Việt Nam sẽ có đặc khu? (1)
Ngày 20 tháng 3, một Ban Chỉ đạo Trung ương với nhiệm vụ giám sát quá trình sắp xếp lại bộ máy của hệ thống chính trị Việt Nam, đã ban hành công văn nhằm hướng dẫn việc thực thi đề án này.
Điều đáng chú ý trong Công văn số 43-CV/BCĐ là sự xuất hiện của đơn vị hành chính đặc khu.
Việt Nam cho tới thời điểm hiện tại vẫn chưa tồn tại đơn vị hành chính cấp đặc khu. Tuy nhiên, trong công văn được ban hành ngày 20 tháng 3, Ban Chỉ đạo Trung ương chuyên trách vấn đề sắp xếp lại bộ máy chính trị, đã đề cập tới đặc khu như thể đây đã là một thực tế ở Việt Nam.
Cụ thể, công văn có đoạn “Chỉ đạo tổ chức đại hội đại biểu đảng bộ xã, phường, đặc khu nhiệm kỳ 2025 – 2030 (hoàn thành trước ngày 31/8/2025)”.
Trong một bài báo đăng trên Báo Điện tử Chính phủ hôm 20 tháng 3 nhằm đưa tin về công văn 43-CV/BCĐ, đặc khu thậm chí đã xuất hiện trong tiêu đề của bài báo.
Tham vọng thiết lập các đặc khu đã gần trở thành hiện thực vào năm 2018, khi một dự thảo luật về vấn đề này đã được trình lên Quốc hội, và chỉ chờ được thông qua.
Tuy nhiên, nỗ lực trên của nhà nước đã vấp phải làn sóng phản đối mạnh mẽ từ dân chúng, hàng loạt cuộc biểu tình đã xảy ra ở nhiều địa phương trên cả nước, thậm chí, bạo loạn đã nổ ra ở một số địa phương như Bình Thuận và Bình Dương.
Dự thảo Luật Đặc khu sau đó đã bị rút và cuộc bỏ phiếu ở Quốc Hội đã không diễn ra như kế hoạch.
Những lo ngại về việc thành lập đặc khu chủ yếu liên quan đến việc các doanh nghiệp nước ngoài được phép thuê đất lên tới 99 năm, nhiều người cho rằng điều này sẽ dẫn đến việc các công ty Trung Quốc kiểm soát các vị trí quan trọng của Việt Nam, như Vân Đồn, Bắc Vân Phong, và Phú Quốc, vốn là nơi các đặc khu được dự tính thành lập.
Với việc bao gồm đặc khu vào danh sách các đơn vị hành chính ở Việt Nam trong Công văn số 43-CV/BCĐ, và trong bối cảnh chính quyền đang thực hiện kế hoạch sắp xếp lại bộ máy chính trị rầm rộ, đã đặt ra câu hỏi về việc liệu các đặc khu sẽ được thành lập.
Nhà nước vẫn chưa lên tiếng về việc liệu sẽ thành lập đơn vị hành đặc khu hay không.
Trong chuyến thăm tới Cuba vào tháng năm 2024, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tới thăm đặc khu kinh tế duy nhất của nước này. Sự kiện đã được báo chí nhà nước đồng loạt đăng tải.
_____________________
Việt Nam: Hai cựu cán bộ bị khai trừ đảng do vi phạm, khuyết điểm (2)
Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam ngày 14/3 quyết định khai trừ khỏi đảng hai cán bộ vì vi phạm, khuyết điểm sau khi xem xét kiến nghị của Ủy ban Kiểm tra Trung ương.
Hai cán bộ bị khai trừ là ông Hoàng Văn Thắng, nguyên Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; và ông Nguyễn Thành Rum, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành phố Hồ Chí Minh, báo Nhân dân đưa tin.
Cả hai cán bộ này đều có biểu hiện “suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống”, bản tin cho biết, đồng thời nói rằng hai ông vi phạm quy định của Đảng và pháp luật Nhà nước, nhất là trong nhiệm vụ được giao và trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, theo truyền thông Việt Nam.
Ngoài ra, hai ông cũng bị cáo buộc vi phạm quy định về những điều đảng viên không được làm và trách nhiệm nêu gương.
