VNTB – Di chứng hậu Covid…
Mai Lan
(VNTB) – Hội chứng hậu Covid-19 không chỉ xảy ra ở bệnh nhân bị bệnh nặng hoặc lớn tuổi cần nhập viện, mà còn gặp ở những người trẻ tuổi, khỏe mạnh và mắc bệnh nhẹ. Tuy nhiên, hiện thiếu dữ liệu liên quan hội chứng hậu Covid-19
“Long Covid” là thuật ngữ để chỉ những di chứng kéo dài ở người đã khỏi Covid-19. Những người mắc Long Covid có thể gặp phải các triệu chứng, từ khó thở và mệt mỏi đến suy giảm nhận thức, tồn tại nhiều tuần hoặc vài tháng.
2% dân số nhiễm Covid
Người dân rất cần hướng dẫn tạm thời, đồng bộ từ các bệnh viện, chuyên gia, bác sĩ, đó là bước đệm để đi đến phương pháp hoàn chỉnh, đồng thời là giải pháp giúp người bệnh cải thiện sức khỏe trên hành trình về đích kết thúc di chứng hậu Covid.
Tại Hội nghị triển khai các hoạt động trọng tâm của ngành y tế năm 2022 mới đây, Phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM Nguyễn Anh Dũng cho biết Việt Nam chưa có thống kê, ghi nhận đầy đủ về tình hình hậu Covid-19 trong cộng đồng, dù số người nhiễm Covid-19 hiện chiếm gần 2% dân số.
TP.HCM có hơn nửa triệu người mắc Covid-19, khoảng 10 bệnh viện xác nhận điều trị di chứng hậu Covid-19. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu hay khảo sát nào về tình trạng di chứng kéo dài. Bệnh nhân chủ yếu được chữa triệu chứng.
50% hậu Covid liên quan hô hấp
Theo khảo sát, thống kê tại bệnh viện Nhân dân Gia Định, có đến 50% bệnh nhân đi khám bệnh hậu Covid-19 liên quan hô hấp. Thống kê ban đầu trong 40 ngày qua, bệnh viện Nhân dân Gia Định đã tiếp nhận 1.021 bệnh nhân đến khám do các vấn đề sức khỏe hậu Covid-19. Bệnh viện vừa cứu sống bệnh nhân N.B.T (60 tuổi, ở quận Gò Vấp), được chẩn đoán thuyên tắc phổi gần như toàn bộ hai bên kèm huyết khối trong nhĩ phải. Bệnh nhân T. mắc Covid-19 vào tháng 11-2021, tự điều trị tại nhà, không dùng thuốc kháng đông.
TS-BS Bùi Minh Thành, Trưởng Khoa Phẫu thuật tim – bệnh viện Nhân dân Gia Định, cho biết trước đây, bệnh nhân không mắc các bệnh gây tăng đông máu, cũng không tìm thấy nguyên nhân gây tăng đông ngoài tiền sử tăng huyết áp. “Vấn đề đặt ra là sau khi mắc Covid-19, liệu trình kháng đông sẽ được áp dụng như thế nào? Nên sử dụng loại gì? Được theo dõi như thế nào? Chuyên đề này cần phải có nhiều nghiên cứu lâm sàng để giải quyết hậu quả thuyên tắc mạch sau khỏi Covid-19.
Bên cạnh đó, các bệnh nhân đã mắc Covid-19 nên cảnh giác với các triệu chứng đau tức ngực, khó thở mặc dù trước đó chưa từng bị bệnh tim” – BS Thành lưu ý về cảnh báo.
Phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM Nguyễn Anh Dũng nhìn nhận: “Hiện tại, hội chứng hậu Covid-19 không chỉ xảy ra ở bệnh nhân bị bệnh nặng hoặc lớn tuổi cần nhập viện, mà còn gặp ở những người trẻ tuổi, khỏe mạnh và mắc bệnh nhẹ. Tuy nhiên, hiện thiếu dữ liệu liên quan hội chứng hậu Covid-19.
