VNTB – Cựu phó chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Tài đã ‘chống án’ như thế nào?

Hà Nguyên

 

(VNTB) – Những lập luận từ phía luật sư trong vụ án Nguyễn Thành Tài có nhiều tình tiết đáng tham khảo nhân vụ hai cựu tổng biên tập báo Thanh Niên bị bắt.

 

Kết quả phiên phúc thẩm với ông Nguyễn Thành Tài, cựu phó chủ tịch UBND TP.HCM là ‘y án’. Tuy nhiên, những lập luận từ phía luật sư trong vụ án này có nhiều tình tiết đáng tham khảo nhân vụ tương tự của hai cựu tổng biên tập báo Thanh Niên vừa vướng lao lý.

Tóm tắt vụ án

Khu nhà, đất số 08-12 đường Lê Duẩn, phường B, Quận 1, TP.HCM (gọi tắt là Khu đất 08-12 Lê Duẩn) là tài sản Nhà nước, có tổng diện tích 4.896,3m2, gồm nhà đất số 08 đường Lê Duẩn, diện tích 3.433,3m2 và nhà đất số 12 đường Lê Duẩn, diện tích 1.463m2.

Năm 1994, UBND TP.HCM giao cho công ty Quản lý kinh doanh nhà quản lý và cho thuê, trong đó Công ty Cổ phần K TP.HCM, Công ty Cổ phần Thiết bị phụ tùng S và Công ty Cổ phần H TP.HCM thuê nhà đất số 8 đường Lê Duẩn; Công ty Cổ phần Vận tải xăng dầu V thuê nhà đất số 12 đường Lê Duẩn (sau đây gọi tắt là 04 công ty thuê).

Thực hiện Quyết định số 09/2007/QĐ-TTg ngày 19/01/2007 của Thủ tướng Chính phủ về việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước, trên cơ sở đề xuất của Ban Chỉ đạo sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước tại TP.HCM (gọi tắt là Ban Chỉ đạo 09), UBND TP.HCM thống nhất chủ trương cho xây dựng khách sạn tiêu chuẩn 5 sao và một phần Trung tâm thương mại tại khu đất số 8-12 đường Lê Duẩn; giao Công ty Quản lý kinh doanh nhà thanh lý hợp đồng cho thuê, thu hồi và quản lý mặt bằng trong thời gian chuẩn bị tiến hành đầu tư xây dựng Dự án; giao Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp các cơ quan, đơn vị liên quan tiến hành các bước đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư, tham mưu UBND Thành phố quyết định lựa chọn chủ đầu tư có uy tín và kinh nghiệm trong lĩnh vực khách sạn để đầu tư vào khu đất 8- 12 đường Lê Duẩn, không áp dụng hình thức liên doanh (Thông báo số 826/TB- VP ngày 20/11/2007 của Văn phòng HĐND và UBND Thành phố Hồ Chí Minh về kết luận của ông Lê Hoàng Quân, Chủ tịch UBND Thành phố).

Ngày 05/02/2008, UBND TP.HCM có Công văn số 851/UBND-ĐTMT giao công ty cổ phần Hòn ngọc Viễn Đông (các cổ đông thành lập là các công ty 100% vốn Nhà nước gồm: Công ty Quản lý kinh doanh nhà, công ty Vàng bạc đá quý TP.HCM, Tổng Công ty Công nghiệp Sài Gòn) là chủ đầu tư thực hiện dự án.

Ngày 13/3/2008, UBND TP.HCM ra Quyết định thu hồi khu đất 8-12 đường Lê Duẩn để thực hiện Dự án.

Ngày 11/6/2009, công ty Quản lý kinh doanh nhà có văn bản đề nghị 04 công ty đang thuê đất di dời, bàn giao mặt bằng, nhưng 04 công ty thuê đất không thực hiện mà có nhiều văn bản đề nghị được mua nhà, đất theo chỉ định hoặc tham gia dự án nhưng UBND Thành phố không đồng ý.

