Nguyễn Nam
(VNTB) – Chưa xứng tầm vị thế của thủ đô
Trong tham luận “Quy hoạch mạng lưới y tế Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050” của Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học Y Hà Nội trình bày đã cho thấy diện mạo y tế thủ đô đáng… thất vọng.
Xin được tóm lược tham luận này trên tinh thần “biết người – biết ta”, không mang tính phê phán hay chỉ trích Đảng Cộng sản Việt Nam, và cũng vì người đứng đầu Đảng là dân Hà Nội ‘chính hiệu’, nên tin rằng ông trăn trở thế sự không kém GS.TS Tạ Thành Văn – Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học Y Hà Nội.
Ở hệ thống y tế công lập: Chất lượng khám, chữa bệnh (KCB) của các cơ sở chưa đồng đều, chưa xứng tầm vị thế của thủ đô. Công tác y tế dự phòng, đặc biệt là ở tuyến cơ sở, còn yếu. Cơ sở vật chất, trang thiết bị của hệ thống y tế công, đặc biệt là tuyến huyện, xã, còn thiếu và xuống cấp.
Nguồn nhân lực y tế cũng thiếu với bằng chứng là tỷ lệ nhân viên y tế/10.000 dân của thành phố chưa cao: 14 bác sĩ/10.000 dân, so với 11,5 bác sĩ/10.000 dân của cả nước trong năm 2022 và thấp hơn nhiều so với các nước phát triển.
Bên cạnh đó là sự mất cân đối nghiêm trọng về nhân lực y tế giữa lĩnh vực y học lâm sàng và y học dự phòng; giữa các chuyên khoa – vấn đề tồn tại nhiều năm. Đang có những khoảng trống nhân lực y tế chuyên khoa chất lượng cao ở ngay các bệnh viện (BV) của Hà Nội. Các BV quận, huyện ngoại thành còn khó khăn hơn rất nhiều.
Trên địa bàn Hà Nội có 19 BV trung ương, 2 BV trường đại học, 18 BV cấp thành phố, 23 BV quận huyện, 19 BV ngành, 43 BV tư nhân với 47.242 giường bệnh. Trong đó, thành phố Hà Nội quản lý 14.763 giường bệnh (chiếm 31%).
– Số lượng bác sĩ của Hà Nội chiếm 29,2% tổng số bác sĩ vùng đồng bằng sông Hồng và 5,8% tổng số bác sĩ cả nước. Năng lực điều trị của các BV trực thuộc thành phố chưa đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân. Chỉ tiêu giường bệnh/vạn dân tăng gấp hơn 2 lần trong giai đoạn 2011 – 2022 (13,9 và 28). Tuy nhiên, mức tăng chỉ tiêu bác sĩ/vạn dân chưa tương ứng (từ 9,4 lên 14).
– Quy mô dân số đông, chiếm khoảng 8,4% dân số cả nước. Mật độ dân số cao gấp 8,2 lần so với cả nước. Tỉ lệ người cao tuổi tăng nhanh.
– Các cơ sở KCB tập trung ở khu vực nội đô, nhất là các BV tuyến trung ương. Chất lượng KCB của một số BV thành phố chưa xứng tầm.
– Mạng lưới cơ sở nuôi dưỡng người thuộc diện bảo trợ xã hội gồm cả công lập và ngoài công lập. Tính đến năm 2020, Hà Nội có 12 cơ sở bảo trợ xã hội công lập chăm sóc người khuyết tật, chăm sóc trẻ em và trẻ em khuyết tật… nhưng lại chưa có cơ sở bảo trợ xã hội chăm sóc người cao tuổi và trung tâm tổng hợp công tác xã hội công lập.
Đặc biệt, Hà Nội chưa có các chính sách, cơ chế sử dụng nguồn nhân lực y tế chất lượng cao thuộc các BV, trường đại học Y Dược đóng trên địa bàn, cũng chưa có các chính sách tổng thể, phân vai và phối kết hợp vai trò của 3 lĩnh vực: Cơ sở y tế trực thuộc trung ương; cơ sở y tế trực thuộc Hà Nội và cơ sở y tế tư nhân trong chiến lược chăm sóc sức khỏe cho người dân trên địa bàn.
Hệ thống y tế ngoài công lập: Đang từng bước phát triển, thể hiện vai trò trong sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho người dân.
Tuy nhiên, hệ thống y tế tư nhân hầu như hình thành tự phát, chưa nằm trong quy hoạch tổng thể của mạng lưới y tế thủ đô. Vai trò của các cơ sở y tế tư nhân còn quá nhỏ so với nhu cầu thực tiễn, đặc biệt trong lĩnh vực y tế dự phòng, và tập trung ở một số lĩnh vực chuyên khoa mang lại lợi nhuận cao. Điều này làm mất sự cân đối trong cung cấp các dịch vụ y tế cơ sở và bảo vệ sức khỏe của người dân.
Hà Nội cũng chưa có các chính sách đặc thù cho y tế như: Chế độ đãi ngộ, cơ chế tài chính, quy định về KCB và cơ chế chi trả bảo hiểm y tế phù hợp với địa bàn thủ đô, để khuyến khích phát triển đội ngũ bác sĩ làm việc cho cơ sở y tế ngoài công lập…