Kiều Phong (VNTB) Vào khoảng giữa tháng 3 năm nay, Việt Nam hối thúc các doanh nghiệp ngừng đặt quảng cáo trên Youtube và Facebook, những dịch vụ thông tin internet nhiều người dùng nhưng chính phủ không thể kiểm soát nổi. Cộng đồng doanh nghiệp gật gật đồng ý với lệnh cấm. Nhưng cấm là một chuyện, đến khi thực hiện lại là một chuyện khác.
Lệnh cấm bộ trưởng Bộ thông tin & truyền thông Trương Minh Tuấn đưa ra hôm 16/03/2017. Tuy nhiên lệnh cấm này không kèm theo các chế tài hay các phương án trừng phạt cụ thể. Vì thế nhiều doanh nghiệp làm lơ đi. Điểm mặt các doanh nghiệp vẫn đăng quảng cáo trên Facebook và Youtube, có không ít doanh nghiệp cỡ bự. Trong số những doanh nghiệp cỡ bự đó, có cả những doanh nghiệp xuất thân từ doanh nghiệp nhà nước.
 |
| Trường đại học FPT quảng cáo trên mạng xã hội Facebook. (Tháng 8 năm 2017) |
FPT, một hãng công nghệ thông tin xuất thân là doanh nghiệp nhà nước, đã cổ phần hóa để trở thành một doanh nghiệp có chính sách thông thoáng hơn. Đây là một doanh nghiệp ăn nên làm ra, chuyên cung cấp mọi thứ liên quan đến hàng công nghệ thông tin. Tuy nhiên, khi kinh tế thị trường mở cửa, nhiều doanh nghiệp trong ngoài nước nổi lên thì ai cũng phải quảng cáo. Không quảng cáo thì không bán được hàng, trong kinh doanh thời nay có luật như thế, không thể đảo ngược. Nhà nước thì muốn cấm quảng cáo, nhưng doanh nghiệp không chịu. Đây chính là phép vua thua lệ làng.
Quảng cáo trên Facebook hay Youtube còn đỡ. Đối với chính phủ Việt Nam, chưa đến nỗi để gọi Facebook và Youtube là kẻ thù. Nhưng từ lâu, nhắc đến “đài địch” thì những người cộng sản đã liệt kê ra được một danh sách dài, nào là BBC, nào là RFA, nào là VOA. Đến khi doanh nghiệp Việt Nam quảng cáo trên đài RFI tiếng Việt ( đài Pháp quốc) thì chuyện rất khác:
 |
| Quảng cáo của hãng bán hàng Online Sen Đỏ xuất hiện trên “đài địch” RFI Tiếng Việt |
Có lẽ không phải là Sen Đỏ trong nước chủ động liên hệ với đài Pháp RFI như các công ty hay liên hệ với các tòa soạn trong nước. Trong thời đại kỹ thuật số như ngày hôm nay, nhiều công ty không trực tiếp đặt quảng cáo với một trang báo điện tử mà cũng thấy quảng cáo của mình xuất hiện trên đó, là vì hãng trung gian của công ty nọ đưa quảng cáo đi gắn khắp nơi, không phân biệt quan điểm chính trị của trang báo điện tử. Dù sao, quảng cáo của Sen Đỏ cũng đã xuất hiện trên đài RFI, theo một cách hiểu nào đó thì doanh nghiệp trong tay đảng đang nuôi béo “đài địch” của đảng.
Một loại doanh nghiệp rất khó cấm quảng cáo trên facebook, đó là các công ty, phòng khám y tế. Những lợi thế truyền thông do mạng xã hội mang lại quá lớn, các phòng khám đặt trên lãnh thổ Việt Nam cũng phải tranh thủ lợi thế này, chi kha khá tiền cho hoạt động quảng cáo. Chẳng hạn phòng khám nha khoa Phong Nam sau đây, ảnh chụp màn hình tháng 8 năm 2017.
 |
| Quảng cáo của phòng khám nha khoa Đông Nam trên Facebook. |
Không phải muốn cấm là cấm được. Bộ trưởng Bộ thông tin và truyền thông Việt Nam, ông Trương Minh Tuấn cũng biết có không ít trường hợp bất tuân dân sự như thế, nhưng rất khó trị tội. Một số đại gia chấp hành lệnh cấm, đơn cử như các nhãn hàng nội địa như Vinamilk hay Vinhomes, hay hãng xe hơi ngoại Ford. Nhưng con số những hãng vâng lời ngoan ngoãn quá ít so với những doanh nghiệp bất tuân. FPT, Sen Đỏ chây ỳ ra đó, sao không đi mà cấm? Nếu trị tội các doanh nghiệp trái lệnh cấm thì Bộ phải cấm đồng loạt, còn cấm lẻ tẻ doanh nghiệp này mà buông cho doanh nghiệp kia thì mang tiếng bên trọng, bên khinh. Các doanh nghiệp khác thấy vậy, cũng cứ thả cửa vượt rào, chẳng sợ xây xát gì cả.