Trần Dzạ Dzũng
(VNTB) – Nếu xăng dầu tăng 10% sẽ tác động làm lạm phát tăng 0,36%, trong khi đó từ đầu năm đến nay xăng dầu tăng 60% cho thấy áp lực lớn như thế nào…
Trong tham luận trình bày tại diễn đàn trực tuyến “Kiểm soát lạm phát: Thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế” tổ chức chiều 9-3-2022, Nguyễn Bích Lâm, cựu Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), lưu ý rằng trong hai tháng đầu năm, lạm phát tăng 1,68% trong đó xăng dầu đóng góp tới 1,63%. Do đó, trước hết phải kiểm soát nguồn cung nguyên vật liệu, đặc biệt là xăng dầu, đây là yếu tố quan trọng.
Theo cơ quan thống kê thì xăng dầu là mặt hàng chiến lược, quan trọng, chiếm 3,52% trong tổng chi phí sản xuất của toàn bộ nền kinh tế, chiếm 1,5% trong tổng chi tiêu dùng của hộ gia đình, được sử dụng tại hầu hết các ngành, lĩnh vực nên tác động mạnh đến giá sản xuất và giá tiêu dùng.
Đặc biệt, xăng dầu sản xuất trong nước chỉ chiếm từ 70 – 75% tổng nguồn cung xăng dầu cả nước; sản xuất xăng dầu trong nước phụ thuộc khá lớn vào nhập khẩu dầu thô. Vì vậy, biến động giá xăng dầu trong nước phụ thuộc vào biến động giá xăng dầu thế giới.
Làm thế nào để giá xăng dầu trong nước không tăng đột biến? Ông Nguyễn Bích Lâm cho rằng bên cạnh giải pháp xem xét mức giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu, quỹ bình ổn giá xăng dầu, cơ quan quản lý cần tính đến cả các chính sách thuế khác nữa.
“Xăng dầu là máu của nền kinh tế, được sử dụng trong hầu hết các ngành, từ vận tải, khai thác thủy sản, than… So với giá xăng dầu của Việt Nam, giá xăng dầu ở Mỹ chỉ 26.000 đồng/lít. Cơ quan quản lý cần phải đánh giá xem giá xăng dầu của Việt Nam phù hợp như thế nào với điều kiện cụ thể của nền kinh tế để vừa có lợi cho doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, vừa có lợi cho người tiêu dùng và hoạt động sản xuất – kinh doanh”, ông Lâm nói.
Bên cạnh giá nhiên liệu, cựu Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm cũng đề cập thêm một yếu tố tác động tới lạm phát, đó là việc Việt Nam vừa khắc phục khá thành công dịch Covid-19, nhiều doanh nghiệp vừa phục hồi, đang bắt đầu quay lại hoạt động sản xuất kinh doanh, do đó thiếu hụt lao động cũng sẽ là yếu tố sức ép làm lạm phát tăng cao. Nguyên nhân là do thiếu hụt lao động sẽ khiến doanh nghiệp phải chi thêm tiền để thu hút, tuyển dụng, đào tạo lao động.
Nhận định về tác động của những yếu tố này đến nền kinh tế Việt Nam năm 2022, ông Nguyễn Bích Lâm khẳng định, nếu lạm phát tăng cao sẽ tác động rất lớn tới nền kinh tế, tạo ra mặt bằng giá mới. Theo đó, các quyết định về đầu tư, kinh doanh đều phải được tính toán trên mặt bằng giá mới này, nó làm cho chi phí đầu vào cao hơn, làm cho thu nhập thực của người dân bị giảm, làm giảm sức chi tiêu và giảm tổng cầu, tác động rất mạnh đến nền kinh tế.
Dưới góc nhìn bằng số liệu thống kê, ông Nguyễn Bích Lâm khẳng định nền kinh tế Việt Nam phụ thuộc khá nhiều vào nguyên vật liệu nhập khẩu. Hiện tổng cầu thế giới cũng đang tăng, do đó, giá nguyên vật liệu thế giới tăng cao, có nguyên vật liệu tăng gấp đôi so với đầu năm.
“Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam phụ thuộc nhiều nhập khẩu thì giá thế giới tăng làm giá nhập khẩu sẽ tăng, điều này sẽ ảnh hưởng đến giá đầu vào, tạo nên áp lực chi phí đẩy”, Nguyễn Bích Lâm lập luận, và lưu ý còn có hệ lụy đứt gãy chuỗi cung ứng cả trong nước và quốc tế. Đây cũng chính là nguyên nhân gây ra lạm phát rất cao của thế giới. Đơn cử, việc đứt gãy chuỗi cung ứng về nguyên liệu, khí đốt đã gây ra lạm phát tăng mạnh tại châu Âu.
Cập nhật tin tức, vào cuối ngày 10-3-2022, Bộ Tài chính đề xuất giảm mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng là 2.000 đồng/lít; dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn là 1.000 đồng/lít; mỡ nhờn là 1.000 đồng/kg; dầu hỏa là 700 đồng/lít. Đồng thời, Bộ Tài chính đề nghị Nghị quyết về thay đổi này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01-4-2022 đến hết ngày 31-12-2022.