VNTB – Huỳnh Ngọc Sĩ – những lần mặc cả và nhận tiền ( kỳ 1)
Hoài Nguyễn
(VNTB) – “Phí bôi trơn” gần như là một “thủ tục mang tính truyền thống”
Chuyện “phí bôi trơn” gần như là một “thủ tục mang tính truyền thống”, khi mà thỏa thuận làm ăn nào ở xứ Việt cũng phải thêm khoản trích “hoa hồng”, và “tiền trà nước” cho các yêu cầu hành chính khác.
Vụ án Huỳnh Ngọc Sĩ, một cựu quan chức trong lực lượng Thanh niên xung phong TP.HCM thời kinh tế mở cửa là đơn cử.
Bài viết này được ghi nhận từ hồ sơ của Văn phòng Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.
Kỳ 1: Thỏa thuận đưa và nhận hối lộ để giành được gói thầu tư vấn thiết kế
Sakano Tsuneo, 58 tuổi, Trưởng Văn phòng đại diện tại Hà Nội của Công ty PCI (Pacific Consultants International, viết tắt là PCI, Công ty tư vấn quốc tế Thái Bình Dương) được giao nhiệm vụ thỏa thuận với Ban Quản lý dự án Đại lộ Đông – Tây và Môi trường nước thành phố Hồ Chí Minh để được nhận thầu dự án xây dựng Đại lộ Đông – Tây đã khai nhận trước cơ quan điều tra Nhật Bản:
PCI xác định dự án Đại lộ Đông – Tây là dự án không chỉ ở Việt Nam mà ở các nước xung quanh cũng hết sức quan tâm, đặc biệt là Bangkok, nơi có con sông lớn ở trung tâm thành phố nếu thực hiện được công trình tại Việt Nam sẽ có khả năng gây ảnh hưởng lớn, cần phải dốc toàn lực của PCI để nhận được thầu dự án này.
Khoảng đầu tháng 1/2001, khi nhận được nhiệm vụ, ông Sakano Tsuneo nghĩ rằng Công ty Nippon Koie có thực lực ngang với PCI về mặt kỹ thuật, vì vậy Công ty Nippon Koie là mối đe dọa lớn nhất trong việc cạnh tranh nhận thầu dự án xây dựng Đại lộ Đông – Tây, nếu cạnh tranh xảy ra, có khả năng PCI không thể thắng được Nippon Koie. Mặt khác, tại các nước đang phát triển, việc đưa hối lộ tiền mặt đối với các quan chức cao cấp trong Chính phủ nước ngoài để nhận được các điều kiện thuận lợi như trúng thầu đã trở thành thông lệ ở PCI.
Theo chủ trương của PCI, bằng mọi giá phải giành được hợp đồng gói thầu tư vấn thiết kế.
“Ông Shimomura là Trưởng đại diện cũ tại Hà Nội cũng nghĩ giống tôi để loại bỏ Công ty Nippon Koie và PCI chắc chắn trúng thầu dự án xây dựng Đại lộ Đông – Tây chỉ còn cách đưa hối lộ cho ông Huỳnh Ngọc Sĩ, ông ấy đã nói: “Muốn kinh doanh dự án xây dựng Đại lộ Đông – Tây chỉ còn cách kinh doanh bí mật với ông Sĩ”. Tôi hiểu là đưa hối lộ cho ông Sĩ.
Sakashita là người đứng ở vị trí chịu trách nhiệm toàn bộ về dự án đã nói với tôi (Tsuneo): “Hãy lấy cho tôi bản tiêu chuẩn đánh giá của PMU từ đó sẽ tạo được kế hoạch đề xuất có hiệu quả để nhận được đáp án trước kỳ thi và chắc chắn sẽ được đánh giá số 1, vì bản tiêu chuẩn đánh giá có ý nghĩa như vậy nên dĩ nhiên là không có chuyện các quan chức nước ngoài của bên chủ dự án đưa ra một cách dễ dàng. Để làm được việc đó cần thiết phải đưa hối lộ bằng tiền mặt, anh có thể đến chỗ ông Sĩ – Giám đốc của PMU thỏa thuận với ông”.
Đầu tháng 2-2001, sau khi nhận được chỉ thị của ông Sakashita, tôi đặt lịch hẹn với ông Sĩ thông qua ông Kindo, sau đó cùng ông Kindo và ông Nguyễn Thanh Hoàng chủ chung cư cao cấp Norfolk (bạn chơi golf với ông Sĩ) gặp nhau tại nhà hàng khách sạn Norfolk.
