Thái Hóa Lộc
(VNTB) – Thắng đậm bà Nikki Haley ngay trên “sân khách” nhưng ông Trump đáng ra phải làm tốt hơn thế.
Chiến thắng cuộc bỏ phiếu sơ bộ ở Nam Carolina kết thúc ngày 24/2 của cựu Tổng thống Donald Trump, với chiến thắng với 59,8% phiếu bầu, nhiều hơn khoảng 20% so với bà Nikki Haley, người giành 39,5%, là cựu thống đốc Nam Carolina, ngay trên sân nhà với cách biệt hơn 20 điểm phần trăm, ông Trump làm nên lịch sử khi trở thành ứng viên Đảng Cộng hòa không đương nhiệm đầu tiên thắng ở bốn bang đầu vòng sơ bộ với tỷ lệ ủng hộ chưa bao giờ dưới mức 50%.
Chiến thắng dễ dàng của ông Trump ở bang Nam Carolina, nơi ông chỉ ghé chân 4 lần trong những tuần gần đây, được coi là minh chứng cho vị thế thống trị của cựu tổng thống với Đảng Cộng hòa. Nhưng chiến thắng lần này của cựu TT Trump lại hé lộ một sự thật cay đắng khác không thể tránh khỏi, khi hàng trăm nghìn người, tương đương gần 40% cử tri trong cuộc bầu cử sơ bộ ở Nam Carolina, không ủng hộ ông.
Cựu tổng thống đã để mất nhóm cử tri ôn hòa và độc lập vào tay Haley, theo các cuộc thăm dò hậu bỏ phiếu. AP VoteCast cho biết hơn 1/5 cử tri sơ bộ Cộng hòa nói sẽ không bỏ phiếu cho Trump vào tháng 11 nếu ông trở thành ứng viên của Đảng. Tỷ lệ bỏ phiếu ở thành phố Charleston là minh chứng rõ nhất cho điều đó, khi Haley giành được hơn 80% phiếu bầu ở một số khu vực bầu cử…
Chiến thắng ở Nam Carolina chứng minh ông Trump có thể mở rộng phạm vi ủng hộ vượt ra ngoài nhóm cử tri da trắng, lớn tuổi và không có bằng đại học. Tuy nhiên, khoảng 90% cử tri Nam Carolina là người da trắng, khiến việc đánh giá hiệu quả chiến dịch của ông với nhóm cử tri da màu mà ông cố tiếp cận trở nên khó khăn. Khoảng một nửa cử tri Cộng hòa ở Nam Carolina, trong đó khoảng 1/4 người ủng hộ Trump, lo ngại cựu tổng thống quá cực đoan. Khoảng 30% cử tri tin cựu TT Trump đã có những hành động sai phạm trong ít nhất một vụ kiện tụng chống lại ông, dù 70% nghĩ rằng các cuộc điều tra là nỗ lực chính trị để can thiệp bầu cử.
Bà Haley tuyên bố sẽ không dừng lại cho đến ít nhất là cuộc bầu cử sơ bộ vào ngày 5/3, sự kiện được gọi là Siêu Thứ Ba. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng cơ hội để cựu thống đốc có thể cản đường ông Trump hoặc có đủ ủng hộ của đại biểu là rất thấp. Bất chấp những điểm yếu, ông Trump hiện vẫn là ứng viên số một của Đảng Cộng hòa. Dù mới giành được chưa tới 1/10 số đại biểu cần thiết để trở thành đại diện của Đảng Cộng hòa, ông Trump được cho nắm chắc cơ hội trở thành người ba lần liên tiếp nhận đề cử của Đảng và đối đầu với ông Biden vào tháng 11.
“Không ai có thể phủ nhận rằng ông Trump sẽ trở thành ứng viên, ngay cả Nikki Haley. Dù bạn thích hay không, mọi người đều hiểu ông ấy là người được chọn”, Ron Kaufman, chiến lược gia Đảng Cộng hòa, nói.
