Khánh Hòa
(VNTB) – Khi đất đai tranh chấp vẫn tiếp tục cù nhây khi giải quyết bằng dân sự, thường thì bên thế lực hơn, sẽ chọn giải pháp ‘hình sự hóa’.
Vụ án tại đồng Sênh, xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội vừa kết thúc phiên hình sự phúc thẩm là dẫn chứng thời sự nhất.
Góc nhìn từ nhà báo Trương Huy San: “Chuẩn bị hung khí mà để trong nhà thì có thể coi là chuẩn bị ‘phòng vệ’. Trên thực tế là gia đình cụ Kình đã bị tấn công.
Tôi vẫn cho rằng, nếu đúng như các bị cáo thừa nhận, họ đã giết 3 cán bộ công an, thì họ đã ‘vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng’, dù họ đã phòng vệ không thành công, cửa nhà tan nát, cha già bị giết, hoặc ‘giết người trong trạng thái bị kích động mạnh’, do bị tấn công vào ban đêm bằng vũ trang.
Hãy xử đúng tội danh chứ đừng khép những tội để có thể tử hình họ. Mạng đổi mạng là trả thù chứ không phải là công lý. Đừng xử theo cách mà trăm năm sau người đời phải còn phán xử.
Vẫn biết, nói chuyện pháp lý hay công lý trong vụ án Đồng Tâm là vô nghĩa với những người đang nắm quyền tuyên án. Nhưng, day dứt trên nền tảng công lý và pháp lý là dấu hiệu cho thấy chúng ta đang sống như những con người”.
Việc ‘hình sự hóa’ một tranh chấp về quyền sở hữu đất đai bị xâm phạm, khi nhà nước tiến hành ‘thương mại hóa’ đất nông nghiệp, với dự án giao cho tập đoàn viễn thông quân đội.
Người dân Đồng Tâm đã khiếu nại, khiếu kiện rồi phản ứng bộc phát của dồn nén uất ức… Đã vậy, chính quyền Hà Nội thay vì ‘điều chỉnh’ bằng pháp luật dân sự, lại muốn rút ngắn thời gian nên chọn việc ‘kích ngòi nổ’ để tạo dựng thành một vụ án hình sự, như đã thấy.
Nói có sách, mách có chứng.
Nhóm luật sư bào chữa ở cả phiên hình sự sơ thẩm đến phúc thẩm vụ án Đồng Tâm đã đưa ra hai yêu cầu: Thứ nhất, tài liệu của vụ án có đề cập đến “Kế hoạch số 419A” từ phía cơ quan công quyền. Vậy kế hoạch này là gì? Phải chăng với kế hoạch này đã giúp lực lượng công an vũ trang an tâm thực thi, vì đây là công vụ hợp pháp cho việc nửa đêm hiện diện tại xã Đồng Tâm vào rạng sáng ngày 09/01/2020.
Và như vậy, một khi bạch hóa “Kế hoạch số 419A”, tất yếu xóa tan các tin đồn ác ý về bản kế hoạch có nội dung tấn công vào nhà dân và bắt công dân.
Thứ hai, việc tiến hành thực nghiệm điều tra hình sự tại hiện trường, hoặc với điều kiện tương tự cũng sẽ có 2 lợi ích: (1). Giúp khẳng định về nguyên nhân tử vong của 3 chiến sĩ cảnh sát đúng như kết luận điều tra, cáo trạng và bản án sơ thẩm đã xác định; (2). Xóa tan, loại bỏ được các nghi vấn vô lý…; cũng như giúp rút được những kinh nghiệm trong phối hợp tác chiến của lực lượng công an vũ trang.
Thế nhưng việc công tố và tòa án kiên quyết khước từ yêu cầu của nhóm luật sư, cũng làm bộc lộ rõ rằng cả 2 yêu cầu trên chính là cái gót chân Achilles, là tử huyệt của câu chuyện Đồng Tâm khi mai này rất có thể với những mặc cả chính trị của Quốc hội khóa XV.
Không quá lời khi nói rằng từ sau tháng 4-1975 đến nay, tranh chấp đất đai vẫn đang là vấn đề nóng bỏng thu hút sự quan tâm của dư luận xã hội ở Việt Nam.
Vì tranh chấp đất đai vẫn không được giải quyết hiệu quả bằng pháp luật dân sự, nên nguy cơ gây mất ổn định chính trị từ tiềm ẩn đang dần chuyển sang ngày càng thêm rõ nét, khi dấy lên nhiều phong trào bất tuân dân sự, như tiếng súng của anh em Đoàn Văn Vươn hồi nào; hay gần đây nhất là vụ án Đồng Tâm đẫm máu, khi họng súng của nhà chức trách đã bắn thẳng vào ngực một lão đảng viên trên 50 tuổi Đảng, và sau đó tiếp tục kết thêm hai bản án tử hình khác…