Châu Nam Việt
(VNTB) – Nhà nước chỉ cần tự cắt cái đuôi “định hướng xã hội chủ nghĩa” là thành “kinh tế thị trường” thôi! Xin Mỹ làm gì cho khổ!
Cả Bộ Công Thương và Bộ Ngoại giao Việt Nam đều bày tỏ sự tiếc nuối và thất vọng về quyết định không công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường Bộ Thương mại Mỹ. Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi không phải là việc Mỹ không công nhận, mà liệu bản chất của nền kinh tế Việt Nam thực sự là một “nền kinh tế thị trường” hay vẫn mang đậm màu sắc “định hướng xã hội chủ nghĩa”?
Một nền kinh tế thị trường, theo định nghĩa cơ bản, là một hệ thống kinh tế mà các quyết định về sản xuất, phân phối và đầu tư được quyết định bởi thị trường, tức là cung và cầu tự do. Các yếu tố như giá cả, tiền lương và lãi suất được xác định bởi cạnh tranh tự do và không có sự can thiệp của chính phủ
Trong khi đó, nền kinh tế Việt Nam, dù đã có nhiều cải cách và mở cửa thị trường trong những thập niên qua, nhưng vẫn duy trì một hệ thống quản lý tập trung với sự can thiệp mạnh mẽ của Nhà nước và các doanh nghiệp nhà nước vẫn giữ vai trò chủ đạo. Có thể thấy, chủ trương “định hướng xã hội chủ nghĩa” được nhắc đến nhiều lần trong các văn kiện và phát biểu của các lãnh đạo Việt Nam. Điều này thể hiện rõ ràng mong muốn duy trì sự kiểm soát và định hướng của nhà nước trong các hoạt động kinh tế.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc giữ nguyên cái đuôi “định hướng xã hội chủ nghĩa” đã gây ra nhiều vấn đề. Sự can thiệp của nhà nước vào thị trường đã dẫn đến tình trạng tham nhũng, lãng phí và thiếu hiệu quả trong quản lý. Hơn nữa, nó tạo ra môi trường kinh doanh bất bình đẳng, khi các doanh nghiệp nhà nước được hưởng những ưu đãi cùng hỗ trợ mà các doanh nghiệp tư nhân không thể có được.
Một minh chứng cho sự ưu đãi đặc biệt dành cho các doanh nghiệp nhà nước là các doanh nghiệp này, mặc dù hoạt động không hiệu quả, nhưng vẫn nhận được nhiều ưu đãi về tài chính, đất đai và các chính sách hỗ trợ khác từ nhà cầm quyền. Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến thời điểm năm 2020, cả nước có khoảng hơn 650 doanh nghiệp nhà nước. Trong đó có khoảng 478 doanh nghiệp 100% vốn nhà nước và khoảng 180 doanh nghiệp mà Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp này hiện chỉ đóng góp gần 40% GDP, nhưng lại nhận được 60% tổng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước. Còn doanh nghiệp tư nhân và khu FDI đóng góp 60% GDP, nhưng không được nhà nước hỗ trợ tạo điều kiện. Sự bất cân xứng này không chỉ gây lãng phí tài nguyên mà còn làm giảm sự cạnh tranh lành mạnh trong nền kinh tế.(1)
Quyết định của Bộ Thương mại Mỹ không chỉ là một sự đánh giá về hiện trạng kinh tế của Việt Nam, mà còn là một thông điệp về sự cần thiết phải thực hiện các cải cách sâu rộng và thiết thực. Bởi việc không được công nhận là nền kinh tế thị trường có thể gây ra những khó khăn trong quan hệ thương mại và đầu tư với các đối tác quốc tế, đồng thời ảnh hưởng đến uy tín và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Thay vì tỏ ra tiếc nuối và thất vọng, các nhà lãnh đạo Việt Nam cần nhìn nhận một cách khách quan và thẳng thắn vào những hạn chế và vấn đề còn tồn tại trong hệ thống kinh tế của đất nước. Việc từ bỏ cái đuôi “định hướng xã hội chủ nghĩa” và chuyển đổi hoàn toàn sang “nền kinh tế thị trường” không chỉ là yêu cầu của thời đại, mà còn là con đường duy nhất để Việt Nam thực sự phát triển bền vững và cạnh tranh trên trường quốc tế.
Cuối cùng, thay vì kêu gọi Mỹ thay đổi quan điểm, nhà cầm quyền Việt Nam nên nhìn lại và tự hỏi: chúng ta đã làm được gì để xứng đáng với danh hiệu “nền kinh tế thị trường” chưa? Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh ngày càng khốc liệt, việc duy trì một hệ thống kinh tế nửa vời, vừa muốn kiểm soát chặt chẽ vừa muốn hội nhập quốc tế, sẽ chỉ làm Việt Nam tụt hậu và lạc hướng. Đã đến lúc nhà cầm quyền Việt Nam cần nhìn thẳng vào thực tế, dũng cảm thực hiện những cải cách cần thiết để xây dựng một nền kinh tế thị trường thực sự, đáp ứng yêu cầu của thời đại và nguyện vọng của nhân dân.
______________
Tham khảo:
https://www.mof.gov.vn/webcenter/portal/vclvcstc/pages_r/l/chi-tiet-tin?dDocName=MOFUCM227761