Kimi Yang (theo Kyiv Post, Bild)
(VNTB) – Trong một diễn biến về chiến sự giữa Nga và Ukraine, mới đây, lực lượng Nga tuyên bố đã giành quyền kiểm soát làng Shevchenko, thuộc vùng Donetsk ở miền Đông Ukraine – nơi được xác định nằm trên một trong những mỏ lithium lớn nhất châu Âu.
Thông tin ghi nhận trên tờ Kyiv Post, lực lượng Nga tuyên bố hôm thứ năm rằng đã chiếm được làng Shevchenko ở vùng Donetsk. Nằm ở phía đông nam Ukraine (vùng Donbass). Đây chỉ là ngôi làng nhỏ nhưng lại có tầm quan trọng lớn. Hành động này là một đòn giáng mạnh vào Ukraine vì nơi đây có mỏ lithium lớn nhất châu Âu.
Lithium là một kim loại có nhiều ứng dụng quan trọng, đặc biệt trong pin và các hợp chất của nó được sử dụng trong ngành công nghiệp và y tế. Đây còn là nguyên tố quan trọng trong chế tạo hợp kim hàng không vũ trụ và hệ thống lưu trữ năng lượng – đang ngày càng trở nên quý giá do sự bùng nổ của ngành xe điện toàn cầu, vốn phụ thuộc nặng nề vào tài nguyên này.
Theo đó, phía đông bắc của ngôi làng có một khu vực rộng khoảng 40 hecta, chứa khoảng 13,8 triệu tấn quặng có chứa lithium với hàm lượng trung bình là 1,5% lithium oxit. Từ đó, người ta ước tính có thể khai thác về mặt lý thuyết khoảng 207.000 tấn lithium oxit – tương đương khoảng 96.200 tấn lithium nguyên chất.
Mỏ Shevchenko được phát hiện vào năm 1982 nhưng chưa bao giờ được khai thác. Ở biên giới trước đây của Ukraine, có ba địa điểm khai thác lithium khác được biết đến bao gồm Dobroye và Porokhovskoye ở vùng Kirovohrad, và Krutaya Balka ở vùng Zaporizhzhia. Nga hiện kiểm soát một nửa trong số đó.
Vào đầu năm 2022, Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Ukraine ước tính rằng đất nước này có thể chứa tới 500.000 tấn lithium. Việc phát triển các trữ lượng này có thể biến Ukraine trở thành nhà sản xuất lithium hàng đầu châu Âu, vượt qua Bồ Đào Nha.
Ghi nhận theo tờ Kyiv Post, bà Yulia Svyrydenko, Bộ trưởng Kinh tế Ukraine – người đại diện ký thỏa thuận khai thác mỏ – từ chối bình luận với New York Times về diễn biến mới. Đây là mỏ lithium đầu tiên nằm trong khuôn khổ thỏa thuận quốc tế rơi vào tay Nga kể từ khi văn kiện được ký kết. Các nhà phân tích phương Tây cho rằng việc Nga tập trung vào các vùng lãnh thổ giàu khoáng sản phản ánh một chiến lược có chủ đích nhằm phá hoại triển vọng phục hồi kinh tế sau chiến tranh của Ukraine.
Một số nhà phân tích công nghiệp cảnh báo về những hậu quả tiềm tàng đối với hoạt động thương mại khoáng sản giữa Hoa Kỳ và Ukraine. Với việc chiếm mỏ Lithium này sẽ có thể tước đi của Kyiv một tài sản quan trọng mà họ có thể cung cấp như một phần của quan hệ đối tác được mong đợi từ lâu.
Cựu Giám đốc Bộ phận Tài nguyên & Môi trường của Hội đồng Tình báo Quốc gia Mỹ, ông Rod Schoonover, từng nhận định rằng các mỏ lithium và khoáng sản khác ở Ukraine “chắc chắn là một trong những lý do khiến quốc gia này có tầm quan trọng đặc biệt đối với Nga”.
Nhắc lại một chút về câu chuyện trước đó, ngày 30/4/2025 (giờ Mỹ), tại thủ đô Washington, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và Phó thủ tướng thứ nhất Ukraine Yulia Svyrydenko đã đại diện hai nước ký thỏa thuận khoáng sản.
Đây là thỏa thuận được Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc đẩy mạnh mẽ, mô tả như một động lực kinh tế để Mỹ tiếp tục đầu tư vào quốc phòng và tái thiết Ukraine.
Thỏa thuận xanh của EU và quá trình chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch phụ thuộc rất nhiều vào việc đảm bảo nguồn cung cấp lithium đáng tin cậy ngoài tầm kiểm soát của Trung Quốc.
Và theo lời các viên chức do Nga bổ nhiệm tại Donetsk, mỏ lithium sẽ được khai thác ngay khi tình hình cho phép.