Những hành vi vi phạm của hai ông được cho là đã gây ra “hậu quả nghiêm trọng”, bao gồm thiệt hại tài chính đáng kể cho ngân sách Nhà nước và gây lo ngại rộng rãi trong công chúng, làm tổn hại đến uy tín của các tổ chức Đảng, cơ quan và đơn vị công tác.
Vào hồi đầu tháng 1/2025, ông Hoàng Văn Thắng bị Bộ Công an khởi tố với cáo buộc nhận hối lộ để giúp doanh nghiệp trúng thầu tại các dự án chậm tiến độ, xảy ra tại Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công ty Hoàng Dân và các đơn vị liên quan.
Ông Nguyễn Thành Rum, cựu giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP.HCM, hồi năm 2022 bị tuyên với mức án 4 năm tù về tội “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” trong vụ án sai phạm hoán đổi “đất vàng” 185 Hai Bà Trưng (Q.3, TP.HCM) gây thiệt hại cho Nhà nước 186 tỉ đồng.
______________________
Đại án Phúc Sơn: Doanh nhân Hậu ‘Pháo’ hối lộ 132 tỷ cho những lãnh đạo nào? (3)
Năm cựu bí thư tỉnh ủy cùng hàng chục quan chức địa phương bị cáo buộc đã nhận 132 tỷ đồng hối lộ từ ông Nguyễn Văn Hậu (Hậu “Pháo”), Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn.
Ông Hậu bị cáo buộc hối lộ 72,5 tỷ đồng và 2,62 triệu USD (tổng 132 tỷ đồng) cho nhóm bị can là quan chức cấp lãnh đạo ở các tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Quảng Ngãi và đưa tiền cho một số người khác, theo kết luận của Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03, Bộ Công an) hôm 17/3.
C03 cáo buộc bằng cách chi tiền thao túng lãnh đạo đứng đầu tỉnh, doanh nhân thường được gọi là đại gia Hậu “Pháo” này đã thâu tóm các gói thầu từ Bắc vào Nam để trục lợi, thu lợi hơn 963 tỷ đồng.
Sự thao túng này đưa năm cựu bí thư tỉnh ủy vướng lao lý gồm: bà Hoàng Thị Thúy Lan và ông Phạm Văn Vọng – đều là cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc; ông Ngô Đức Vượng và ông Nguyễn Doãn Khánh – cùng là cựu Bí thư Tỉnh ủy Phú Thọ; và ông Lê Viết Chữ, cựu Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi.
Tính đến nay, tổng cộng có 41 người đã bị đề nghị truy tố về các tội nhận hối lộ hoặc lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ trong vụ án liên quan đến Phúc Sơn.
Ngoài mức độ nghiêm trọng, đại án Phúc Sơn còn được dư luận quan tâm vì có những nhận định cho rằng có mối dây liên kết giữa vụ việc và sự kiện Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng bị cho thôi chức hồi tháng 3/2024.
Theo cáo buộc, một số sai phạm của tập đoàn Phúc Sơn tại Quảng Ngãi xảy ra thời ông Võ Văn Thưởng làm bí thư tỉnh này từ năm 2011 tới năm 2014.
Cơ quan điều tra kết luận rằng ông Hậu “Pháo” đã đưa hối lộ cho hàng chục lãnh đạo, cựu lãnh đạo tại năm địa phương, trong đó hành vi này được thực hiện ở bốn địa phương để được “ưu ái” trúng thầu, triển khai thực hiện các dự án trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản, xây dựng ở Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Quảng Ngãi và Khánh Hòa.
Trong vụ án này, Vĩnh Phúc có nhiều cán bộ bị đề nghị truy tố nhất với 15 người, bao gồm hai cựu Bí thư Tỉnh ủy Hoàng Thị Thúy Lan và Phạm Văn Vọng; cựu Phó bí thư thường trực Phạm Hoàng Anh, hai cựu Chủ tịch UBND tỉnh Lê Duy Thành và Phùng Quang Hùng.
Trong đó, bà Lan và ông Thành bị cáo buộc nhận hối lộ nhiều nhất, lần lượt 47,9 tỷ đồng và 49,8 tỷ đồng.
Vào tháng Ba năm ngoái, bà Hoàng Thị Thúy Lan đã bị Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khai trừ đảng, bị Quốc hội miễn nhiệm tư cách đại biểu.
