Đáng chú ý là trong thời gian gần đây, đã xuất hiện một tin tức ngoài lề cho biết các cơ quan đảng đã phải lôi “quỹ đen” ra để chi xài.
Phó Thủ tướng Huệ. Ảnh: xaluan.com
Một cách tế nhị nhất, người ta thường hiểu “quỹ đen” là một loại quỹ dự phòng cho trường hợp cấp bách và đặc biệt khó khăn. Nếu đảng đã phải dùng đến quỹ dự phòng thì cũng có nghĩa là nguồn cung tài chính từ phía chính phủ chắc chắn không còn dồi dào đến vài ngàn tỷ đồng như những năm trước. Thậm chí còn có thể cho rằng nguồn cung tài chính này bị cạn kiệt đến mức có thể khiến đảng “cháy túi”.
Sau đại hội 12 “thành công tốt đẹp” vào tháng Giêng năm 2016, đến nay tình hình thu chi ngân toàn tin “thất trận”.
Khi năm 2016 đã trôi qua nửa đầu tiên của nó, tổng thu ngân sách chỉ bằng 42% dự toán năm. Đặc biệt thu từ dầu thô giảm hẳn, chỉ bằng 33% dự toán năm. Ngay cả thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất, nhập khẩu, trước đây thường “năm sau cao hơn năm trước”, thì nay chỉ bằng 37%.
Thu ít hẳn nên chi cũng phải “thắt lưng buộc bụng”. Tổng chi ngân sách Nhà nước từ đầu năm đến thời điểm 15/06/2016 ước tính bằng 40% dự toán năm. Đáng chú ý, khoản chi thường xuyên cho “phát triển sự nghiệp kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh, quản lý Nhà nước, Đảng, đoàn thể” đã từ 70% những năm trước giảm còn 44% tổng chi. Trong khi đó, chi trả nợ và viện trợ lại lên tới 68 ngàn tỷ đồng, bằng 44% tổng chi.
Cần nói thêm, kế hoạch trả nợ nước ngoài của Chính phủ Việt Nam trong năm 2016 là 12 tỷ USD. Tuy nhiên nhiều người hồ nghi rằng đây chỉ là một con số “cho có”, còn thực chất con số trả nợ có thể cao hơn nhiều, thậm chí tương đương với số tiền 20 tỷ USD phải trả nợ cho năm 2015.
“Ưu điểm” có lẽ là duy nhất của 6 tháng đầu năm 2016 chỉ là chi giảm, kéo theo bội chi ngân sách Nhà nước tính đến giữa tháng 6/2016 ước khoảng 83 ngàn tỷ đồng – ít hơn khá nhiều con số bội chi nằm 2016 mà Chính phủ trình và đã được Quốc hội “gật” là khoảng 250,000 tỷ đồng.
Dù là một người kiệm lời, trong một cuộc sơ kết tình hình thu chi tài chính 6 tháng đầu năm 2016, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng phải thốt lên: “Bội chi tăng rồi chạy về trung ương thì không có đâu mà bù!”.
Ông Huệ cũng phàn nàn “ngân sách trung ương không hỗ trợ địa phương như trước được”.
Vào đầu năm nay khi lập kế hoạch dự toán tài chính trình Quốc hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã “lên ruột” bởi kế hoạch dự toán chi của các tỉnh thành trình Trung ương vượt quá khả năng chi của Trung ương đến… 20.5 lần !
Hiện đang có những tin đồn về khả năng chịu đựng của ngân sách nhà nước sẽ không vượt quá mùa đông năm nay. Một đánh giá khác – lạc quan hơn – cho rằng vẫn có thể “cầm cự” đến cuối năm 2017. Nhưng người nêu ra đánh giá này chỉ nói “có trời mới biết” khi nhìn về tương lai tài chính ngân sách năm 2018.
Lê Dung / SBTN