Được ông Kindo cho biết ông Sĩ không giỏi tiếng Anh, nên tôi chọn lựa những tiếng Anh đơn giản với ý nghĩa như:
– Mong ông hãy giúp đỡ PCI chúng tôi;
– Tôi muốn thỏa thuận;
– Cần phải chuẩn bị tiền thù lao cho việc đó;
Tuy nhiên ông Sĩ dường như rất cảnh giác, ông ấy không muốn nói chuyện đó trước mặt người chủ khách sạn, nên đã chia tay và ra về.
Một lúc sau có điện thoại của ông Sĩ gọi di động cho ông Kindo, ông Sĩ nói bằng tiếng Anh với ông Kindo như sau:
– Không được nói với người khác;
– Sẽ gặp nhau tại nơi khác;…
Sau đó, khoảng đầu tháng 2-2001, sau khi nhờ Kindo hẹn với ông Sĩ, tôi cùng Kindo đến quán Karaoke gia đình để gặp ông Sĩ, tôi nói tiếng Anh với ông Sĩ bằng các từ đơn giản lặp lại nhiều lần:
– Chúng tôi rất muốn nhận được hợp đồng tư vấn kỳ 1 của dự án xây dựng Đại lộ Đông – Tây và mong muốn sau đó sẽ tạo nhiều điều kiện cho PCI trong thỏa thuận về hợp đồng…;
– Để đạt được điều đó chúng tôi phải trả bao nhiêu?…
Ông Sĩ dường như hiểu hết ý đồ của tôi nên đã trả lời ngay: “20% số tiền của hợp đồng”.
Tôi đã dự định là mất khoảng vài phần trăm số tiền hợp đồng, nhưng khi nghe yêu cầu của ông Sĩ tôi thấy số tiền yêu cầu quá cao, tôi đã giải thích để giảm số tiền hối lộ xuống, tuy nhiên dù tôi có giải thích nhiều lần, ông Sĩ vẫn nói là không và nhất định không nhượng bộ.
Tôi tiếp tục nhiều lần giải thích và mong ông Sĩ giảm số tiền hối lộ xuống, ông Sĩ cũng chỉ giảm xuống 15% số tiền hợp đồng và không có ý định giảm xuống hơn nữa.
Sau khi gọi điện báo cho ông Sakashita, ông Sakashita nói số tiền yêu cầu quá lớn, cần phải thương lượng lại.
Vì vậy, sau ngày hôm đó tôi đã đến gặp ông Sĩ để thương lượng lại, ông Sĩ đã giảm xuống 10%, nhưng dù tôi có cố gắng giải thích đến đâu đi nữa thì ông Sĩ cũng chỉ nói 10% và sẽ không giảm hơn nữa.
Sau đó Sakashita đã bàn bạc với cấp trên và nói với tôi: “Chỉ còn cách trả 10% hợp đồng, tuy nhiên sẽ thử gặp ông Sĩ để thương lượng một lần nữa xem sao”.
Khoảng tháng 3-2001, tôi và ông Sakashita đã gặp ông Sĩ tại phòng khách của khách sạn, ông Sakashita nói với ông Sĩ: “10% ông có thể giảm xuống được không” nhưng dù nói thế nào ông Sĩ cũng trả lời không.
Dường như cảm thấy không thể thương lượng được hơn nữa nên ông Sakashita đã trả lời với ông Sĩ “ok, tôi chấp nhận 10% hợp đồng”. Ông Sĩ đã mỉm cười, hài lòng và nói: “ok, ok”.
Trong quá trình thỏa thuận về số tiền hợp đồng, tôi đã nói với ông Sĩ về việc muốn ông ấy cung cấp cho chúng tôi bản tiêu chuẩn đánh giá chi tiết.
Khoảng tháng 3-2001, tôi nhận được câu trả lời từ ông Sĩ: “Không thể trao cho tôi trực tiếp bản sao mà sẽ nhờ người đọc cho nghe để có thể ghi chép lại”, sau đó người quen của ông Sĩ đã đọc cho tôi bằng tiếng Anh về tiêu chuẩn đánh giá chi tiết và tôi đã chép lại.
Sau khi gửi bản đề xuất đi không lâu sau Văn phòng PMU tiến hành công tác mở các đề án kỹ thuật này, khi đó có ba Công ty giao nộp đề án kỹ thuật là PCI, Nippon Koei và Nippon Engineering.
Khoảng tháng 4-2001, ông Lê Quả tới Hà Nội đã nói: “PMU đánh giá bản đề án kỹ thuật của PCI là đứng thứ nhất, Nippon Koei đứng thứ 2”.
Tổng số tiền hợp đồng là 9.000.000 USD.
Như vậy, số tiền 10% phải hối lộ ông Sĩ là 900.000 USD”.