Thảo Vy
(VNTB) – Nhà báo Kim Quốc Hoa đã bị khởi tố bị can, trong vụ án vụ án hình sự “lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân” tại báo Người cao tuổi.
Nhà nước, theo các định nghĩa phổ cập hiện nay, do ba thành tố “lãnh thổ”, “dân chúng” và “một chính phủ” cấu thành. “Nhà nước” là một “pháp nhân”, đại diện của “nhà nước” là “chính phủ”. Như vậy “lợi ích” của “nhà nước” ở đây là lợi ích của ai? Là “dân chúng”? Là “lãnh thổ”? Hay là “chính phủ”?
“Nhà nước” là “nhà nước”, “chính phủ” là “chính phủ”. Chính phủ đại diện cho nhà nước, theo qui định của hiến pháp. Chính phủ không phải là nhà nước. Lợi ích của “nhà nước” là “lợi ích” cùng lúc của dân chúng, của lãnh thổ và chính phủ. Như vậy, “bị hại” nêu ở Điều 258 Bộ luật hình sự nước CHXHCN Việt Nam, là ai?
Ông Hoa bị cáo buộc đã có hành vi viết, duyệt cho đăng trên báo Người cao tuổi một số bài báo có nội dung sai sự thật, làm ảnh hưởng xấu đến uy tín của một số tổ chức, công dân. Những hành vi này được cho là đã phạm vào tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân” được quy định tại Điều 258 – Bộ luật hình sự.
Tiếp theo đây là nội dung điều tra ban đầu để cơ quan điều tra quyết định khởi tố khởi tố bị can Nguyễn Quốc Hoa (tức Kim Quốc Hoa). Xin được trích một phần nội dung để cùng bàn luận về sự hợp lý của cáo buộc. Lưu ý, các từ ngữ, viện dẫn cáo buộc… là của cơ quan điều tra. Phần trích, thuộc mục 1.2 của văn bản này.
“Báo Người Cao tuổi số ra ngày 15/01/2014 đăng bài: “Về kết luận thanh tra Tập đoàn điện lực Việt Nam: ông Ngô Văn Khánh, Phó Tổng thanh tra Chính phủ “cắt giảm” hơn 6.000 tỉ đồng vi phạm…”[43-PL1]. Trong bài viết đã đăng ảnh chụp một phần nội dung tài liệu mật số 2835/TTCP-V.I ngày 31/10/2012 của Thanh tra Chính phủ do ông Nguyễn Văn Sản, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ ký, báo cáo Thủ tướng Chính phủ về một số nội dung dự thảo Kết luận thanh tra. Như vậy, bài: “Về kết luận thanh tra Tập đoàn điện lực Việt Nam: ông Ngô Văn Khánh, Phó Tổng thanh tra Chính phủ “cắt giảm” hơn 6000 tỉ đồng vi phạm…” đã thông tin tiết lộ bí mật nhà nước, vi phạm quy định tại khoản 6 Điều 1 Quyết định số 558/2004/QĐ-BCA (A11) ngày 25/6/2004 của Bộ trưởng Bộ Công an về Danh mục bí mật nhà nước độ Mật trong ngành Thanh tra; khoản 3 Điều 10 Luật Báo chí, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Báo chí”. (hết trích)
Hai điểm không đúng của cáo buộc
Cáo buộc nói trên có ít nhất hai điểm không đúng. Thứ nhất, khoản 6 Điều 1 Quyết định số 558/2004/QĐ-BCA (A11) ngày 25/6/2004 của Bộ trưởng Bộ Công an về Danh mục bí mật nhà nước độ Mật trong ngành Thanh tra, có nội dung như sau: “Điều 1. Danh mục bí mật nhà nước độ Mật trong ngành Thanh tra gồm những tin trong phạm vi sau: (…) 6. Các biện pháp nghiệp vụ trong hoạt động thanh tra, xét giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân”.
Tấm “ảnh chụp một phần nội dung tài liệu mật số 2835/TTCP-V.I”, có tiêu đề “Tổng hợp các khuyết điểm, vi phạm, kiến nghị xử ký”.
