
Còn nếu sau khi thỏa thuận, người phụ nữ không mang thai và thỏa thuận không được thực hiện thì không đặt ra vấn đề xem xét trách nhiệm hình sự đối với những người đã tham gia thỏa thuận; có nghĩa việc mua bán không được thực hiện, không có đối tượng bị xâm hại.
Ngày 17-6-2021, Bộ Y tế ban hành Công văn số 4870/BYT-BM-TE về việc phòng mang thai hộ vì mục đích thương mại và lựa chọn giới tính thai nhi. Theo đó, thời gian qua, tình hình mang thai hộ vì mục đích thương mại, đẻ thuê, lựa chọn giới tính thai nhi có xu hướng diễn biến phức tạp. Mội số đường dây đẻ thuê đang bị các cơ quan chức năng điều tra, xử lý theo pháp luật.
Để bảo đảm việc chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản, phòng tránh tình trạng mang thai hộ vì mục đích thương mại, đẻ thuê, lựa chọn giới tính thai nhi xảy ra trong cơ sở y tế hoặc các hành vì tiếp tay, tham gia vào những đường dây phi pháp nêu trên của cán bộ y tế, Bộ Y tế yêu cầu các bệnh viện được phép thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo cần thực hiện một số biện pháp.
Theo tìm hiểu của ông Nguyễn Văn Tùng, thời gian qua đã xuất hiện việc mua bán thai nhi, không chỉ dừng lại ở phạm vi trong nước mà còn phát hiện cả những đường dây mua bán thai nhi để đưa ra nước ngoài bán kiếm lời.
“Có cần thiết phải xử lý đối với những người mẹ đã bán thai nhi trong bụng mình cho người khác hay không. Vấn đề này đang có những quan điểm khác nhau”, ông Tùng nói và điều này xem ra có liên quan đến Công văn số 4870/BYT-BM-TE của Bộ tế ban hành hồi trung tuần tháng 6 năm 2021.
Ghi nhận từ một số vụ án buôn bán thai nhi thì có nhiều nhóm người tự nhận mình là môi giới. Những người này chuyên săn tìm những phụ nữ có thai nhưng muốn cho con, và họ sẽ trả giá mua ở thời điểm cái thai vẫn ở trong bụng mẹ với giá từ 70 – 100 triệu đồng trên danh nghĩa là tiền bồi dưỡng. Yêu cầu đặt ra là họ sẽ lo mọi thủ tục sang… Trung Quốc để sinh con, đứa trẻ để lại ở đây và người mẹ trở về nước.
Để lấy lòng tin của những mẹ bầu, các đối tượng cò mồi còn sẵn sàng công khai chứng minh nhân dân, hộ chiếu, thậm chí là địa chỉ nhà nơi đang ở. Đứa trẻ sau khi sinh có được người nào bên đó nhận nuôi hay không thì vẫn là một câu hỏi, còn các đối tượng, họ lý giải vì sao phải đưa những người phụ nữ sang nước khác để sinh là tránh sự kiểm soát của cơ quan chức năng.
Trong một báo cáo vào năm 2018 của công an tỉnh Nghệ An, thì trong năm đó có 25 trường hợp phụ nữ của tỉnh này mang thai sang Trung Quốc sinh và bán con. Riêng xã Hữu Kiệm, huyện Kỳ Sơn có 22 trường hợp và thường tập trung vào các gia đình có hoàn cảnh khó khăn, thuộc đồng bào dân tộc Khơ Mú. Giá cả mua bán thời điểm đó, nếu là con trai, giá mua sẽ là 60 triệu đồng, con gái thì giá cao hơn, 80 triệu đồng.