Hãy giúp đỡ những người phản đối tịch thu thay vì giam cầm họ
Human Rights Watch, ngày 17/9/2016
(Bản dịch của Vũ Quốc Ngữ)
Chính quyền Việt Nam phải hủy cáo buộc và trả tự do vô điều kiện cho một nhà hoạt động nổi bật về quyền sử dụng đất, người đang đối mặt với phiên tòa vì đã thực hiện các quyền của mình một cách ôn hòa, Human Rights Watch nói ngày hôm nay. Vào ngày 20/9/2016, một tòa án ở Hà Nội sẽ bắt đầu xét xử Cấn Thị Thêu với cáo buộc “gây rối trật tự công cộng” theo Điều 245 của Bộ luật Hình sự sau khi cô và những người khác tiến hành nhiều cuộc biểu tình ôn hòa chống việc tịch thu đất đai.
“Xung đột giữa người dân và chính phủ trong việc tịch thu đất đai đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng ở Việt Nam trong vài năm qua”, ông Brad Adams, giám đốc châu Á của Human Rights Watch cho biết. “Chính phủ nên cải cách pháp luật về đất đai và phương thức bồi thường thay vì trừng phạt những người phản đối việc lấy đất đai của họ.”
Ngày 10 tháng 6, nhà cầm quyền Hà Nội bắt Cấn Thị Thêu, 54 tuổi, và buộc tội cô “gây rối trật tự công cộng” sau khi cô dẫn dắt người dân từ phường Dương Nội mang theo các biểu ngữ đến nhiều cơ quan chính phủ để đưa kiến nghị chống lại việc tịch thu đất đai. Cô cũng bị cáo buộc hối thúc người dân từ phường Dương Nội tẩy chay cuộc tổng tuyển cử vào tháng Năm. Sau khi bị bắt, Cấn Thị Thêu tiến hành tuyệt thực hơn 10 ngày.
Hơn một thập kỷ trước đây, vào tháng 6 năm 2006, chính quyền địa phương đã quyết định tịch thu đất nông nghiệp tại phường Dương Nội quận Hà Đông và biến khu vực này thành một khu đô thị. Hàng trăm gia đình phản đối việc tịch thu và bồi thường rẻ mạt. Nhà chức trách đã không chú ý đến người bị tịch thu đất hoặc lờ đi các khiếu kiện của họ. Vào tháng Tư năm 2014, chính quyền địa phương tịch thu đất đai và đánh đập tàn nhẫn nhiều người biểu tình.
Cấn Thị Thêu đã bị bắt tại hiện trường khi đang chụp ảnh và quay phim vụ cưỡng chế. Cô bị buộc tội “chống lại những người đang thi hành công vụ” theo Điều 257 của Bộ luật Hình sự. Chồng cô, Trịnh Bá Khiêm, cũng đã bị bắt và bị buộc tội tương tự. Vào tháng Chín năm 2014, cả hai đều bị kết án. Cấn Thị Thêu đã bị kết án 15 tháng tù giam và Trịnh Bá Khiêm bị 18 tháng (sau đó giảm xuống 14 tháng). Trong tháng 6 năm 2015, khi Trịnh Bá Khiêm hoàn thành án tù của ông, hàng chục nhà hoạt động về quyền sử dụng đất và blogger đã đi đến nhà tù số 6 tại tỉnh Nghệ An để chào đón anh. Nhóm này đã bị tấn công bởi những người đàn ông trong bộ quần áo dân sự. Con trai út của Cấn Thị Thêu là Trịnh Bá Tư bị đánh đập và chịu nhiều thương tích nghiêm trọng. Vào tháng 7 năm 2015, Cấn Thị Thêu hoàn thành án tù giam trong nhà tù số 5 ở Thanh Hóa.
Kể từ khi được trả tự do, Cấn Thị Thêu đã tiếp tục đấu tranh về vấn đề đất đai và môi trường. Cô tham gia vào nhiều cuộc biểu tình kêu gọi trả tự do cho luật sư nổi tiếng Nguyễn Văn Đài và trợ lý của ông là cô Lê Thu Hà, thúc giục chính phủ bãi bỏ Điều 88 của Bộ luật Hình sự,một điều luật mà chính phủ sử dụng để hình sự hóa những người chỉ trích ôn hòa. Cô tham gia nhiều cuộc biểu tình phản đối việc cảnh sát sử dụng bạo lực, và cô cũng tham gia tuyệt thực ủng hộ tù nhân chính trị Trần Huỳnh Duy Thức.
“Khi Đảng Cộng sản Việt Nam cần sự ủng hộ của nông dân, họ hô hào “Người cày có ruộng. Còn giờ đây, chính quyền bỏ tù những người có quan điểm đó”, ông Adams nói.