Khánh An dịch
(VNTB) – Với đe dọa hạt nhân, Putin thề sẽ giành chiến thắng ở Ukraine với bất cứ giá nào
Ngày 5 tháng 3 năm 2022
Kinh ngạc trước tinh thần anh dũng và kiên cường của Ukraine. Trong những ngày đầu của cuộc chiến, sức mạnh bọc thép của Vladimir Putin đã thất bại trước lòng dũng cảm của quốc gia mà ông ta tấn công. Đối mặt với cuộc xâm lược của Putin, người dân Ukraine đã nhận ra rằng họ sẵn sàng chết với ý tưởng họ nên tự chọn số phận của mình. Đối với một lãnh đạo độc tài hoài nghi, điều đó có lẽ không thể hiểu được. Đối nhân loại, đó là một nguồn cảm hứng.
Giá như sự dũng cảm của tuần này có thể kết thúc cuộc chiến. Than ôi, tổng thống Nga sẽ không rút lui dễ dàng như vậy. Ngay từ đầu, Putin đã nói rõ rằng đây là một cuộc chiến leo thang – một từ làm nhẹ đi về một thực tế bẩn thỉu và có khả năng gây thảm họa. Ở mức độ tàn bạo nhất, sự leo thang có nghĩa là, dù thế giới làm gì, Putin cũng đe dọa sẽ gia tăng bạo lực và thậm chí sẵn sàng tàn phá, Putin gầm gừ, cho dù điều đó đồng nghĩa với việc sử dụng vũ khí hạt nhân. Và vì vậy ông ta khăng khăng rằng thế giới phải lùi lại trong khi ông ta mài dao và tiến hành tàn sát.
Một cuộc rút lui như vậy không được xảy ra. Không chỉ vì phó mặc cho Ukraine vào số phận của họ là sai lầm, mà còn bởi vì Putin sẽ không dừng lại ở đó. Leo thang là một hành động gây nghiện. Nếu thắng thế hôm nay, mục tiêu kế tiếp của Putin sẽ là Georgia, Moldova hoặc các nước Baltic. Putin sẽ không dừng lại cho đến khi bị chặn lại.
Leo thang là trọng tâm của cuộc chiến này vì đó là cách Putin cố chuyển bại thành thắng. Đợt xâm lược đầu tiên của ông ta rõ ràng đã thất bại như những kẻ hủ bại lên kế hoạch xâm lược – cũng giống như việc cố mua chuộc Ukraine trước đó. Putin dường như đã tin vào lời tuyên truyền của chính mình rằng lãnh thổ bị Nga xâm lược không phải là một quốc gia thực sự. Cuộc tấn công ban đầu được lên kế hoạch để khuất phục đối phương, trong đó đó có trực thăng tấn công và các cuộc đột kích của các đơn vị vũ trang hạng nhẹ dẫn đầu. Thay vào đó, tinh thần Ukraine đã thăng hoa dưới lửa đạn. Tổng thống Volodymyr Zelensky đã trở thành một nhà lãnh đạo thời chiến, là hiện thân của lòng dũng cảm và sự bất khuất của người dân Ukraine.
Sự lạc quan của kẻ thích gây hấn khiến Putin trở nên lười biếng. Ông ta chắc chắn rằng Ukraine sẽ sụp đổ nhanh chóng đến mức không chuẩn bị cho quân Nga đối phó với điều đó. Một số lính Nga được thông báo họ đang tập trận, hoặc sẽ được chào đón như là những người giải phóng. Công dân Nga chưa sẵn sàng cho một cuộc xung đột huynh đệ tương tàn với những người Slavơ như họ. Được đảm bảo rằng sẽ không có chiến tranh, nhiều người trong giới tinh hoa cảm thấy bị sỉ nhục. Họ kinh hoàng với sự liều lĩnh của Putin.
