Nguyễn Nam
(VNTB) – 17 vị thẩm phán ‘tòa áo đỏ’, trong đó có ông đương kim chánh tòa tối cao chắc chắn chẳng ngu dại gì khi biết đưa ra một phán quyết có thể dẫn đến đe dọa kết thúc sự nghiệp chính trị, bởi vì trong tháng 5 có đến 2 sự kiện chính trị lớn: Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành trung ương Đảng khóa XII, và Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV.
Trong thời gian diễn ra hai sự kiện chính trị kể trên, ngoài đường phố cũng có một sự kiện khác: lực lượng cảnh sát giao thông được quyền yêu cầu dừng xe đang lưu thông để kiểm tra mà không cần lỗi ban đầu. “Quyền” này sẽ kết thúc sau ngày 14-6-2020.
Trở lại với phiên giám đốc thẩm với tuyên ‘y án’ từ sự ‘thống nhất’ của 17 vị thẩm phán ‘áo đỏ’ của tòa tối cao; và sau đó còn là phát biểu công khai của ông phó tòa tối cao, về đe dọa 3 vị đại biểu Quốc hội đương nhiệm dám ‘ý kiến – ý cò’ phiên giám đốc vừa xong.
Công luận đã ‘sôi máu’ trước tuyên bố bất chấp pháp luật về tố tụng: “Vấn đề có sai sót nhưng không làm thay đổi bản chất vụ án” – “Có vi phạm tố tụng nhưng bản chất vụ án không thay đổi” (*)
Khi ra tòa, Hội đồng xét xử luôn hỏi bị cáo có bị bức cung, nhục hình không? Bị cáo bảo “có”. Sau đó, tòa bảo bị cáo chứng minh, thì chứng minh làm sao được. Lẽ ấy nên trong các bản án thường hay có đoạn “những vấn đề này mặc dù có sai sót nhưng không làm thay đổi bản chất của vụ án” và vẫn có kết luận bình thường về hành vi phạm tội.
Thực tế ấy, liệu có phải những phán quan ‘bề trên’ vì ở cao quá nên không tỏ tường? Câu trả lời là cả 17 phán quan đó hiểu rất rõ hiện tình của các cấp tòa ở Việt Nam.
Theo báo cáo của Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, tổng số đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm mà các tòa án nhân dân phải giải quyết năm 2019 là hơn 18.000 đơn/vụ (tăng hơn 2.000 đơn). Ủy ban Tư pháp nhận xét, tòa án nhân dân tối cao đã tích cực triển khai nhiều giải pháp, qua đó nâng cao chất lượng công tác này.
Kết quả, đã giải quyết được 9.198 đơn (đạt tỷ lệ 51%, tăng 13%). Chất lượng trả lời đơn và kháng nghị được bảo đảm; người có thẩm quyền đã kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm 491 vụ, các kháng nghị đã đưa ra xem xét đều được Hội đồng giám đốc thẩm, tái thẩm chấp nhận, qua đó khắc phục những sai sót của tòa án nhân dân cấp dưới. Đã khắc phục căn bản việc có văn bản trả lời không có căn cứ kháng nghị, sau đó người có thẩm quyền lại kháng nghị để giải quyết vụ án theo thủ tục giám đốc thẩm.
Tuy nhiên, tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa cao (51%), chưa đạt chỉ tiêu 60% theo yêu cầu của Nghị quyết số 37 của Quốc hội, nhất là các tòa án nhân dân cấp cao chưa có thay đổi nhiều so với năm 2018.
Những con số báo cáo thống kê công khai ở trên nằm trong các trình bày trước nghị trường Quốc hội, báo chí cũng đăng công khai nên lẽ nào các vị thẩm phán tòa tối cao lại không… nhớ?
17 vị thẩm phán ‘tòa áo đỏ’, trong đó có ông đương kim chánh tòa tối cao, chắc chắn là hiểu rất rõ tầm quan trọng của Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành trung ương Đảng khóa XII liên quan đến số phận chính trị của họ trên bước đường thăng tiến ở nhiệm kỳ mới của Đảng vào đầu năm 2021.
Vậy thì thuyết âm mưu ở đây là phải chăng cả 17 vị đều sắm chung vai Lê Lai đó, nhằm thu hút ‘hỏa lực truyền thông’ trong yêu cầu ‘phân tán’ những tin tức về mối quan hệ ngờ vực ‘công khai rạn vỡ’ giữa Bắc Kinh – Hà Nội; về những nồng ấm từ đại dịch corona giữa Washington – Hà Nội?
__________________
Chú thích:
(*) http://cand.com.vn/Ban-tin-113/Co-vi-pham-to-tung-nhung-ban-chat-vu-an-khong-thay-doi-594193/