VNTB – Chợ Đầm tròn Nha Trang: tôn tạo hay đập bỏ?
Định Tường
(VNTB) – Chợ Đầm có hình tròn, mái xếp hình chữ V, tượng trưng cho bông hoa sen nở trên mặt đầm là ngôi chợ độc đáo về kiến trúc của Nha Trang.
Chợ Đầm tròn trở thành điểm “nóng” bắt nguồn từ việc UBND tỉnh Khánh Hòa giao cho Công ty cổ phần Sông Đà Nha Trang thực hiện dự án chợ Đầm mới, năm 2013. Theo đó, khu chợ Đầm tròn sẽ bị đập bỏ thay vào đó là đài phun nước.
Dự án chợ Đầm mới đã hoàn thành, nằm ngay phía sau chợ Đầm tròn.
Hôm 6-7-2023, văn phòng Tỉnh ủy Khánh Hòa đã có công văn gửi Ban cán sự Đảng UBND tỉnh này, yêu cầu triển khai thực hiện kết luận của Ban thường vụ Tỉnh ủy về phương án xử lý chợ Đầm tròn (chợ Đầm cũ). Trong văn thư này Ban Thường vụ Tỉnh ủy Khánh Hòa lưu ý chợ Đầm tròn Nha Trang là công trình có kiến trúc độc đáo, mang dấu ấn lịch sử, văn hóa của thành phố Nha Trang, Khánh Hòa.
Do đó, UBND tỉnh Khánh Hòa cần tổ chức lấy ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học trước khi quyết định việc phá dỡ; đồng thời, cần gắn với việc đẩy nhanh tiến độ giải quyết dứt điểm các nội dung khiếu nại, tố cáo của tiểu thương chợ Đầm theo đúng quy định của pháp luật.
Động thái trên được thực hiện sau khi Ban cán sự Đảng UBND tỉnh có báo cáo về việc xử lý công trình chợ Đầm tròn Nha Trang.
Trước đó, ngày 5-8-2022, UBND tỉnh Khánh Hòa có thông báo kết luận giải quyết tiếp công dân là các tiểu thương kinh doanh tại chợ Đầm mới. Theo đó, ông Nguyễn Tấn Tuân – Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu xử lý dứt điểm việc di dời các điểm kinh doanh ở chợ Đầm tròn vào khu vực chợ Đầm mới, khẩn trương đầu tư xây dựng hoàn thiện Dự án chợ Đầm Nha Trang.
Trước đó nữa, liên quan chợ Đầm tròn, ngày 10-6-2022 Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng đã có quyết định bác kháng cáo của các bà: Lê Thị Kim Uyên, Tống Thị Sang, Trần Thị Ngọc Anh, Nguyễn Thị Thanh Quý, Lê Thị Hòa; giữ nguyên quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính sơ thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh.
Theo đó, Dự án xây dựng chợ Đầm mới tại Nha Trang nhằm thay thế chợ Đầm cũ đã xuống cấp, không đảm bảo an toàn trong kinh doanh và phòng cháy, chữa cháy. Trong số 400 hộ kinh doanh, có 5 hộ không đồng ý di dời để trả mặt bằng cho các cơ quan chức năng thực hiện dự án.
Để đảm bảo an toàn lao động, Ban Quản lý chợ Đầm đã chấm dứt hợp đồng mua bán điện với Điện lực Trung tâm Nha Trang; đồng thời rào chắn xung quanh chợ để tháo dỡ, di dời tài sản. Sau đó, 5 tiểu thương đã kiện UBND TP. Nha Trang ra Tòa án nhân dân tỉnh vì cho rằng Ban Quản lý chợ Đầm xâm hại đến quyền lợi của mình có sự chỉ đạo của UBND TP. Nha Trang.
Ngày 29-3-2022, Tòa án nhân dân tỉnh đã ban hành quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính sơ thẩm “Khiếu kiện hành vi hành chính về việc ngừng cung cấp điện, thực hiện rào chắn khu vực vành đai xung quanh chợ, đóng một số cửa của chợ Đầm” vì cho rằng hành vi mà những người khởi kiện yêu cầu không phải là của UBND TP. Nha Trang. Không đồng tình, các hộ này kháng cáo ra Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng.
Theo đánh giá của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng, việc Ban Quản lý chợ Đầm có những hành vi ngừng cung cấp điện, rào chắn khu vực xung quanh chợ… là nhằm thực hiện chủ trương của UBND tỉnh về việc quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng, chỉnh trang đô thị, mà cụ thể là xây dựng chợ Đầm to đẹp, an toàn hơn chợ cũ.
Trong quá trình thực hiện chủ trương trên, nếu Ban Quản lý chợ Đầm chưa thỏa thuận thanh lý hợp đồng dịch vụ, chưa thống nhất được, có hành vi vi phạm thì các hộ kinh doanh có quyền khởi kiện vụ án dân sự để được bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp cho mình.
Trong trường hợp này, các hộ kinh doanh khởi kiện vụ án hành chính đối với UBND TP. Nha Trang là không đúng. Do vậy, Tòa án nhân dân tỉnh ban hành quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính sơ thẩm “Khiếu kiện hành vi hành chính về việc ngừng cung cấp điện, thực hiện rào chắn khu vực vành đai xung quanh chợ, đóng một số cửa của chợ Đầm” là có căn cứ pháp luật.
Chợ Đầm tròn được bắt đầu xây dựng từ năm 1969 và đầu năm 1972 thì hoàn tất. Chợ được xây dựng có hình thể tròn, mái xếp hình chữ V, tượng trưng cho bông hoa sen nở trên mặt đầm. Dãy chung cư quanh chợ Đầm tròn cũng có hình vòng cung tương xứng rất hài hòa về tổng thể với ngôi chợ độc đáo về kiến trúc này của Nha Trang.
Quan chức đầu tỉnh Khánh Hòa được cho là liên quan đến chợ Đầm tròn là ông Nguyễn Chiến Thắng. Số là vào tháng 4-2013, Công ty cổ phần Sông Đà Nha Trang có dự án đề xuất và được chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa khi ấy là ông Nguyễn Chiến Thắng đã ký phê duyệt đồ án quy hoạch chi tiết chợ Đầm – Nha Trang.
Theo đó, toàn bộ chợ Đầm và các chung cư, khu dân cư xung quanh, nằm trong khu vực gần 52.700 m2 đều thuộc quy hoạch giao cho doanh nghiệp vừa nêu thực hiện dự án kinh doanh chợ Đầm mới. Quyết định phê duyệt quy hoạch vào ngày 26-4-2013 với số văn bản phát hành là 1048/QĐ-UBND.
Về sau, do bị xác định trách nhiệm cao nhất trong việc giao đất “vàng” cho doanh nghiệp không qua đấu thầu, gây thất thoát tài sản Nhà nước, nên hồi đầu năm nay, ngày 6-1-2023, ông Nguyễn Chiến Thắng bị Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa tuyên phạt 6 năm 6 tháng tù.
Trước đó, trong tháng 4-2022, ông Thắng đã bị Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa phạt 5 năm 6 tháng tù do sai phạm khi thực hiện dự án sinh thái Cửu Long Sơn Tự và biệt thự sông núi Vĩnh Trung, phá vỡ quy hoạch trên núi Chín Khúc.