Và Tổng thống Nga tin rằng phương Tây suy đồi sẽ luôn chiều theo ý ông ta. Trên thực tế, tấm gương của Ukraine đã truyền cảm hứng cho các cuộc tuần hành trên khắp các thành phố thủ đô ở Châu Âu. Các chính phủ phương Tây đã lắng nghe và đã áp đặt các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc. Đức chỉ mới một tuần trước đã kiên quyết không gửi bất cứ thứ gì nguy hiểm ngoài nón cối, đang điều động vũ khí chống tăng và phòng không, đảo ngược chính sách được thực thi hàng chuc năm dựa trên suy tính rằng có thể thuần hóa được Nga bằng cách hợp tác với họ.
Đối mặt với những thay đổi này, Putin đang leo thang. Ở Ukraine, ông ta đang tiến đến bao vây các thành phố chính và sử dụng vũ khí hạng nặng để cố ý giết dân thường — một tội ác chiến tranh. Ở Nga, ông ta đang lôi kéo người Nga bằng cách tiếp tục nói dối và cho khủng bố người dân hà khắc nhất kể từ thời Stalin. Đối với phương Tây, Putin đang đe dọa chiến tranh hạt nhân.
Thế giới phải đứng lên chống lại ông ta, và phải chứng minh rằng chúng ta sẵn sàng gây thiệt hại cho nguồn lực của chính phủ Nga. Những nguồn lực giúp Putin gây chiến và đàn áp chính người dânNga ngay cả khi điều đó gây thiệt hại cho quốc gia phương Tây. Các biện pháp trừng phạt được đưa ra sau khi Putin sáp nhập Crimea vào năm 2014 có nhiều kẽ hở và thỏa hiệp. Thay vì bị răn đe, Điện Kremlin kết luận rằng họ có thể làm mà không bị trừng phạt. Ngược lại, các lệnh trừng phạt mới nhất, được áp đặt vào ngày 28 tháng 2, đã làm đồng rúp rớt giá nặng nề và hứa hẹn sẽ làm tê liệt hệ thống tài chính của Nga. Chúng có hiệu quả vì chúng có tính phá hoại.
Tình trạng leo thang có thể dễ dàng trở thành một phép thử xem ai là người sẵn sàng nhất và có thể đi đến cùng. Các cuộc chiến gần đây là các cuộc chiến không đối xứng. Al-Qaeda và Nhà nước Hồi giáo sẽ thực hiện bất kỳ hành động tàn bạo nào, nhưng sức mạnh của họ có giới hạn. Mỹ có thể hủy diệt hành tinh này, nhưng chống lại những kẻ thù như Taliban ở Afghanistan, không ai cho rằng Mỹ lại sẵn sàng làm như vậy. Cuộc xâm lược Ukraine thì khác, bởi vì Putin có thể tiến thẳng tới trận cuối cùng và muốn thế giới tin rằng ông ta sẵn sàng làm điều đó.
Việc ông Putin sử dụng vũ khí hạt nhân trên chiến trường chắc chắn khó xảy ra, nhưng không phải là không thể. Dù gì đi nữa, Putin vừa xâm lược nước láng giềng. Và vì vậy thế giới phải răn đe ông ta.
Một số người sẽ nói rằng nếu cứu Ukraine thì sẽ không có ích gì nếu chỉ để kích hoạt một vòng xoáy có thể hủy diệt nền văn minh. Nhưng đó là một sự lựa chọn sai lầm. Putin muốn đẩy NATO ra khỏi các nước thuộc Khối Hiệp ước Warsaw trước đây và đẩy Mỹ ra khỏi châu Âu. Nếu leo thang có lợi cho Putin, cuộc đối đầu tiếp theo sẽ thậm chí còn nguy hiểm hơn vì ông ta sẽ không còn tin rằng phương Tây sẽ giữ vững lập trường.
Người khác có thể cho rằng Putin mất trí và việc răn đe là vô vọng. Đúng, những mục tiêu của ông ta thật ghê tởm, cũng như cách thức đạt được những mục tiêu đó. Putin cũng không quan tâm đến lợi ích thực sự của Nga. Nhưng dù sao thì ông ta cũng hiểu được quyền lực và biết làm sao để duy trì quyền lực. Không nghi ngờ gì nữa, ông ta hiểu và biết cách sử dụng những lời đe dọa.
