Quốc Phương
(BBC)
Điều quan trọng đối với chính quyền Việt Nam lúc này là chấp nhận để người dân khởi kiện Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Gang Thép Formosa, doanh nghiệp đã gây ra thảm họa môi trường biển nghiêm trọng ở duyên hải miền trung Việt Nam, một nhà hoạt động xã hội dân sự và luật sư nói với BBC nhân tròn một năm vụ thảm họa xảy ra (6/4/2016-6/4/2017).
 |
| Nhà cầm quyền Việt Nam không nhất thiết đứng ra ‘bao che’ cho Formosa Hà Tĩnh và ‘tìm cách dùng tiền’ mà doanh nghiệp này cam kết với nhà nước để ‘chia lại’ cho người dân, theo Luật sư Lê Công Định. |
Muốn tránh một ‘làn sóng phẫn nộ rộng khắp’ mà có thể là một ‘sự bất ổn không thể kiểm soát được’, nhà cầm quyền Việt Nam nên ‘khôn ngoan’ chấp nhận việc khởi kiện này, Luật sư Lê Công Định nói với Bàn tròn Thứ Năm của BBC Việt ngữ.
Nếu cứ tìm cách gây áp lực để cản trở và dùng hình thức đàn áp, thì chỉ tạo nên một làn sóng phẫn nộ rộng khắp và tôi nghĩ rằng đó là sự bất ổn không thể kiểm soát được, sự khôn ngoan của nhà cầm quyền nằm ở chỗ đó – LS Lê Công Định
“Ở đây thực chất muốn đi chia lại mà thôi, chứ cũng không phải Nhà nước đi bồi thường cho người dân được,” ông Định nói.
“Và số tiền đó tôi xin nói thẳng là hoàn toàn không đủ vì thiệt hại về môi trường giống như nhà báo JB Nguyễn Hữu Vinh vừa nói là kéo dài 50-70 năm chứ không đơn thuần là một năm mà thôi.”
Theo cựu thành viên của Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh thì ngay cả một năm, số tiền nửa tỷ đô la cũng ‘không giải quyết được’.
Khi được đề nghị đưa ra một lời tư vấn khả thi và hợp lý nhất cho tất cả các bên trong giải quyết hậu quả vụ việc, Luật sư Định nói:
“Cho nên điều quan trọng nhất là lúc này để người dân lắng đi cơn phẫn nộ của mình là nhà cầm quyền phải chấp nhận chuyện người dân khởi kiện Formosa.
“Và nếu cứ tìm cách gây áp lực để cản trở và dùng hình thức đàn áp, thì chỉ tạo nên một làn sóng phẫn nộ rộng khắp và tôi nghĩ rằng đó là sự bất ổn không thể kiểm soát được, sự khôn ngoan của nhà cầm quyền nằm ở chỗ đó,” Luật sư Lê Công Định nói với BBC từ Sài Gòn.
‘Bao che, lấp liếm?’
 |
| Nhà báo tự do JB Nguyễn Hữu Vinh cho rằng có những điều mà người dân ‘không thể hiểu nổi’ trong cách ứng xử của nhà nước và chính quyền Việt Nam trong vụ thảm họa môi trường Formosa. |
Trước đó, cũng tại cùng cuộc thảo luận Bàn tròn Thứ Năm, nhà báo tự do JB Nguyễn Hữu Vinh nêu quan điểm về vụ Formosa, sau một năm nhìn lại, ông nói:
“Điều cần thiết nói ở chỗ Formosa này là người ta cần vạch rõ ra đây là một thảm họa môi trường thực sự, vấn đề ở chỗ là chủ thể đã gây ra thảm họa đã rõ ràng là Formosa, doanh nghiệp gang thép ở Formosa, thế nhưng nhà cầm quyền Việt Nam vì lý do gì mà cứ ‘bao che, lấp liếm’, cứ làm những động tác mà người dân không thể hiểu nổi.
“Thực ra mà nói là ‘không thể hiểu nổi’, nhưng nói trắng ra họ đã tìm mọi cách để ‘bao che’ cho một đám gây thảm họa môi trường và bằng nhiều động tác, nào là huy động tất cả các cơ quan nọ kia, và bây giờ sau một năm người ta tuyên bố rằng Formosa đã đạt được các quy chuẩn, quy trình nọ kia.
Với những người quan sát sự kiện này và những người dân đấu tranh, thì số tiền 500 triệu đô la đền bù của Formosa… là điều mà người ta không thể chấp nhận được, lý do là 500 triệu đô la đó sẽ đền bù trong thời gian bao lâu? 6 tháng, 6 năm hay là 60 năm? – Nhà báo dự do JB Nguyễn Hữu Vinh
 |
| Một năm sau vụ thảm họa môi trường, nhiều người dân ở duyên hải miền Trung Việt Nam và trên cả nước vẫn có các cuộc biểu tình, phản đối lớn nhỏ trước việc môi trường biển và môi trường sinh sống bị gây ô nhiễm và ảnh hưởng nghiêm trọng. |
“Cho nên bây giờ nhà cầm quyền cho hệ thống truyền thông bảo rằng biển đã sạch, rồi cá đã này khác, nhưng cho đến bây giờ họ chưa tuyên bố là vùng biển nào cá ăn được, vùng biển nào cá còn độc và như thế nào thì cá ăn được, như thế nào thì nước biển sử dụng được và chỗ nào muối làm có thể ăn được.
“Điều đó họ ‘cố tình lấp liếm’ bằng hệ thống truyền thông, bằng những văn bản có hiệu lực mà có người chịu trách nhiệm hẳn hoi, điều đó dẫn đến một điều là rất mất lòng tin và nghi ngờ trong công chúng, rồi chịu ra nhiều sự oán giận trong bản thân họ.”
Về số tiền đền bù mà nhà nước Việt Nam chấp nhận từ doanh nghiệp Formosa, nhà báo tự do JB Nguyễn Hữu Vinh nêu quan điểm:
“Với những người quan sát sự kiện này và những người dân đấu tranh, thì số tiền 500 triệu đô la đền bù của Formosa… là điều mà người ta không thể chấp nhận được, lý do là 500 triệu đô la đó sẽ đền bù trong thời gian bao lâu? 6 tháng, 6 năm hay là 60 năm?
“Bởi vì thảm họa Formosa theo các nhà khoa học, với những người có kinh nghiệm và với những cái đã xảy ra, thì năm, bảy chục năm nó mới hết, trong quá trình đó Formosa có đền bù đủ, hay là nhà nước Việt Nam đứng ra nhận đền bù…, họ sẽ đền bù trong bao lâu và đến bao giờ thì họ đền bù đủ.
“Tất cả những hành động đó đi ngược lại với lợi ích của người dân, đồng thời hành động dùng quân đội, dùng công an… dùng đủ mọi lực lượng, công an, cán bộ…, đàn áp người biểu tình nói lên nguyện vọng, tiếng nói của mình nói lên vấn đề bảo vệ môi trường và Formosa, chính đó là những điều đã làm cho Formosa trở nên trầm trọng hơn.
“Và tôi cho rằng vấn đề Formosa còn lâu mới giải quyết được theo chiều hướng và cách thức này của nhà cầm quyền Việt Nam chỉ đầy nhà cầm quyền vào thế bị động lúng túng và đẩy người dân vào thế thù địch mà thôi,” nhà báo tự do nói với BBC Việt ngữ từ Hà Nội.