Thiền Lâm
(VNTB) – Một lần nữa trong rất nhiều lần từ nhiều năm qua, Chính phủ và Quốc hội lại tìm cách “ém” Luật về Hội – một quyền dân đã được hiến định từ Hiến pháp năm 1992 nhưng cho tới giờ vẫn bị nhà cầm quyền giấu biệt.
Bàn tay bí mật nào đã tìm cách “ém” Luật về Hội?
“5 cơm, 7 cháo rồi”
Vụ “ém” mới nhất đối với Luật về Hội xảy ra tại phiên họp toàn thể lần thứ 5 của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho ý kiến về dự kiến điều chỉnh chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2017 và dự kiến chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2018. Trong chương trình này đã không có bất kỳ bóng dáng nào của Luật về Hội.
Nếu vào năm 2015 trở về trước, việc trì hoãn Luật về Hội đã chỉ gây phản ứng “gục gặc” ở hầu hết đại biểu quốc hội, thì từ cuối năm 2016 đến nay, một số dân biểu đã bắt đầu cất tiếng phản ứng.
Đại biểu Nguyễn Thanh Bình (Quảng Nam) cho rằng, Chính phủ đang có áp lực, nợ văn bản quá nhiều nên trình các dự án Luật thấy có sức ép, việc phân bố thời gian không đều, lúc thì thong thả, lúc dồn ép cho nên chuẩn bị đầu tư nghiên cứu chưa kỹ càng, nhiều nội dung thay đổi lớn như Luật về Hội, Quốc hội cho ý kiến rồi thì không đưa vào chương trình năm 2017 thì phải cho vào năm 2018 chứ không thể rút luôn.
Đồng quan điểm trên, Đại biểu Phạm Văn Hòa, Ủy viên Ủy ban Pháp luật, nói: “Luật về Hội đáng lẽ đã thông qua, đã “5 cơm, 7 cháo rồi” mà cuối cùng dừng lại. Dù có khó cũng phải đưa vào chứ không thể cho qua luôn. Do đó đại biểu đề nghị, Luật về Hội năm 2017 không đưa vào chương trình thì năm 2018 phải đưa vào chứ không thể cho qua luôn. Tại sao 2 năm rồi mà cuối cùng cho rằng là phức tạp?
Ngay cả Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cũng “tâm tư”: những dự án Luật, Quốc hội đã đưa vào chương trình và đề nghị Chính phủ rồi, bây giờ lại đề nghị rút lại. Ví dụ như Luật biểu tình, Luật về Hội, Quốc hội cho ý kiến rồi giờ lại đề nghị rút ra. Việc này phải báo cáo với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, với Quốc hội tại sao phải rút ra? Chúng ta phải làm luật thận trọng cân nhắc nhiều yếu tố, đưa vào như thế nào và rút ra tại sao bởi vì đây là những quy định của Hiến pháp.
Vậy bàn tay nào đã chỉ đạo rút Luật về Hội? Có liên quan gì đến một bàn tay bí mật đã từng tìm cách biến Luật về Hội thành một bản sao của nhà cầm quyền Bắc Kinh vào cuối năm 2016?
Bàn tay bí mật
Cần nhắc lại, vào trung tuần tháng 10/2016, bầu không khí dân chủ còn manh nha ở Việt Nam bất chợt bị ô nhiễm nặng hơn: bản dự luật về Hội được tung ra với nhiều điều khoản không chỉ quá thiên về hoạt động quản lý nhà nước, mà còn tiêu biểu quá rõ ràng cho ý đồ “siết” đối với Xã hội dân sự.
Trong một cuộc tọa đàm về dự luật về Hội tại Liên hiệp các tổ chức khoa học kỹ thuật ở Hà Nội, luật sư nhân quyền Trần Vũ Hải đã phải gọi dự luật được sửa đổi đến lần thứ 8 này là “luật phản động”.
Khá nhiều nội dung “phong phú” đã được một bàn tay bí mật nào đó nhét vào dự thảo mới nhất, trong đó có những quy định “Không được nhận tài trợ, liên kết với tổ chức nước ngoài”, “Người nước ngoài ở Việt Nam không được lập hội”, “Lãnh đạo hội phải được nhà nước phê chuẩn”. Rất đáng chú ý, có một số nội dung quá thiên về nhiệm vụ “siết” mà không nằm trong bản dự thảo luật về Hội được đưa ra vào trung tuần tháng 9/2016, nhưng lại được bổ sung vào lần này.
Nỗi lo lắng của nhiều người hoạt động xã hội dân sự đã không thừa: cuối cùng thì chính quyền cũng tìm cách nhúng tay vào để ngăn cản thô bạo hoạt động tự do lập hội của công dân, cho dù tự do lập hội là một thứ quyền đã được quy định rất rõ trong hiến pháp Việt Nam và Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị mà Việt Nam đã ký kết năm 1982. Thậm chí quy định về không cho người nước ngoài được lập hội lại khá giống với quy định tương tự ở Trung Quốc, và gần giống với nước Nga thời Putin.
Trong thời gian qua, một số nghiên cứu và phân tích từ xã hội dân sự đã cho thấy Nghị định số 45 của Chính phủ Việt Nam về quản lý hội đoàn có nhiều vết tích được cho là lấy từ nguồn gốc những văn bản pháp quy về cùng đối tượng ở Trung Quốc.
Cho đến nay vẫn nổi lên một câu hỏi: bàn tay bí mật nào ở Việt Nam đã cố tình sao chép các quy định của Trung cộng vào Nghị định 45 trước đây và nhét vào dự thảo mới nhất của luật về Hội?
Khi ý đồ “chôn” Luật về Hội trong chương trình hai năm 2017 – 2018 phát sinh từ Chính phủ, trách nhiệm cá nhân của vụ việc này thuộc về ai – Thủ tướng Phúc hay những quan chức cao cấp nào khác?