Minh Triều
(VNTB) – Suốt 10 năm qua tình trạng học sinh mù chữ nhưng có thể tốt nghiệp tiểu học vẫn liên tục xảy ra ở khắp các tỉnh thành từ bắc vào nam.
Đầu tháng 4, ban giám hiệu Trường THCS Hồng Hóa đã có báo cáo về trường hợp một học sinh lớp 6 của trường không biết đọc thông viết thạo, chỉ có thể viết được họ tên mình. Trước đó, cô giáo môn giáo dục công dân ở lớp 6B, phát hiện trong bài kiểm tra của một nam sinh có dòng chữ “chép nhanh để về” ở cuối bài nên đã gọi lên hỏi lý do. Em học sinh này thừa nhận nhìn bài bạn để chép chứ không hiểu nghĩa. (1)
Đây không phải trường hợp đầu tiên bị phát hiện lên tới lớp 6 vẫn không biết chữ. Năm 2021, có tới 6 học sinh lớp 6 bị phát hiện là đọc viết không rành tại trường THCS-THPT Tân Mỹ, tỉnh Đồng Tháp. Theo trưởng Phòng GD-ĐT huyện Thanh Bình, xác nhận tình hình học sinh đọc viết không chạy là có, thậm chí có thể không dừng lại ở 6 em ở Trường Tân Mỹ. (2)
Năm 2019, một học sinh lớp 6 (Trường Trung học Lê Duẩn, tỉnh Gia Lai) bị phát hiện đọc viết không chưa thạo. Nhưng vẫn có thể vượt qua kì thi chuyển cấp với một hội đồng gồm: Trường Tiểu học Trần Quốc Toản và Trung học cơ sở Lê Duẩn kiểm tra giám sát và đạt điểm của một học sinh khá là Văn: 6 và Toán 7. (3)
Năm 2016, một học sinh lớp 6 Trường THCS Lê Vĩnh Hòa, tỉnh Sóc Trăng đã “tốt nghiệp” Trường Tiểu học Lý Đạo Thành – trường đạt chuẩn quốc gia, bị phát hiện không biết chữ. Khiến em phải quay về học lại từ lớp 1 vì không biết đọc, biết viết nhưng hồ sơ chuyển cấp của em này vẫn được đánh giá là “vở sạch chữ đẹp”. Chỉ đến khi cấp THCS kiểm tra chất lượng đầu năm thì mới phát hiện em này mù chữ. (4)
Năm 2015, ngay tại thủ đô Hà Nội, trường tiểu học Phương Liệt có một học sinh học tới lớp 5 nhưng vẫn không viết nổi tên mình, không biết đọc, không biết viết. Phụ huynh phải cho con nghỉ học ở nhà và làm đơn kiến nghị lên phía ban giám hiệu nhà trường. (5)
Như vậy, suốt 10 năm qua tình trạng mù chữ nhưng có thể tốt nghiệp tiểu học vẫn liên tục xảy ra ở khắp các tỉnh thành từ bắc vào nam. Nhiều phụ huynh đã liên hệ với nhà trường để xin cho con mình được ở lại lớp để học đúng với khả năng, nhưng giáo viên từ chối. Như trường hợp học sinh ở Sóc Trăng, mẹ của em đã gặp trực tiếp giáo viên chủ nhiệm và hiệu trưởng để xin cho em học lại, nhưng nhà trường không đồng ý và khẳng định em vẫn học được.
Đây rõ ràng là hậu quả của vấn nạn chạy theo thành tích của giáo dục Việt Nam suốt mấy mươi năm qua. Với áp lực vừa dạy, vừa thi đua, các thầy cô giáo buộc phải tìm mọi cách để chạy theo chỉ tiêu, thành tích do nhà trường, sở giáo dục đề ra, kể cả việc báo cáo gian dối, chấm điểm khống, bất chấp tương lai học sinh.
Không dừng lại ở chuyện chạy theo thành tích, mà đây còn là về vấn đề đạo đức nghề nghiệp và có dấu hiệu đồng loã giữa các giáo viên trong trường với nhau. Nếu học sinh lớp 1 không đủ tiêu chuẩn lên lớp 2, mà vẫn có thể học lớp 2, thì không phải chỉ có lỗi của giáo viên lớp 1, mà giáo viên lớp 2 cũng phải chịu trách nhiệm. Đằng này, các em vẫn có thể vượt qua 5 lớp để tốt nghiệp tiểu học. Tới khi lên trường cấp 2 mới bị phát hiện, thì cần phải truy trách nhiệm toàn bộ giáo viên, ban giám hiệu trường tiểu học đó.
Nếu truy tới cùng, thì vẫn là trách nhiệm của Nhà nước khi xây dựng một hệ thống giáo dục chạy theo thành tích, coi trọng điểm số như hiện nay, để rồi xây dựng những con người xã hội chủ nghĩa gian dối từ thầy cô tới học sinh. Không thể tính rằng chỉ có vài thế hệ sau này mới lãnh hậu quả, mà thật sự nền giáo dục này đã làm hư hỏng hàng chục triệu người Việt Nam trong nửa thế kỷ qua. Với nền giáo dục này, dù lạc quan cách mấy cũng khó lòng trông mong một tương lai tươi sáng cho đất nước.
________________
Tham khảo:
(1) https://tuoitre.vn/co-giao-bat-ngo-phat-hien-hoc-sinh-lop-6-gan-nhu-khong-biet-doc-chi-viet-duoc-ten-minh-20240411150430554.htm
(2) https://tuoitre.vn/hoc-sinh-lop-6-khong-doc-duoc-chu-con-khong-biet-vi-sao-con-duoc-len-lop-20210408170555195.htm
(3) https://m.giaoduc.net. vn/hoc-sinh-khong-biet-doc-xin-dung-do-het-toi-len-giao-vien-chung-toi-post196098.gd
(4) https://thanhtra.com.vn/theo-dong-thoi-cuoc/Sao-lop-6-ma-khong-biet-doc-110060.html
(5) https://dantri.com.vn/giao-duc/ha-noi-hoc-den-lop-5-van-chua-viet-duoc-ten-minh-1433024612.htm