Khai trừ là mức kỷ luật nặng nhất trong thang bốn mức kỷ luật của Đảng, theo thứ tự từ nhẹ đến nặng là khiển trách, cảnh cáo, cách chức và khai trừ.
C03 cho biết từ năm 2014, ông Hậu đã thiết lập quan hệ với bà Lan và ông Thành. Sau các cuộc gặp, cả hai cựu lãnh đạo này đã “gật đầu” đồng ý cho Công ty Phúc Sơn được tham gia dự án chợ đầu mối (quy mô 188ha đất).
Từ đó, dự án này đã được điều chỉnh kéo dài tiến độ thực hiện, không phải qua đấu giá quyền sử dụng đất. Thêm vào đó, quá trình định giá đất cũng được giảm từ hơn 708 tỷ đồng, xuống còn hơn 507 tỷ đồng, thấp hơn nhiều so với giá thị trường.
Để “cảm ơn”, ông Hậu đã nhiều lần trực tiếp hối lộ các lãnh đạo tỉnh Vĩnh Phúc.
Ông Hậu khai rằng, vào tháng 3/2021, khi bà Lan nói “Chị có việc, chuẩn bị ngay cho chị 1 triệu Mỹ” và giơ ngón trỏ của bàn tay phải lên, trong ngày hôm đó, đại gia bất động sản liền chuẩn bị 1 triệu USD để mang đến nhà hối lộ nữ lãnh đạo.
Bà Lan bị cáo buộc nhận hối lộ 25 tỷ đồng và 1 triệu USD, nhưng bà khai chỉ được ông Hậu đưa tổng số tiền 10 tỷ và 500.000 USD.
Cùng với bà Lan, ông Lê Duy Thành, cựu chủ tịch tỉnh, bị cáo buộc nhận hối lộ số tiền 1,3 triệu USD và 20 tỷ đồng – tổng cộng 49,8 tỷ.
Một số cựu lãnh đạo Vĩnh Phúc khác cũng bị cáo buộc nhận hối lộ số tiền lớn từ ông Hậu, trong đó có ông Phạm Hoàng Anh, cựu Phó bí thư Tỉnh ủy, nhận gần 6 tỷ đồng và hơn 500.000 USD; ông Nguyễn Văn Khước, cựu Phó chủ tịch UBND tỉnh, Chủ tịch Hội đồng thẩm định giá đất tỉnh Vĩnh Phúc, nhận hối lộ 3 tỷ đồng và 20.000 USD; và ông Chu Quốc Hải, cựu Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, nhận hối lộ 20.000 USD và 100 triệu đồng.
Ngoài ra, chủ tịch Phúc Sơn còn bán đất với giá “ưu đãi” cho một số cựu lãnh đạo, sau đó những người này tiếp tục bán đi để được hưởng tiền chênh lệch hàng tỷ đồng.
Cũng với cách thức trên, tại tỉnh Phú Thọ, đại gia Hậu “Pháo” đã gặp ông Ngô Đức Vượng, lúc bấy giờ là bí thư Tỉnh ủy Phú Thọ, và ông Nguyễn Doãn Khánh, lúc đó là chủ tịch và về sau là bí thư, để nhờ tạo điều kiện cho tham gia hai gói thầu liên quan khu di tích lịch sử Đền Hùng.
Sau khi “tạo điều kiện” để Tập đoàn Phúc Sơn trúng các gói thầu thi công trị giá hàng trăm tỷ đồng, ông Vượng được “cảm ơn” vào các dịp lễ tết, dịp đầu năm với tổng số tiền 500 triệu đồng, trong khi ông Khánh nhận được 1,5 tỷ đồng.
Sau “tỉnh nhà” Vĩnh Phúc, quê của ông Nguyễn Văn Hậu và nơi Tập đoàn Phúc Sơn đóng trụ sở, Quảng Ngãi là tỉnh có nhiều cán bộ lãnh đạo bị liên lụy nhiều thứ hai trong đại án này.
Tại tỉnh Quảng Ngãi, C03 cáo buộc Tập đoàn Phúc Sơn đã được tạo điều kiện tham gia các dự án đầu tư xây dựng đường bờ Nam sông Trà Khúc và dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 1 đoạn qua tỉnh này, gây thiệt hại hơn 105 tỷ đồng cho nhà nước.