Đến ngày 06/10/2009, Nguyễn Thành Tài, phó chủ tịch thường trực UBND Thành phố ký Công văn số 5206/UBND-ĐTMT chấp thuận chủ trương cho công ty Quản lý kinh doanh nhà liên doanh, liên kết với 04 công ty thuê đất thực hiện Dự án.

Sau đó, Nguyễn Thành Tài chỉ đạo giao Công ty Quản lý kinh doanh nhà làm chủ đầu tư dự án góp vốn 50% đứng tên thuê đất với Nhà nước theo cơ chế giá thị trường, 04 công ty thuê đất góp vốn 50%. Do thay đổi chủ trương thực hiện dự án nên công ty cổ phần Hòn ngọc Viễn Đông giải thể.

Ngày 23/7/2010, Nguyễn Thị Thu Thủy, Giám đốc công ty Quản lý kinh doanh nhà ký công văn số 4996/QLKDN-KHĐT đề xuất UBND Thành phố thành lập công ty cổ phần và huy động thêm nguồn vốn để thực hiện dự án, Nguyễn Thành Tài chấp thuận đề xuất và giao công ty Quản lý kinh doanh nhà xây dựng phương án, kế hoạch thực hiện (Công văn số 142/TB-VP ngày 18/3/2010 và công văn số 5425/VP-ĐTMT ngày 26/7/2010 của Văn phòng UBND Thành phố thông báo ý kiến kết luận của Nguyễn Thành Tài).

Sau khi biết UBND Thành phố có chủ trương thành lập công ty cổ phần thực hiện Dự án tại khu đất 8-12 Lê Duẩn, Lê Thị Thanh T ký công văn không số ngày 06/8/2010 gửi công ty Quản lý kinh doanh nhà, tự giới thiệu công ty Hoa Tháng Năm có năng lực tài chính, có kinh nghiệm trong lĩnh vực nhà hàng, khách sạn và xin được tham gia dự án để được ưu ái, tạo điều kiện nhằm trục lợi cá nhân, thực tế công ty này thành lập ngày 06/4/2010 và chưa thực hiện dự án bất động sản nào.

Ngày 11/8/2010, Nguyễn Thị Thu Thủy, Giám đốc công ty Quản lý kinh doanh nhà ký công văn số 5270/QLKD-KHĐT đề xuất với UBND Thành phố chấp thuận cho công ty Hoa Tháng Năm tham gia hợp tác đầu tư góp 30% vốn của Dự án trong tỷ lệ góp vốn 50% của công ty Quản lý kinh doanh nhà.

Do có mối quan hệ quen biết từ trước với Lê Thị Thanh T và theo đề nghị của Nguyễn Thị Thu Thủy – Giám đốc công ty Quản lý kinh doanh nhà, Nguyễn Thành Tài đã có các quyết định và chỉ đạo cán bộ cấp dưới thực hiện: Chấp thuận thay đổi chủ trương đầu tư cho phép doanh nghiệp tư nhân tham gia góp vốn thực hiện Dự án; giao đất và cho thuê đất theo hình thức chỉ định không qua đấu giá quyền sử dụng đất; chấp thuận áp dụng 02 hình thức giao đất và cho thuê đất đối với cùng Dự án; chấp thuận cho thanh lý nhà số 12 đường Lê Duẩn không thực hiện việc bán tài sản; dẫn đến chuyển dịch quyền sở hữu khu nhà đất 8-12 đường Lê Duẩn từ sở hữu Nhà nước sang sở hữu của doanh nghiệp tư nhân, gây hậu quả thiệt hại, thất thoát (…)

Ngày 30/7/2019, Hội đồng định giá tài sản trong Tố tụng hình sự ở Trung ương, kết luận:

– Quyền sử dụng đất tại khu đất số 8-12 đường Lê Duẩn tại thời điểm UBND Thành phố Hồ Chí Minh ban hành Quyết định 3030/QĐ-UBND ngày 14/6/2011 là: 879.427.091.000 đồng; tại thời điểm khởi tố vụ án ngày 07/12/2018 là: 2.554.005.796.000 đồng.

– Công trình xây dựng trên đất tại số 8 đường Lê Duẩn tại thời điểm ngày 14/6/2011 là: 15.905.939.000 đồng.

