Hàn Lam
(VNTB) – Dường như việc ra đời các tổ chức công đoàn độc lập đang được ‘khởi động’…
Tên tiếng Việt thay đổi, nhưng tên tiếng Anh là “Chamber of Commerce and Industry – VCCI” thì vẫn giữ nguyên. VCCI cũng sửa đổi Điều lệ VCCI cho phù hợp với tính chất của một đoàn thể nhân dân, một hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ.
Hồ sơ vụ việc đổi tên này, theo VCCI về chức năng đại diện người sử dụng lao động, Bộ Luật Lao động 2019 được Quốc hội thông qua với một số sửa đổi có liên quan trực tiếp tới chức năng, nhiệm vụ về vấn đề này của VCCI, bao gồm ghi nhận vai trò “đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động, tham gia xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định” của VCCI và bổ sung thêm nhóm chủ thể đại diện người lao động – “tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp”.
Tuy nhiên, trong tiếng Việt hiện đại, chữ “Phòng” của VCCI lại mang nhiều ngữ nghĩa khác nhau; trong đó, có cách hiểu nhầm lẫn rằng đây là một bộ phận, một đơn vị thuộc hệ thống quản lý nhà nước, nghĩa là mang tính lệ thuộc, không phải ‘độc lập’ theo pháp luật dân sự.
Từ một số vướng mắc về từ ngữ, kỹ thuật, cách diễn đạt, đối chiếu với các quy định pháp luật và rà soát thực tiễn thực hiện Điều lệ 2016 của VCCI cho thấy, có một số nội dung về bộ máy tổ chức, về kỹ thuật soạn thảo văn bản như từ ngữ, cách đánh số điều khoản… chưa hoàn toàn thống nhất với các quy định, điều khoản mẫu theo pháp luật về hội, hoặc chưa thật chuẩn xác về kỹ thuật, do đó cần được điều chỉnh cho phù hợp.
Trong khi đó, từ góc độ pháp lý, “Liên đoàn” là một trong các thuật ngữ được sử dụng để gọi tên hội nêu tại khoản 2 Điều 2 Nghị định 45/2010/NĐ-CP quy định về tổ chức, quản lý và hoạt động của hội. Từ góc độ lịch sử, cụm từ “Liên đoàn” đã được sử dụng trong tên tiếng Việt của tổ chức đầu tiên của giới công thương sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời năm 1945 – “Công Thương Cứu quốc Đoàn”.
Từ góc độ ngôn ngữ, “Liên đoàn” là tên gọi được dùng cho các tổ chức hội đại diện cho lợi ích của các hội viên. Từ góc độ quốc tế, nhiều nước như: Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore,… cũng sử dụng từ này (Federation) để đặt tên các tổ chức đại diện các doanh nghiệp, tương đương như phòng thương mại.
Về việc rà soát, sửa đổi Điều lệ VCCI, căn cứ quy định của Bộ Luật Lao động 2019, VCCI đề xuất phương án cập nhật, sửa đổi các quy định tại Điều lệ, như theo quy định tại khoản 2 Điều 5 Điều lệ 2016 từ chức năng “xúc tiến, thúc đẩy xây dựng mối quan hệ lao động hài hòa trong các doanh nghiệp” sẽ đổi thành chức năng “đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động, tham gia xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định”.
Như vậy trong thời gian tới, có thể coi VCCI là đối thủ cạnh tranh trực tiếp về công đoàn với tổ chức không chịu sự điều chỉnh của Nghị định 45/2010/NĐ-CP là Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.
Để làm tốt yêu cầu trên về công đoàn, VCCI cũng cập nhật, sửa đổi một phần quy định về nhiệm vụ “phối hợp với tổ chức đại diện người lao động và các cơ quan, đơn vị hữu quan để hỗ trợ doanh nghiệp, giới sử dụng lao động xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ theo quy định hiện hành” sửa đổi thành “phối hợp với các tổ chức đại diện người lao động và các cơ quan, đơn vị hữu quan để hỗ trợ doanh nghiệp, người sử dụng lao động xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định theo quy định của pháp luật”.
Có một chi tiết cần lưu ý đó là người đứng đầu tổ chức Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam vẫn do Ban Bí thư Trung ương Đảng ‘điều động – chỉ định’, thay vì phải từ lá phiếu dân chủ của các hội viên, thành viên của liên đoàn.