Hàng loạt quan chức của tỉnh này đã bị khởi tố về tội “nhận hối lộ”.
Ông Đặng Văn Minh, cựu Giám đốc Sở Giao thông vận tải, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi, bị cáo buộc nhận 22,6 tỷ đồng và 240.000 USD; ông Cao Khoa, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi, bị cáo buộc nhận 6 tỷ đồng và 20.000 USD và ông Lê Viết Chữ, cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi, bị cáo buộc nhận 6 tỷ đồng.
‘Lãnh đạo cấp trên’
Việc lật lại các dự án đã triển khai từ lâu (có công trình từ năm 2012) tại Quảng Ngãi có thể có những ngụ ý sâu xa hơn, theo một nhà quan sát am tường tình hình chính trị-xã hội của Việt Nam chia sẻ với BBC News Tiếng Việt vào đầu năm 2024, không lâu sau khi vụ án bị Bộ Công an Việt Nam chính thức khởi tố vào tháng 2/2024.
Theo cáo buộc, một số sai phạm của tập đoàn Phúc Sơn tại Quảng Ngãi diễn ra thời Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng làm bí thư tỉnh này từ năm 2011 tới năm 2014.
Khi ông Võ Văn Thưởng từ chức vào tháng 3/2024, đã có những đồn đoán về sự liên quan tới ông đối với những sai phạm tại Tập đoàn Phúc Sơn.
Quảng Ngãi là nơi ông Thưởng từng làm bí thư tỉnh ủy. Huyện Mang Thít, tỉnh Vĩnh Long là quê hương của ông. Trong đó, tại tỉnh Vĩnh Phúc, cựu Bí thư Tỉnh ủy Hoàng Thị Thúy Lan từng là ủy viên Trung ương Đoàn thời ông Thưởng công tác tại cơ quan này.
Một số trang tin của chính quyền cấp địa phương hồi cuối tháng 3/2024 cũng có đăng bài viết Đừng thấy ‘sóng cả’ mà ngã niềm tin, trong đó nêu:
“Các báo cáo của Trung ương và đơn của đồng chí Võ Văn Thưởng nêu rõ, thời gian đồng chí Thưởng làm Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi đã không kiểm soát chặt chẽ, đề cán bộ dưới quyền vi phạm pháp luật, để một doanh nghiệp mượn danh đảm nhận nhiều dự án, can thiệp công tác cán bộ, làm mất lòng tin trong nhân dân.”
Bài viết này không nêu rõ “một doanh nghiệp” là Phúc Sơn hay doanh nghiệp nào.
Trong một bài viết trên trang Fulcrum xuất bản vào tháng 3/2024, nhà nghiên cứu, phân tích chính trị Lê Hồng Hiệp từ Viện ISEAS (Singapore) đã trích dẫn “các nguồn không chính thức nhưng đáng tin cậy” rằng một người thân ông Thưởng đã nhận 60 tỷ đồng từ Tập đoàn Phúc Sơn để xây nhà thờ tổ từ thời ông Thưởng còn làm bí thư Quảng Ngãi.
BBC chưa thể xác minh độc lập thông tin này, nhưng những công bố của cơ quan điều tra cho thấy có một quan chức cấp huyện ở tỉnh Vĩnh Long từng nhận số tiền lớn của Phúc Sơn.
Tại Vĩnh Long, ông Đặng Trung Hoành – cựu Chánh Văn phòng Huyện ủy Mang Thít – là người duy nhất bị cáo buộc tội danh “Lợi dụng ảnh hưởng với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi” trong vụ án Phúc Sơn.
Ông Hoành bị cáo buộc nhận 75,6 tỷ đồng từ ông Hậu để hỗ trợ kinh phí cho địa phương và mua đất cho “lãnh đạo cấp trên”.
Theo kết luận điều tra, năm 2017, trong lần “lãnh đạo cấp trên” thăm và làm việc với Huyện ủy Mang Thít, tỉnh Vĩnh Long, có ông Hoành và ông Hậu đi cùng. Tại buổi gặp mặt, ông Hậu đề nghị hỗ trợ kinh phí để giúp địa phương xây dựng hạ tầng nông thôn, an sinh xã hội trong khi ngân sách chưa đáp ứng.
