VNTB- Bàn về chữ “đảng” và “bí thư”
Giang Nam
(VNTB) – Hãy dùng thư ký thay cho bí thư đối với danh xưng chức vụ cao nhất của Đảng bộ mọi cấp. Việc này hoàn toàn độc lập tự chủ, không liên quan với cương lĩnh, đường lối Đảng.
Châu Âu phát minh ra tổ chức “đảng” (party). Đầu thế kỷ 20 “đảng” lan mạnh sang châu Á, cùng với những thành tựu văn minh khác.
Thực ra Trung Quốc và Việt Nam đã sinh ra khái niệm “đảng” 黨 từ lâu, với nghĩa “làng xóm, chòm xóm, họ hàng, phe phái, nhóm, tùng đảng, bè đảng”. Trung Quốc từng có bang, hội, đoàn về kinh tế, có môn phái về võ thuật, văn học và tôn giáo suốt thời phong kiến là những mầm mống của đảng hiện đại. Thời xưa đảng phái chỉ có tính xã hội, nói cách khác, đó là sinh hoạt xã hội dân sự tự do thời phong kiến, chưa mang tính chính trị.
Thời hiện đại, ở hầu khắp các nước tiến bộ, tổ chức đảng (party) hoạt động theo nguyên tắc phổ biến như chúng ta đã biết. Từ điển Cambridge Dictionaries onlines xác định rõ. Tạm dịch: “Đảng là một tổ chức nhân dân có lý tưởng chính trị đặc biệt, phải đua tranh trong bầu cử, cố gắng giành lấy vị trí trong chính quyền địa phương hoặc quốc gia”.
Thế nhưng ở những nước chỉ có một đảng, vậy nên Đảng không cần “cố gắng đua tranh”, nghiễm nhiên giữ địa vị tuyệt đối trùm lên chính quyền mọi cấp.
“Thư ký” hay “bí thư”?
Phương Tây định nghiã “thư ký” là “A secretary: someone who works in an office, writing letters, making telephone calls and arranging meetings for a person or for an organization…” (Cambridge Dictionary online)
Dịch: “Thư ký là người làm việc ở văn phòng, cơ quan, viết văn bản, trực điện thoại và sắp xếp cuộc họp, gặp gỡ cho một người hay một tổ chức”.
Theo trình độ văn minh, người đứng đầu Đảng mọi cấp (từ trung ương đến chi bộ) được gọi là thư ký (secretary). Thư ký là một đảng viên được bầu chọn làm công tác tổ chức, sắp xếp, giữ giấy tờ… Quyết định của đảng tùy thuộc số phiếu của đảng viên chứ không tùy theo ông sếp thư ký. Danh vị đó nói rõ tính dân chủ của tổ chức đảng, công việc không do một cá nhân quyết định, “thư ký’ không có nghiã là sếp (chief).
Ngôn ngữ Trung Quốc cũng gọi người “thư ký” (書記: shu jì) đúng như khái niệm phương tây.
Như vậy, chỉ có Đảng CS Việt Nam dùng “bí thư” để gọi thay chức danh “thư ký”, họ đã cố ý dùng chữ sai. Việt Nam sính chữ hơn, thích dùng “ bí thư” nghe to tát hơn, quan trọng hơn, bí ẩn hơn.
“Bí thư 祕書 là chức danh của người giữ các giấy tờ bí mật, ở Trung Quốc và Việt Nam ngày xưa (Từ điển Hán Việt Đào Duy Anh, từ điển Thiều Chửu).
Người Trung Quốc chỉ dùng sai tên “cộng sản”, nhưng không tùy tiện dùng chức danh “bí thư” như bên ta. Bằng chứng là báo chí Trung Quốc trong dịp đón TBT Nguyễn Phú Trọng sang thăm ngày 7/4/2015 vẫn gọi Nguyễn Phú Trọng và Tập Cận Bình là “tổng thư ký”, đăng tin như sau:
(2015-04-07 20:27:00)
· 新华网北京4月7日电:
中共中央总书记、国家主席习近平7日在人民大会堂同越共中央总书记阮富仲举行会谈。来源：CCTV-新闻频道.
(Tân Hoa võng-Bắc Kinh: 2015, 4 nguyệt 7 nhật- điện):
Trung cộng trung ương tổng thư kí, quốc gia chủ tịch Tập Cận Bình tại Nhân dân đại hội Đường đồng (cùng) Việt cộng trung ương tổng thư kí Nguyễn Phú Trọng cử hành hội đàm. Nguồn: CCTV tân văn tần đạo (kênh tin tức):
· Tựa đề bản tin khác:
习近平同越共中央总书记阮富仲举行会谈
Tập Cận Bình đồng Việt cộng trung ương tổng thư kí Nguyễn Phú Trọng cử hành hội đàm
Mời bạn bấm vào, coi bản tin và video hai bên giới thiệu lẫn nhau, bắt tay lỏng lẻo và nghe 21 phát đại bác mừng Tổng thư ký Nguyễn Phú Trọng qua chơi:
Như vậy là báo chí đảng TQ đã cố ý sửa chữa sai lầm dùng chữ (bí thư) cho đảng VN trên giấy trắng mực đen. Liệu có cần phải phàn nàn khiếu nại rằng họ thiếu tôn trọng Đảng ta hay không?
Tại sao Bí thư sứ quán ?
Mặt khác, Bộ ngoại giao CHXHCN Việt Nam lại tùy tiện đặt chức danh “bí thư sứ quán thứ nhất, thứ nhì…” thay vì thư ký sứ quán... Và kỳ quặc thay, “bí thư sứ quán” ấy lại dưới quyền của ngài đại sứ kiêm “bí thư chi bộ sứ quán” ?
Ô hay, sao Đảng thích chơi chữ làm nhàm rắc rối thế ?!
Phải dùng “thư ký” trong mọi trường hợp kể trên mới đúng.
Đó là thư ký chi bộ, thư ký tỉnh ủy, thành ủy, huyện ủy tổng thư ký, ban thư ký, thư ký sứ quán (thay cho bí thư chi bộ, tỉnh ủy, thành ủy… tổng bí thư, ban bí thư, bí thư sứ quán).
Hãy dùng thư kýthay cho bí thư đối với danh xưng chức vụ cao nhất của Đảng bộ mọi cấp. Việc này hoàn toàn độc lập tự chủ, không liên quan với cương lĩnh, đường lối Đảng. Nghe cái họ tên danh xưng không chính danh, thiên hạ tức cười lắm.
TAGS Giang Nam