– Công trình xây dựng trên đất số 12 đường Lê Duẩn tại thời điểm ngày 14/6/2011 là: 5.076.780.000 đồng.

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 400/2020/HS-ST ngày 20 tháng 9 năm 2020 của Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã tuyên xử như sau:

– Căn cứ khoản 3 Điều 219; điểm s, v, x khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 54 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

– Xử phạt bị cáo Nguyễn Thành T 08 (tám) năm tù về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”. Thời hạn tù tính từ ngày 08/12/2018.

Luật sư biện hộ đã bào chữa gì ở phiên phúc thẩm?

Bào chữa cho bị cáo Nguyễn Thành Tài các luật sư cho rằng: Dựa trên chủ trương của thành phố, bị cáo Tài chỉ là người tiếp nhận và triển khai thực hiện chủ trương của Thành phố, quá trình triển khai bị cáo có báo cáo Chủ tịch UBND Thành phố Lê Hoàng Quân đồng thời cũng là Trưởng ban chỉ đạo 89, các chứng cứ có tại hồ sơ cho thấy ông Lê Hoàng Quân đồng ý cho thực hiện và nhất trí cho thay đổi chủ đầu tư cũng như từ đấu thầu dự án sang chỉ định.

Nếu Chủ tịch Thành phố đồng thời là Trưởng ban chỉ đạo 89 không đồng ý chắc chắn bị cáo Tài không triển khai được. Do đó việc kết luận bị cáo Tài là người trực tiếp chỉ đạo giao đất và cho thuê đất số 08 – 12 Lê Duẩn gây thiệt hại cho Nhà nước là định giá chưa đúng sự thật khách quan vụ án.

Bị cáo Tài chỉ sai khi Chủ tịch Thành phố không đồng ý mà bị cáo cố tình thực hiện gây thiệt hại, còn ở đây bị cáo Tài triển khai chỉ đạo theo chủ trương của Thành phố. Cũng cần phân tích thêm cuối tháng 6/2011 bị cáo Tài đã nghỉ hưu những người sau của thành phố vẫn tiếp tục đề nghị Chính phủ cho triển khai dự án. Sau khi nghỉ hưu bị cáo Tài cũng không dùng ảnh hưởng của mình để tác động gì cả.

Về cho tư nhân tham gia liên doanh, liên kết vào các dự án nhà nước có sai không, theo luật sư là không sai. Việc Thành phố cho Công ty tư nhân góp vốn tham gia dự án là đúng tinh thần chỉ đạo của Đảng nhà nước trong việc khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia đầu tư phát triển kinh tế.

Về vấn đề xác định thiệt hại, luật sư cho rằng trong vụ án này không có thiệt hại cho nhà nước. Khi được giao đất cho thuê đất, doanh nghiệp đã đóng tiền sử dụng đất một lần trên 631 tỷ đồng tương đương 30 triệu USD nhà nước đã sử dụng số tiền trên gần 10 năm nay.

Nay thu hồi đất, đất vẫn còn đó, nếu nói thiệt hại thì doanh nghiệp mới là người thiệt hại, đóng tiền hơn 30 triệu USD đã 10 năm nhưng chưa được một ngày sử dụng. Cách tính thiệt hại của Viện kiểm sát là không có căn cứ, đề nghị Hội đồng xét xử xem xét vấn đề này.

Như đã phân tích ở trên việc giao đất số 08 – 12 Lê Duẩn trên thực tế nhà nước không có thiệt hại, do đó đề nghị Hội đồng xét xử miễn trách nhiệm hình sự cho bị cáo Tài…

Thay lời kết cho những kịch bản tương tự

Báo Thanh Niên có cơ quan chủ quản là Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam. Cả hai cựu tổng biên tập báo Thanh Niên đều từng giữ chức phó chủ tịch Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam.

Như vậy trách nhiệm ở đây trong các vụ việc về quản lý hành chính, về nguyên tắc là thuộc về Đảng – Đoàn của Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, một tổ chức chính trị dưới trướng Đảng Cộng sản Việt Nam.

Người Việt hay nhắc nhau, “nhà dột từ nóc”…

---