Đối với bà Haley, thua cuộc với điểm số cách biệt tại bang mình từng là thống đốc là đòn giáng mạnh vào tham vọng của bà. Dù tuyên bố không bỏ cuộc nhưng cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc đang bị nhiều chuyên gia xem như một quân bài dự bị. Bà Haley thực chất chỉ còn hy vọng nếu ông Trump gặp biến cố lớn về pháp lý giữa chặng đua, cụ thể là các cáo buộc hình sự đang nhắm vào ông.
“Mặc dù bà ấy có ít triển vọng chiến thắng trong bất kỳ cuộc đua nào trong tương lai, túi tiền của nhà tài trợ vẫn đổ vào vì họ chống đối ông Trump hoặc nhằm giữ bà ấy trên đường đua trong trường hợp các trở ngại pháp lý của Trump khiến ông ta phải bỏ cuộc” – phóng viên của Đài Al Jazeera đưa tin tại Charleston (South Carolina). Thắng đậm ngay trên “sân khách” nhưng ông Trump không phải không có lý do để lo lắng. Trước hết, dù gác đối thủ tận 20 điểm, ông Trump đáng ra đã có thể làm tốt hơn như vậy.
Có một nhận xét khá khôi hài về điều này: khi ông Trump gần như chắc chắn đại diện cho Đảng Cộng hòa, phần 40% cử tri ủng hộ bà Haley bị xem như phần ông đã “mất đi” – tức là 40% đó gồm những người không thích ông Trump.
Cựu tổng thống Mỹ xem South Carolina là cơ hội cho thấy ông có khả năng mở rộng đối tượng cử tri ủng hộ ngoài nhóm da trắng có tuổi trung bình cao và không có bằng đại học. Nhưng kết quả cho thấy ông Trump còn nhiều việc phải làm để thu hút nhóm cử tri khác, ví dụ cử tri da màu.
Nói cách khác, màn “trưng cầu” Carolina mang tới tín hiệu đáng lo ngại về khả năng ông Trump thắng trong cuộc tái đấu tiềm năng với đương kim Tổng thống Joe Biden vào tháng 11 năm nay. Cũng như bà Haley, ông Biden có thế mạnh ở nhóm cử tri ôn hòa và có bằng đại học trở lên. Theo Axios, vấn đề người da màu sẽ được ông Trump cố gắng thuyết phục thông qua việc giữ thượng nghị sĩ Tim Scott trong cho vị trí phó tổng thống.
Vấn đề tiếp theo và dai dẳng sẽ rơi vào hậu quả tiềm tàng từ các cáo buộc hình sự. Hiện nay các cáo buộc này là điểm mạnh giúp ông Trump càng nhận được sự ủng hộ của cử tri bên Đảng Cộng hòa, khi đa số người ủng hộ ông thực sự tin rằng cuộc bầu cử năm 2020 bị gian lận. Chiến dịch của ông Trump đã công khai những gì muốn làm sắp tới. Tại các bang “chiến địa” trên, thông điệp cựu tổng thống Trump sẽ nhằm thu hút các nhóm cử tri rộng lớn, nằm ngoài nhóm truyền thống ủng hộ Đảng Cộng hòa. Thông thường, các đảng đang cầm quyền ở Mỹ nắm lợi thế hơn trong các cuộc bầu cử vì có sẵn số liệu thống kê. Nhưng trong giai đoạn khó khăn, đặc biệt về kinh tế, đó sẽ lại là cơ hội cho sự thay đổi. Phe ông Trump đang muốn tận dụng triệt để tình hình hiện nay để lật ngược thế cờ.
“Đây sẽ là một cuộc trưng cầu chống lại Joe Biden và chính sách của ông ta. Miễn là ông Trump có thể đánh vào tâm lý vỡ mộng của cử tri về nền kinh tế, tình trạng nhập cư mất kiểm soát, những rối rắm ở nước ngoài thì đó là những vấn đề tác động lên mọi người bất kể xuất thân của họ là ai”, Axios dẫn lời một cố vấn hàng đầu của ông Trump hôm 25-2.
Cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ năm nay nhiều người vẫn tin sẽ có những bất ngờ. Những khó khăn của ông Trump đang có thể là sự chờ đợi của bà Nikki Haley, người vẫn chưa chịu bỏ cuộc và hy vọng sẽ có một sự thay đổi bất ngờ!