Ngược lại, có những người muốn chiến tranh leo thang nhanh chóng nói rằng phải chặn Putin trước khi quá muộn. Khi xuất hiện những hình ảnh thương đau từ đống đổ nát ở các thành phố của Ukraine, ngày càng có nhiều lời kêu gọi NATO làm điều gì đó, chẳng hạn như tạo ra một vùng cấm bay. Tuy nhiên, điều này đồng nghĩa với việc phải bắn hạ máy bay Nga và phá hủy hệ thống phòng không của Nga. Thay vào đó, NATO cần duy trì ranh giới rõ ràng giữa tấn công Nga và hỗ trợ Ukraine, đồng thời củng cố niềm tin rằng họ sẽ bảo vệ các thành viên của mình. Đó là cách tốt nhất để giảm nguy cơ leo thang.
Vậy thì, có thể làm gì để ngăn cản ông Putin mà không gây ra tàn phá? Chỉ có Zelensky và người dân của ông ta mới có thể quyết định sẽ chiến đấu trong bao lâu. Nhưng nếu Putin gây ra một cuộc tắm máu, phương Tây có thể gia tăng áp lực. Lệnh cấm vận dầu khí sẽ tiếp tục hủy hoại kinh tế Nga. Những quốc gia ủng hộ Ukraine có thể gửi thêm nhiều vũ khí hơn và cả vũ khí tốt hơn. NATO có thể triển khai thêm quân ở các quốc gia tiền tuyến của khối.
Vấn đề ngoại giao cũng vậy. Tại cuộc đàm phán hòa bình ở Belarus tuần này, Nga vẫn đưa ra những yêu cầu thái quá, nhưng các cuộc đàm phán nên tiếp tục vì chúng có thể giúp ngăn chặn một cuộc chiến tranh đầy tốn kém. Liên minh châu Âu đã làm rất tốt khi mở rộng vòng tay cho những người tị nạn Ukraine; tới nay đã hơn một triệu người. Một nơi trú ẩn có thể củng cố sức mạnh của các nhà đàm phán Ukraine, cũng như một con đường để trở thành thành viên EU. Trung Quốc và Ấn Độ cho đến nay vẫn từ chối lên án Putin. Tuy vậy, khi ông ta tiếp tục cho leo thang chiến tranh, họ có thể sẵn sàng thuyết phục ông ta ngưng lại.
Và có nhiều việc phải làm ở Nga. Chỉ huy quân đội nên biết rằng họ sẽ bị truy tố vì tội ác chiến tranh với các bằng chứng được ghi lại từ vô số điện thoại thông minh. Tùy tùng của Putin cũng sẽ bị vậy. Tay chân của Putin đồng ý làm giàu cho bản thân trong một nhà nước ăn cắp, không phải vì một tấm vé đến The Hague. Phương Tây có thể kín đáo đảm bảo với họ rằng, nếu họ tước bỏ quyền lực của Tổng thống, nước Nga sẽ có một khởi đầu mới. Cho dù khó chấp nhận về mặt đạo đức, phương Tây nên cho Putin nghỉ hưu và sống đời ẩn dật — cũng giống như nên cấp quyền tị nạn cho những người chạy trốn sự khủng bố của Putin.
Một cuộc đảo chính cung đình có vẻ có khả năng xảy ra cao hơn khi người ta nhậ biết được nỗi kinh hoàng của những gì Putin đã gây ra. Kinh tế Nga đang gặp thảm họa. Thương vong của quân đội Nga đang tăng lên. Những người thân ở Ukraine của người Nga đang bị tàn sát trong một cuộc xung đột nhằm thỏa mãn cho một người. Bây giờ những người Nga dũng cảm đang xuống đường để phản đối tội ác làm vấy bẩn đất nước của họ. Tận sâu thẳm, cuộc chiến không cần thiết của Putin là cuộc chiến mà cả Putin lẫn Nga đều thất bại.
Nguồn: The economist