Diễm My dịch
(VNTB) – Phản ứng với dịch bệnh có khả năng ảnh hưởng đến nhân quyền của hàng triệu người.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố tình trạng khẩn cấp cho đợt bùng phát virus Corona (nCov) ở Vũ Hán (tỉnh Hồ Bắc).
Tính đến nay, dịch đã lây nhiễm cho hơn 34.898 người trên toàn thế giới với 728 người chết. Bệnh hiện đã lan sang 28 quốc gia và khu vực khác trên thế giới.
Phản ứng với dịch bệnh có khả năng ảnh hưởng đến quyền con người của hàng triệu người. Đầu tiên là quyền sức khỏe.
” Trong cuộc chiến chống lại dịch Corona không có chỗ cho kiểm duyệt, phân biệt đối xử và giam giữ tùy tiện”, Nicholas Beklin, giám đốc Tổ chức Ân xá Quốc tế nói. “Vi phạm nhân quyền cản trở chứ không thúc đẩy các phản ứng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng và làm suy yếu chúng.”
Kiểm duyệt sớm
Chính phủ Trung Quốc đã nỗ lực rất nhiều để hạn chế các Corona và tác hại đối với sức khỏe cộng đồng. Vào cuối tháng 12 năm 2019, các bác sĩ ở Vũ Hán đã chia sẻ với các đồng nghiệp mối lo ngại của họ về các bệnh nhân có triệu chứng tương tự như hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) ở miền nam Trung Quốc vào năm 2002. Ngay lập tức họ bị buộc im lặng và bị trừng phạt vì “lan truyền tin đồn thất thiệt”.
“Các chuyên gia y tế tại Trung Quốc đang cố gắng cảnh báo về virus. Nếu chính phủ không cố giảm thiểu nguy hiểm, thế giới đã có thể phản ứng với sự lây lan của virus kịp thời hơn.” Nicholas Beklin nói.
Một tháng sau, Tòa án Nhân dân Tối cao đã đặt câu hỏi về quyết định của chính quyền Vũ Hán trong một bài báo trên internet và đó được xem như là sự minh oan cho các bác sĩ.
Tuy nhiên, những nỗ lực để giảm thiểu mức độ nghiêm trọng của dịch bệnh đã được cấp cao nhất của chính phủ Trung Quốc báo cho nhau biết, bằng chứng là việc vận động thái quá của Trung Quốc với Tổ chức Y tế Thế giới để họ không tuyên bố dịch bệnh khẩn cấp toàn cầu.
Quyền sức khỏe
Hệ thống y tế Vũ Hán hiện đang quá tải, các cơ sở y tế và các chuyên gia đang phải đối phó với quy mô của dịch bệnh.
Nhiều bệnh nhân đang bị bệnh viện từ chối sau nhiều giờ xếp hàng. Các cơ sở y tế không có quyền truy cập vào các xét nghiệm chẩn đoán cần thiết.
“Trung Quốc phải đảm bảo rằng tất cả những người bị nhiễm virus corona đều có quyền chăm sóc sức khỏe đầy đủ ở Vũ Hán và các nơi khác. Phòng chống dịch bệnh là quan trọng, nhưng ngăn ngừa và điều trị cũng vậy – đó là lý do tại sao quyền sức khỏe phải là điều không thể thiếu”, ông Nicholas Bequelin nói.
“Mặc dù Tổ chức Y tế Thế giới luôn ca ngợi Trung Quốc, nhưng thực tế là phản ứng của chính phủ đã – và vẫn là – vấn đề nghiêm trọng.”
Truyền thông địa phương cho biết người dân không thể đến bệnh viện nhanh chóng vì giao thông công cộng gián đoạn, và trong một số trường hợp, không thể đưa người bệnh ra khỏi nhà.
Quyền được chăm sóc sức khỏe, được bảo đảm theo Tuyên ngôn Nhân quyền, quy định quyền tiếp cận chăm sóc sức khỏe, quyền truy cập thông tin, cấm phân biệt đối xử trong việc cung cấp dịch vụ y tế, tự do điều trị y tế không liên quan và đảm bảo quan trọng khác .
Chính quyền Trung Quốc khăng khăng kiểm soát tin tức và bóp nghẹt các báo cáo tiêu cực, điều này tiếp tục thúc đẩy kiểm duyệt thông tin đôi khi hợp pháp về virus.
Tiếp tục kiểm duyệt
Chính quyền Trung Quốc khăng khăng kiểm soát tin tức và che giấu tin tức tiêu cực đã tiếp tục gia tăng kiểm duyệt thông tin đôi khi hợp pháp về virus.
Numerous articles have been censored since the beginning of the crisis, including those by mainstream media organisations such as a subsidiary of Beijing Youth Daily and Caijing.
Nhiều bài báo đã bị kiểm duyệt kể từ khi bắt đầu dịch bệnh, gồm những bài báo của các tổ chức truyền thông chính thống như phụ bản của tờ Thanh niên Bắc Kinh và Caijing.
Nicholas Bequelin nói: “Chính quyền Trung Quốc mạo hiểm che giấu thông tin vốn có thể giúp cộng đồng y tế xử lý virus Corona và giúp người dân tự bảo vệ mình khỏi bị phơi nhiễm.”
“The fact that some of this information is not available to everyone increases the risk of harm from the coronavirus and delays an effective response.”
“Thực tế là một số thông tin này không có sẵn đã làm tăng mối nguy từ virus corona và kìm hãm các phản ứng hiệu quả.”