Qua đó, ông Hậu thống nhất kinh phí tài trợ cho Mang Thít không chuyển cho tổ chức mà chọn một người có trách nhiệm và uy tín để tham mưu, báo cáo với Ban Thường vụ Huyện ủy.
Ông Hậu còn yêu cầu không công bố, công khai danh tính của mình, không yêu cầu chứng từ thanh, quyết toán các nguồn tài trợ chuyển vào, còn ông Hoành được chọn làm đầu mối thực hiện nội dung này vì có quan hệ với “lãnh đạo cấp trên”.
Từ năm 2017 đến 2024, ông Hoành nhiều lần đề nghị và được ông Hậu chi tổng số tiền 75,6 tỷ đồng.
C03 cáo buộc, lợi dụng việc được giao quản lý, sử dụng số tiền trên, ông Hoành đã được chi tổng 810 triệu đồng trong số tiền trên để “báo cáo về công sức” của ông Hậu với “lãnh đạo cấp trên”. Từ đó “lãnh đạo cấp trên” ủng hộ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc kinh doanh của ông Hậu.
‘Điển hình của sự thông đồng, móc ngoặc’
Theo C03, đại án Phúc Sơn là vụ án điển hình cho việc nhà thầu thi công thông đồng, móc ngoặc với chủ đầu tư dự án để được tiết lộ cung cấp thông tin, dự toán gói thầu.
Chủ đầu tư dự án tiết lộ thông tin, dự toán gói thầu cho doanh nghiệp có cơ hội trúng thầu với giá rất cao, sát bằng giá dự toán gói thầu.
Kể từ khi vụ án chính thức được khởi tố vào tháng 2/2024, Bộ Công an thường xuyên cập nhật thông tin về tiến độ điều tra, và khi vừa hoàn tất kết luận điều tra, truyền thông Việt Nam đã tốn nhiều giấy mực để đưa thông tin cụ thể và chi tiết về từng vụ nhận hối lộ của từng cựu lãnh đạo.
Theo dư luận, đây là một vụ án hiếm hoi được cung cấp thông tin đầy đủ và chi tiết về các quan chức nhận hối lộ.
Tập đoàn Phúc Sơn có xuất phát điểm là một công ty xây dựng nhỏ được thành lập vào năm 2004 tại tỉnh Vĩnh Phúc.
Đến năm 2009, Tập đoàn Phúc Sơn ra đời, có trụ sở chính ở huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc, hoạt động chính trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản, xây dựng.
Thời gian đầu quy mô công ty ở mức vừa phải, hoạt động ở cấp huyện về xây lắp. Nhưng từ năm 2015 công ty này bắt đầu nhận nhiều công trình từ Bắc vào Nam.
Trong vụ án này, ông Nguyễn Văn Hậu là người duy nhất bị cáo buộc ba tội: Đưa hối lộ, Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng, Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.
Tuy nhiên, C03 đề nghị viện kiểm sát, tòa án đánh giá và xem xét các tình tiết giảm nhẹ khi ông chủ tập đoàn Phúc Sơn “thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, tích cực hợp tác, chủ động khai báo hành vi đưa hối lộ, tố giác hành vi nhận hối lộ giúp cơ quan điều tra làm rõ bản chất vụ án”.
Ông Hậu cũng được ghi nhận có nhiều hoạt động an sinh xã hội, phụng dưỡng Mẹ Việt Nam Anh hùng, giúp đỡ người nghèo, và gia đình có công với cách mạng.
Ngoài ra, theo cơ quan điều tra, các cựu lãnh đạo như cựu Chủ tịch Vĩnh Phúc Lê Duy Thành, cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan, cùng cựu Phó bí thư thường trực Phạm Hoàng Anh, cựu Chủ tịch tỉnh Quảng Ngãi Cao Khoa, cựu Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi Lê Viết Chữ, cựu Chủ tịch tỉnh Quảng Ngãi Đặng Văn Minh cùng gần 20 người đã “thành khẩn, tích cực hợp tác, tự nguyện nộp lại tiền khắc phục hậu quả”…
_____________________
Nguồn:
(1) https://www.rfa.org/vietnamese/trong-nuoc/2025/03/20/viet-nam-dac-khu-thanh-lap/
(3) https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cx2gjnd9nk1o