VNTB – Họa sĩ Bùi Chát bị đánh nguội?

Cát Tường

(VNTB) – “Cũng như những anh em đang bị tù đày, quản thúc và tất cả những người đang đấu tranh cho một tương lai tốt đẹp ở Việt Nam, chúng tôi luôn tin tưởng vào lương tri.”

Dư luận đang chú ý về việc họa sỹ Bùi Quang Viễn tức Bùi Chát bị xử phạt hành chính và bị buộc phải tiêu hủy 29 bức tranh triển lãm theo quyết định 2696/QĐ-XPHC ngày 08-08-2022 của Chủ tịch UBND TP.HCM.

Trong giới hoạt động xã hội dân sự thì Bùi Chát là một trong những người chủ trương nhà xuất bản tự do mang tên “Giấy Vụn” ở TP.HCM. Tháng 4-2011, ông Bùi Chát sang thành phố Buenos Aires của Argentina để nhận giải thưởng Xuất bản Tự do năm 2011 do Hiệp hội Các nhà xuất bản Quốc tế, IPA trao tặng, nhân hội chợ sách quốc tế lần thứ 37 tổ chức tại đó.

Khi về lại quê nhà, ông Bùi Chát đã gặp trở ngại với công an và hải quan tại phi trường Tân Sơn Nhất.

Nhiều nguồn tin cho biết sở dĩ ông Bùi Chát phải đối mặt với ngành an ninh vì trong diễn từ nhận giải, ông Bùi Chát đã có ý phản kháng chính trị: “Ở một nơi mà tự do chỉ có thể tồn tại trong những hành vi tùy tiện của chính quyền thì những cố gắng cho sự hiện diện của công lý và tình người dường như là vô nghĩa, và để hành động cho những điều tưởng như viển vông này chúng tôi đã chọn xuất bản.

Cũng như những anh em đang bị tù đày, quản thúc và tất cả những người đang đấu tranh cho một tương lai tốt đẹp ở Việt Nam, chúng tôi luôn tin tưởng vào lương tri. Thông qua việc xuất bản một cách tự do những điều cần thiết, chúng tôi biết rằng nhiều độc giả của chúng tôi sẽ tìm thấy lại lương tri của mình”.

Mới đây ông Bùi Chát đã tổ chức trưng bày tranh do mình vẽ. Nhiều thân hữu, bè bạn trong giới xã hội dân sự đã đến thưởng lãm, ủng hộ, khích lệ Bùi Chát khi bước vào lãnh vực sáng tác hội họa.

Tuy nhiên với “án trảm tiêu hủy” mà chính quyền TP.HCM ban hành đối với các bức tranh triển lãm của ông Bùi Chát, cho thấy đây có thể là kết quả về những phản kháng chính trị mà ông đã mượn màu sắc hội họa được thể hiện.

Họa sĩ Đỗ Trung Quân bày tỏ bức xúc khi chính quyền đã quản trị thiếu tôn trọng pháp luật: Tôi thấy nổi lên các nội dung chính như sau, quyết định 2696 cho rằng ông Bùi Quang Viễn vi phạm Khoản 4 Điều 19 Nghị định 38/2021/NĐ-CP ngày 29-03-2021 là “Tổ chức triển lãm tại Việt Nam mà không có giấy phép theo quy định. Cụ thể, tại thời điểm kiểm tra ông Bùi Quang Viễn triển lãm 29 bức tranh tại Phòng Tranh Alpha Art Station, địa chỉ số 271/5 đường Nguyễn Trọng Tuyển, Phường 10, quận Phú Nhuận, Tp.HCM mà không có giấy phép theo quy định”.

Mức xử phạt bằng tiền là 25 triệu đồng theo Khoản 4 Điều 19 Nghị định 38/2021/NĐ-CP , “Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi tổ chức triển lãm tại Việt Nam mà không có giấy phép theo quy định”.

Biện pháp khắc phục hậu quả : “Buộc ông Bùi Quang Viễn tiêu hủy 29 bức tranh triển lãm…”, theo quy định tại Điểm c Khoản 8 Điều 19 Nghị định 38/2021/NĐ-CP, “Buộc tiêu hủy tang vật vi phạm đối với hành vi quy định tại Khoản 4 và Điểm a Khoản 5 Điều này (Điều 19)

Mới nhìn qua các nội dung nêu ở các mục nêu trên chúng ta dễ thấy quyết định 2696 là chính xác nhưng theo thiển ý có thể đã có nhầm lẫn rất đáng tiếc. Đó là các cơ quan tham mưu ở đây có vai trò chính là Sở Văn hóa có thể đã có sự nhầm lẫn đáng tiếc này, cụ thể họ có lẽ đã nhầm lẫn khi áp dụng Điều 19 – Nghị định 38/2021/NĐ-CP “Vi phạm quy định về hoạt động triển lãm”.

Thật vậy ngay bản thân Khoản 9 Điều 19 Nghị định 38 đã nêu rõ “Hành vi quy định tại các Khoản 1, 2, 3, 4, 5 và 6 Điều này (Điều 19) không áp dụng đối với triển lãm quy định tại Khoản 2 Điều 1 Nghị định 23/2019/NĐ-CP ngày 26-02-2019 của Chính phủ quy định hoạt động triển lãm”.

Vậy Khoản 2 – Điều 1 Nghị định 23/2019/NĐ-CP có nội dung gì? “Khoản 2.  Nghị định này không điều chỉnh: a) Triển lãm mỹ thuật, nhiếp ảnh; b) Các triển lãm xuất bản phẩm, bảo vật cổ vật; triển lãm thuộc hệ thống bảo tàng; c) Triển lãm thành tựu kinh tế xã hội quốc gia theo quyết định của Thủ tướng chính phủ; d) Triển lãm thành tựu kinh tế – xã hội của địa phương theo quyết định của UBND tỉnh/ thành phố; đ) Hoạt động trưng bày tác phẩm, hiện vật, tài liệu thuộc sở hữu hoặc quyền sử dụng hợp pháp của tổ chức, cá nhân tại trụ sở của tổ chức hoặc tại nhà riêng của cá nhân trong các hoạt động mang tính chất nội bộ”.

Như vậy, nếu quản lý theo luật, thì ở đây chỉ có thể giải thích rằng nguyên do đến từ họa sĩ Bùi Quang Viễn chính là Bùi Chát – một trong những người chủ trương nhà xuất bản tự do mang tên “Giấy Vụn” ở TP.HCM, nên giờ ông bị “đánh nguội”, vậy thôi (!?)