Các nhà hoạt động bị quấy rối và đe dọa
Những người chia sẻ thông tin về virus Corona trên phương tiện truyền thông xã hội cũng đã bị chính phủ Trung Quốc nhắm tới. Ví dụ, luật sư và nhà báo công dân Chen Qiushi cho biết, cô đã bị chính quyền quấy rối sau khi đăng video về Bệnh viện Vũ Hán.
Fang Bin, ngườidân Vũ Hán cũng bị chính quyền câu lưu sau khi đăng tải đoạn video về xác của các nạn nhân virus Corona.
“Mặc dù bác bỏ các tin thất thiệt về virus là rất quan trọng, nhưng việc ngăn cản các tin tức và nội dung hợp pháp về virus này cũng không tốt cho việc phục vụ sức khỏe cộng đồng”, Nicholas Beklin nói.
Trấn áp “tin giả”
Khi virus đã lây lan từ Trung Quốc sang các nước láng giềng ở Đông Nam Á, thì việc tìm cách kiểm soát tin tức cũng có xu hướng tăng theo.
Người dân ở Malaysia, Thái Lan và Việt Nam đã bị bắt hoặc bị phạt vì đã đăng tin giả mạo tin tức về dịch bệnh.
“Chính phủ phải ngăn chặn thông tin sai lệch và cung cấp hướng dẫn y tế kịp thời và chính xác. Tuy nhiên, bất kỳ sự hạn chế quyền tự do ngôn luận nào cũng phải tương xứng, hợp pháp và cần thiết,” ông Nicholas Bequelin nói.
Nếu các chính phủ ở Đông Nam Á và các nơi khác nên học một bài học từ Trung Quốc về cách xử lý khủng hoảng coronavirus, thì nó sẽ hạn chế thông tin và chấm dứt cuộc tranh luận dưới danh nghĩa ’ổn định.
“Nếu Chính phủ ở Đông Nam Á và các nơi khác rút ra bài học từ cách xử lý khủng hoảng Corona của Trung Quốc, thì sẽ thấy, việc hạn chế thông tin và cấm tranh luận dưới danh nghĩa “ổn định” sẽ gây ra những rủi ro nghiêm trọng và có thể phản tác dụng.”
Phân biệt đối xử và bài ngoại
Theo mạng xã hội, và từ những cư dân Vũ Hán, gồm cả những người không có triệu chứng, không được vào khách sạn và bị nhốt trong nhà, thì các thông tin cá nhân của họ đã bị rò rỉ trên mạng.
Ngoài ra còn có các bài báo vè tình trạng bài xích người Hoa hoặc người châu Á ở các quốc gia khác.
Một số nhà hàng ở Hàn Quốc, Nhật Bản và Việt Nam đã từ chối nhận khách Trung Quốc, trong khi một nhóm người biểu tình ở Indonesia yêu cầu khách Trung Quốc ra khởi khách sạn. Báo chí Pháp và Úc cũng bị cáo buộc phân biệt chủng tộc khi đưa tin về dịch bệnh.
Các cộng đồng châu Á trên khắp thế giới đã đẩy lùi và hashtag #JeNeSuisPasUnVirus (Tôi không phải là virus) đã phổ biến ở Pháp.
“Chính phủ Trung Quốc cần có biện pháp bảo vệ người dân khỏi sự phân biệt đối xử, trong khi các chính phủ trên thế giới nên cương quyết với việc phân biệt chủng tộc đối với người gốc Hoa và châu Á. Cách duy nhất thế giới có thể chống lại điều này là đoàn kết và hợp tác quốc tế,” ông Nicholas Bequelin nói.
Kiểm soát biên giới và kiểm dịch phải tương xứng
Để đối phó với virus, nhiều quốc gia đã cấm những người Ho hoặc người châu Á nhập cảnh, trong khi những nước khác áp dụng các biện pháp kiểm dịch nghiêm ngặt.
Chính phủ Úc đã đưa hàng trăm người Úc đến một trung tâm giam giữ người nhập cư trên đảo Giáng sinh, nơi Hiệp hội Y khoa Úc trước đây cho là cách đối xử “vô nhân đạo” vì việc giam giữ người tị nạn có thể gây đau đớn về tinh thần và thể xác.
Papua New Guinea đóng cửa biên giới với tất cả các quốc gia châu Á khác. Một số sinh viên Papua New Guinea đã bị cấm lên máy bay, khiến họ mắc kẹt ở Philippines sau khi chính quyền Papua New Guinea ban bố chỉ thị này.
Việc kiểm dịch dẫn đến hạn chế quyền tự do đi lại chỉ có thể hợp pháp theo luật quốc tế nếu tương xứng, có giới hạn thời gian, thực hiện vì các mục đích hợp pháp, sự cấp thiết, và tự nguyện cũng như không phân biệt đối xử. Kiểm dịch phải được tiến hành an toàn và tôn trọng. Quyền của người bị kiểm dịch phải được tôn trọng và bảo vệ, bao gồm đảm bảo quyền tiếp cận chăm sóc sức khỏe, thực phẩm và các nhu yếu phẩm khác.
“Chính phủ đang phải đối mặt với một tình huống đầy thách thức và phải thực hiện các bước để ngăn chặn sự lây lan của virus Corona trong khi vẫn đảm bảo những người bị bệnh vẫn có quyền tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe mà họ cần”, Nicholas Beckling nói.
Nguồn: https://www.hongkongfp.com/2020/02/08/seven-ways-coronavirus-affects-human-rights/