Thư ngỏ gửi chính phủ Việt Nam
Dịch giả: Trần Đông Đức, Cologne
23-6-2016
Giải “Hành Tinh Đen” của Ethecon trao cho Tập đoàn Formosa năm 2009
Ethecon – Quỹ vì Đạo Đức & Kinh Tế
Địa chỉ Ethecon: P.O. Box 150435, D-40081, Dusseldorf, Cộng hòa Liên bang Đức
Chủ tịch nước Trần Đại Quang,
Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh,
và Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc
Ngày 17 tháng 6 năm 2016
Kính thưa Chủ tịch nước,
Kính thưa Phó Chủ tịch nước,
Kính thưa Thủ tướng Chính phủ,
Kính thưa quí vị,
Trong năm 2009, ethecon – Quỹ vì Đạo đức và Kinh tế, đã chỉ trích các chủ sở hữu và những người chịu trách nhiệm của tập đoàn FORMOSA PLASTICS GROUP (FORMOSA PG) bằng Giải thưởng Hành tinh Đen (tiếng Anh: Black Planet Award) liên quan đến những đánh giá tiêu cực về pháp luật và trật tự, sinh thái và hòa bình, quyền xã hội và nhân quyền trong hoạt động kinh doanh của tập đoàn FORMOSA PG.
Chúng tôi đã bị sốc khi tìm hiểu về thảm họa quốc gia ở Việt Nam đã gây ra bởi FORMOSA Thép Hà Tĩnh.
Tập đoàn FORMOSA PG chiếm 70% sở hữu của FORMOSA Thép Hà Tĩnh. Còn lại, 25% sở hữu thuộc về công ty Thép Trung Quốc (China Steel), một công ty mà vẫn được sở hữu phần lớn bởi chính phủ Đài Loan, và 5% thuộc về một công ty Nhật Bản có tên JFE Holdings.
FORMOSA Thép Hà Tĩnh bắt đầu sản xuất vào đầu năm 2016 ngay sát bờ biển Việt Nam.
Ngay sau khi FORMOSA Thép Hà Tĩnh được đưa vào hoạt động, lượng lớn cá đã chết hàng loạt. Dọc theo bốn tỉnh của niềm Trung Việt Nam khoảng 200 km, một khối lượng lớn cá chết đã trôi dạt vào bờ.
Truyền thông địa phương tường thuật rằng chính phủ Việt Nam đã khuyến cáo nhân dân ngừng ăn cá vì nó có thể bị nhiễm độc và ăn cá có thể gây nguy hại cho sức khỏe của người dân. Theo truyền thông Đài Loan, một người cũng đã chết.
Cá chết trên diện rộng cũng có tác động kinh tế nặng nề trên bốn tỉnh niềm Trung đã bị ảnh hưởng. Các ngư dân địa phương đang đối mặt với sự khánh kiệt.
Người dân Việt Nam đang hết sức lo lắng. Đã có vài cuộc biểu tình và tuần hành quy mô lớn xảy ra.
Một đường ống dẫn thải thẳng từ FORMOSA Thép Hà Tĩnh xuống biển được cho là nguyên nhân của cá chết lan rộng hàn loạt. Được biết theo pháp luật Việt Nam, các công ty không được phép thải nước đã qua sử dụng và xả thải nước ô nhiễm thẳng ra biển.
Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân than phiền rằng ông không nhận được bất kỳ thông tin gì về việc FORMOSA Thép Hà Tĩnh thải các chất độc hại qua đường ống dẫn thẳng xuống biển nói trên.
Theo truyền thông địa phương, FORMOSA cũng đã đặt hàng 300 tấn hóa chất rất độc hại để làm sạch đường ống dẫn nước thải. FORMOSA từ chối tiết lộ chính xác những gì đã được làm sạch, những gì đã được gỡ bỏ và số lượng chính xác những loại hóa chất đọc hại đã được sử dụng. Cơ quan về Môi trường Việt Nam đã không được thông báo chút gì về các hóa chất được đặt hàng cũng như khối lượng đã sử dụng.
Thay vào đó một người đại diện của FORMOSA Thép Hà Tĩnh tuyên bố rằng nhân dân Việt Nam sẽ phải lựa chọn giữa cá và thép.
Sự miễn nhiệm người đại diện của FORMOSA ngay sau đó không thể là cách để “giải oan” cho công ty.
Chính phủ Việt Nam của quí vị đảm nhận trách nhiệm cho việc điều tra. Theo truyền thông, thủ phạm có thể đã được xác định. Tuy vậy, quí vị từ chối tiết lộ kết quả điều tra cũng như không thông báo cho nhân dân.
Chúng tôi kêu gọi quý vị công bố các phát hiện liên quan đến thảm họa cá chết hàng loạt và danh tính những người gây ra thảm họa đó.
Nhân dân Việt Nam phải được thông báo thường xuyên và đầy đủ.
Chính quí vị cùng với các bộ liên quan phải thi hành ngay lập tức các quy định để bảo vệ người dân và môi trường.
Những người chịu trách nhiệm gây ra thảm họa môi trường và thiệt hại về sức khỏe cho nhân dân phải được đưa ra trước tòa và phải tội ác phải bị trừng phạt.
Phải đảm bảo rằng các tội ác được làm sáng tỏ trực tiếp, toàn diện và không che đậy và rằng tất cả những người trực tiếp hoặc gián tiếp gây ra thảm họa phải đối mặt với công lý.
Trân trọng,
Axel Köhler-Schnura
(Chủ tịch hội đồng quản trị)
Sarah Schneider
(Giám đốc điều hành)
Bản tiếng Anh: Open Letter to the Vietnamese Government
(Ba Sàm)