VCCI vừa công bố kết quả báo cáo khảo sát “Hiện trạng thực hành liêm chính trong kinh doanh và nhu cầu hỗ trợ xây dựng năng lực của DN”. Theo đó, chỉ có khoảng 29% DN làm ăn minh bạch, không hối lộ, không vi phạm pháp luật trong kinh doanh.
 |
| Thực trạng triển khai các quy định trong hoạt động kinh doanh |
Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ Đề án 12 – Chương trình Hành động Thúc đẩy Thực hiện Liêm chính trong Kinh doanh do Văn phòng DN vì sự Phát triển Bền vững thuộcVCCI triển khai thực hiện trong giai đoạn 2015 -2019.
Phí “bôi trơn” đang kìm hãm sự phát triển của DN
Câu chuyện mà chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan đưa ra tại buổi công bố đã khiến nhiều người ngỡ ngàng, thậm chí là khó tin về tình trạng liêm chính trong doanh nghiệp. Theo đó, DN VN cứ làm ra 1 đồng thì phải chi gần 1 đồng để bôi trơn chính sách. Cụ thể, tiền bôi trơn của DN chiếm tới 0,72 – 1,02% lợi nhuận của họ. Nghĩa là DN làm ra 1 đồng lợi nhuận thì họ phải đóng ít nhất 0,72 đồng, thậm chí là cao hơn cả lợi nhuận tới 0,2 đồng cho phí tham nhũng, bôi trơn. Theo bà Lan, chính phí và thuế là hai lĩnh vực chiếm tới 40,8% trong số tổng lợi nhuận DN phải chi trả, đó là chưa nói đến hàng loạt các chính sách gia nhập thị trường khác nữa. “Như vậy, DN làm sao có thể phát triển được, bởi việc này khó có thể khởi động tinh thần kinh doanh của người Việt”, bà Phạm Chi Lan nói.
Có lẽ, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do chính bản thân các DN cũng chưa thực hiện nghiêm các cơ chế liêm chính trong kinh doanh. Điều này cũng khá phù hợp với kết quả cuộc khảo sát của VCCI tại 3 tỉnh/thành phố gồm Hà Nội, Đà Nẵng và TP HCM. Tham gia khảo sát có 180 DN gồm DN trong nước và nước ngoài hoạt động trong các lĩnh vực chế biến lương thực và thực phẩm, da giày, dệt may, ngành công nghiệp lắp ráp, điện – điện tử, ngân hàng…
55% DN nhận thức đầy đủ và hiểu đúng về liêm chính trong kinh doanh và họ đồng ý cho rằng liêm chính phải gắn liền với các nguyên tắc, chuẩn mực về đạo đức và quy phạm pháp luật tạo ra rào cản đối với nạn tham nhũng, hối lộ. Đối với khái niệm về minh bạch và bộ quy tắc ứng xử trong kinh doanh, hầu hết các DN đều hiểu khá đầy đủ và không có sự khác nhau chiếm từ 92,78% – 93,82%.
Khảo sát của VCCI cũng cho thấy, 29% DN cho biết đã triển khai chính sách về liêm chính. Tuy nhiên, khi thực hiện khảo sát, một số DN cho biết họ chưa thực hiện triển khai chương trình liêm chính tổng thể trong DN, nhưng họ đã triển khai các chính sách và quy định trong nội bộ DN như kiểm soát chi tiêu bao gồm nhiều cấp độ đánh giá, gới hạn chi tiêu và yêu cầu tài liệu hóa, thực hiện cơ chế báo cáo (chiếm trên 60%)… Một số lý do được các DN đưa ra cho việc chưa thực hiện và thực hiện chưa thành công chương trình liêm chính trong DN so với các Cty đa quốc gia là do chưa có đủ khả năng kiểm soát hết các quy định về hoạt động của DN, thiếu nhân lực, khó khăn trong việc xác định giá trị cốt lõi và nếu có triển khai thì việc phổ biến, đào tạo thường xuyên còn hạn chế, chưa có sự đồng thuận cao trong DN…
Liêm chính và minh bạch thực ra là lõi của quản trị kinh doanh, chi phối quá trình giao tiếp, trao đổi thông tin trong nội bộ DN.
Doanh nghiệp đừng săn tìm lợi nhuận ở “vùng nước đục”
Ông Nguyễn Quang Vinh, ủy viên Ban Thường trực, Phó Tổng Thư ký VCCI cho rằng, DN đừng chỉ đóng khung “liêm chính và minh bạch” trong khuôn khổ của giá trị đạo đức thuần túy bởi đây thực chất là sự kết hợp đầy thú vị giữa đạo đức và kinh doanh. Hay nói đúng hơn, liêm chính và minh bạch thực ra là lõi của quản trị kinh doanh, chi phối quá trình giao tiếp, trao đổi thông tin trong nội bộ DN, tương tác từ cả chiều trên xuống và dưới lên. Nó tạo nền tảng cho việc tạo dựng giá trị trong kinh doanh bởi nó đưa hoạt động DN vào một quy trình tuân thủ những giá trị đạo đức và chuẩn mực nhất định của một tổ chức, một quốc gia, và cao hơn nữa là quốc tế. “Nếu chỉ tìm những cơ hội săn tìm lợi nhuận ở “vùng nước đục”, đó là cách làm đã lâu rồi và chỉ mang tính ngắn hạn. Giờ đây, nền kinh tế phát triển đến mức, cơ hội thực sự chỉ dành cho những doanh nghiệp có cái nhìn dài hạn theo đuổi giá trị phát triển bền vững mà thôi” ông Vinh chia sẻ.
Cùng quan điểm, ông Florian Beranek, chuyên gia cao cấp về trách nhiệm xã hội, UNIDO cho rằng, các nguyên tắc liêm chính không còn giới hạn trong phạm vi tuân thủ phổ biến hiện nay mà thuộc về văn hoá DN. Đây là những nền tảng của một DN hiện đại có khả năng thành công trên thị trường toàn cầu. “Nói một cách ngắn gọn, liêm chính là một yếu tố phải có đối với những DN muốn tăng vị thế trong chuỗi sản xuất và nâng cao giá trị gia tăng”. ông Florian Beranek nói.
Theo DĐDN