Để đáp ứng, một số quốc gia đã biên soạn hướng dẫn, lập phòng khám và mạng lưới hỗ trợ bệnh nhân bị ảnh hưởng, truyền thông nâng cao hiểu biết, xác định nhu cầu đối với hệ thống chăm sóc sức khỏe và xã hội”.
TS-BS Phan Minh Hoàng, Giám đốc bệnh viện Phục hồi chức năng và Điều trị bệnh nghề nghiệp TP.HCM, cũng thông tin bệnh viện đã tiếp nhận 1.050 ca khám hậu Covid-19. Với nhóm bệnh nhân từng mắc Covid-19 từ 30-50 tuổi, không có bệnh lý nền, các bác sĩ vẫn ghi nhận các triệu chứng như rối loạn lo âu, rối loạn giấc ngủ…
Bệnh viện Điều trị Covid-19 Trưng Vương đã mở buồng khám hậu Covid-19 thuộc Khoa Khám bệnh từ ngày 1-11-2021. TS-BS Lê Thanh Chiến, Giám đốc bệnh viện nhìn nhận sau khi bệnh nhân đã qua giai đoạn cấp tính của Covid-19, có thể có một số hậu quả để lại, nhất là trên đường hô hấp.
Ví dụ, ở các ca thể nặng và nguy kịch trên phổi, có thể tổn thương dẫn đến xơ hóa phổi. Với người có sẵn bệnh nền, như nhóm bệnh tim mạch, tiểu đường, đặc biệt là hô hấp như viêm phổi tắc nghẽn mạn tính, viêm phế quản mạn… khi Covid-19 xảy ra trên nền bệnh đó, có thể khiến tổn thương vốn có của họ trở nên nặng nề hơn.
“Vì vậy, trị khỏi Covid-19 không phải là xong. Chúng tôi vẫn yêu cầu người bệnh sau khi xuất viện cần tiếp tục theo dõi sức khỏe tại địa phương hoặc tiếp tục kết nối với chính bệnh viện chúng tôi” – TS-BS Lê Thanh Chiến giải thích.
Di chứng Covid vẫn ngoài tầm kiểm soát?
Bệnh viện Nhi Đồng Thành phố hiện mỗi ngày tiếp nhận từ 5-10 bệnh nhi đến khám hậu Covid-19. Bác sĩ chuyên khoa II Dư Minh Trí, Trưởng Khoa Khám bệnh – bệnh viện Nhi Đồng Thành phố, cho biết các triệu chứng xuất hiện tập trung ở 3 nhóm: Thứ nhất, ảnh hưởng đường hô hấp như nặng ngực, ho kéo dài. Thứ hai đối với trẻ trên 10 tuổi, thường xuất hiện tình trạng não sương mù, nhận thức kém, đọc chậm, trí nhớ ngắn hạn, mau quên. Thứ ba, hội chứng viêm đa hệ thống hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm cho trẻ, gây tổn thương đến nhiều cơ quan khác nhau.
PGS-TS-BS Phùng Nguyễn Thế Nguyên, Trưởng Bộ môn nhi – trường Đại học Y Dược TP HCM kiêm Trưởng Khoa Covid-19 – bệnh viện Nhi Đồng 1, cũng lưu ý từ 2 – 6 tuần sau khi trẻ khỏi bệnh, hội chứng viêm đa hệ thống sẽ xuất hiện và trở nặng. Bệnh viện Nhi Đồng 1 đã tiếp nhận khoảng 20 trẻ mắc hội chứng này. Những trẻ này dễ chuyển nặng và bị tổn thương não, rối loạn đông máu, trụy tim…
Xem ra di chứng khó lường sau khi khỏi Covid-19 đang là vấn đề cần giải quyết bài bản theo các phác đồ hữu hiệu phù hợp với đời sống kinh tế vùng miền ở Việt Nam trong năm Nhâm Dần này.