Hồ sơ vụ việc cho biết, vào ngày 2-10-2013, Thanh tra Chính phủ ký Kết luận số 2181/KL-TTCP về thanh tra Tập đoàn Điện lực. Đến ngày 15-10-2013, Thanh tra Chính phủ họp báo nội dung thanh tra Tập đoàn Điện lực đã được công khai, hàng loạt báo đã phỏng vấn ông Ngô Văn Khánh và đăng tin bài từ ngày 16-10-2013.
Ngày 15-1-2014, tức là sau 103 ngày kết luận về Thanh tra Tập đoàn Điện lực, báo Người cao tuổi mới viết bài, do đó không vi phạm Quyết định 588/2004/QĐ-BCA (A11) về danh mục bí mật nhà nước độ Mật trong ngành Thanh tra do Bộ trưởng Bộ Công an ban hành ngày 25-6-2004.
Mặt khác, tại Quyết định số 588/QĐ-BCA (A11) không có khái niệm dự thảo kết luận trong danh mục tài liệu mật của Thanh tra Chính phủ. Khoản 6 Điều 5 Nghị định 51/2002 /NĐ-CP ngày 26-4-2002 và Pháp lệnh Bảo vệ bí mật nhà nước ngày 28-12-2000 “Đối với các văn kiện, tài liệu của các tổ chức, tài liệu, thư riêng của các các nhân có liên quan đến các vụ án đang được điều tra hoặc chưa xét xử, cơ quan báo chí có quyền khai thác theo nguồn tin của mình và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về những nội dung thông tin đó”. Thực tế cho thấy nội dung bài báo “Về kết luận thanh tra Tập đoàn điện lực Việt Nam: ông Ngô Văn Khánh, Phó Tổng thanh tra Chính phủ “cắt giảm” hơn 6.000 tỉ đồng vi phạm…”, là đúng sự thật.
Thứ hai, hiện tại chỉ có “Luật Báo chí sửa đổi 1999”, không có “Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Báo chí”. Trong “Luật Báo chí sửa đổi 1999”, chỉ có 3 điều. Với “Luật Báo chí 1989”, khoản 3, Điều 10. Những điều không được thông tin trên báo chí: Để quyền tự do ngôn luận trên báo chí được sử dụng đúng đắn, báo chí phải tuân theo những điều sau đây: (…) “3- Không được tiết lộ bí mật Nhà nước: bí mật quân sự, an ninh, kinh tế, đối ngoại và những bí mật khác do pháp luật quy định”.
Tập đoàn Điện lực Việt Nam là loại hình doanh nghiệp “Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên”, được nêu tại Quyết định số 975/QĐ-TTg về việc chuyển Công ty mẹ – Tập đoàn Điện lực Việt Nam thành công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuộc sở hữu Nhà nước. Như vậy, nếu có sai phạm trong bài báo, thì hành vi này được quy định tại khoản 4, Điều 10, Luật Báo chí 1989: “4- Không được đưa tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống nhằm xúc phạm danh dự của tổ chức, danh dự, nhân phẩm của công dân”.
Tuy nhiên, loạt bài về sai phạm ở Tập đoàn Điện lực Việt Nam đăng trên báo Người cao tuổi không sai sự thật. Đáng chú ý, báo Người cao tuổi còn dấn thêm bước nữa, là đưa ra những chứng cứ về các cá nhân “chống lưng” cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam. Những tình tiết nhạy cảm này, đã không được/ chưa được cơ quan điều tra viện dẫn từ căn cứ vào khoản 4, Điều 10, Luật Báo chí 1989, để cáo buộc hành vi vi phạm của nhà báo Kim Quốc Hoa.
Bài 2: Vì… không sai sự thật nên cả năm sau, mới… đánh nguội? Nghi vấn này xuất phát từ việc hai ông Ngô Văn Khánh và Huỳnh Phong Tranh sau đó đều đăng đàn cho rằng Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã “không sai so với quy định của pháp luật”. Như vậy, người sai ở đây, tất yếu phải là nhà báo Kim Quốc Hoa, người đã ký duyệt đăng bài báo “tiết lộ bí mật nhà nước”…