VNTB – Trái phiếu doanh nghiệp và ‘vạ miệng’ của Bộ trưởng Tài chính
Nha Trang
(VNTB) – Từng ‘đảm bảo quyền lợi’ người mua trái phiếu, nay Bộ Tài chính nói hãy ‘tự chịu trách nhiệm’
Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: “Sẽ giám sát để đảm bảo quyền lợi cho người mua trái phiếu”
Chia sẻ với báo chí hôm 10-10, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc nói sẽ đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư. Ông cho biết khi các công ty chứng khoán cung cấp dịch vụ tư vấn và phát hành bị xử lý về pháp luật, Bộ Tài chính đã làm việc với các nhà phát hành – bên phải có nghĩa vụ bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư.
“Họ đều đã cam kết sẽ trả đúng hạn trái phiếu. Chúng tôi sẽ tích cực giám sát và đảm bảo quyền lợi cho các nhà đầu tư”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho hay.
Trấn an trên khi ấy phần nào giúp nhiều người mua trái phiếu liên quan đến tập đoàn Vạn Thịnh Phát và An Đông đỡ lo lắng việc doanh nghiệp mất khả năng chi trả, trái chủ mất trắng số tiền đầu tư.
Theo thống kê từ Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội, Công ty cổ phần tập đoàn đầu tư An Đông, thuộc “hệ sinh thái” Vạn Thịnh Phát – giai đoạn 2018-2019 phát hành 3 lô trái phiếu trị giá khoảng 25.000 tỷ đồng với kỳ hạn 5 năm, dự kiến đáo hạn trong giai đoạn 2023-2024.
Một trong các lô trái phiếu của An Đông, như lô ADC-2018.09, là trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, không được đảm bảo bằng tài sản và cũng không có bảo lãnh thanh toán, kỳ hạn 5 năm từ ngày phát hành.
Công ty cổ phần Chứng khoán Tân Việt (TVSI) là một trong những đơn vị tư vấn phát hành có vai trò đại lý đăng ký lưu ký, đại lý thanh toán, đại diện người chủ sở hữu trái phiếu. TVSI cho biết đang làm việc với các tổ chức phát hành, lên phương án đảm bảo thanh toán lãi và gốc cho nhà đầu tư trước ngày hoặc tại ngày đến hạn của lô trái phiếu.
Đến trung tuần tháng 11-2022, trên tờ Thanh Niên có bài viết nhấn mạnh ngay từ đoạn mở đầu: “Với nền kinh tế vĩ mô phát triển thì thị trường tài chính của chúng ta vẫn là một thị trường tốt”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc khẳng định và nhấn mạnh rằng quyền lợi nhà đầu tư luôn được đảm bảo.
… Nhà đầu tư tự chịu trách nhiệm lấy, ngân hàng… vô can
Tuy nhiên hôm 15-11-2022 Thứ trưởng Tài chính Nguyễn Đức Chi đã phát đi thông báo liên quan đến việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp, theo đó nhấn mạnh rằng “nhà đầu tư tự chịu trách nhiệm”, khác hẳn với các phát biểu như một cam kết trên cương vị bộ trưởng của ông Hồ Đức Phớc, một ủy viên trung ương Đảng.
“Nhà đầu tư có trách nhiệm tự đánh giá mức độ rủi ro trong việc đầu tư trái phiếu, hạn chế về giao dịch trái phiếu được đầu tư và tự chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của mình”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh.
Trước các vi phạm của doanh nghiệp phát hành thời gian qua, trên thị trường xảy ra hiện tượng doanh nghiệp tăng mua lại trái phiếu, các nhà đầu tư cá nhân bán lại trái phiếu trước hạn do quan ngại doanh nghiệp không trả được nợ. Trong bối cảnh này, Bộ Tài chính đề nghị các chủ thể tham gia trên thị trường cần tuân thủ quy định của pháp luật và có một số lưu ý đối với doanh nghiệp phát hành, các tổ chức cung cấp dịch vụ và các nhà đầu tư.
Cụ thể, đối với doanh nghiệp phát hành, với nguyên tắc trái phiếu doanh nghiệp phát hành tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng vốn, doanh nghiệp phải có trách nhiệm thanh toán đầy đủ, đúng hạn lãi, gốc trái phiếu và thực hiện các cam kết với nhà đầu tư. Do đó, các doanh nghiệp phát hành có trách nhiệm phải tự cân đối dòng tiền để đảm bảo các nghĩa vụ đã cam kết với nhà đầu tư khi phát hành trái phiếu.
Trường hợp có khó khăn về tình hình tài chính, doanh nghiệp phải chủ động xây dựng phương án trả nợ cụ thể và làm việc thống nhất với các nhà đầu tư để đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư, đảm bảo uy tín của doanh nghiệp như: cơ cấu lại nợ, đàm phán hoán đổi trái phiếu, xử lý tài sản đảm bảo, thỏa thuận thanh toán gốc, lãi trái phiếu bằng tài sản khác của doanh nghiệp, trường hợp không thỏa thuận được sẽ xử lý theo quyết định của tòa án.
Các tổ chức tư vấn, đại lý phát hành, đại lý lưu ký, chuyển nhượng trái phiếu và các tổ chức cung cấp dịch vụ khác có trách nhiệm phối hợp với doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư để đảm bảo các nghĩa vụ đã ký kết cũng như đảm bảo uy tín khi cung cấp dịch vụ trên thị trường.
Khi doanh nghiệp phát hành có khó khăn về thanh toán, nhà đầu tư có thể chủ động làm việc với doanh nghiệp và tổ chức cung cấp dịch vụ để thỏa thuận thống nhất phương án xử lý phù hợp, đảm bảo quyền lợi của cả nhà đầu tư và doanh nghiệp phát hành. Các nhà đầu tư cần cẩn trọng để phân tích và phân loại các trái phiếu đang sở hữu để có quyết định phù hợp, không nghe tin đồn thất thiệt.
“Việc các ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán phân phối trái phiếu doanh nghiệp không có nghĩa là các tổ chức này bảo lãnh, bảo đảm cho việc mua trái phiếu. Các tổ chức này chỉ là tổ chức cung cấp dịch vụ, hưởng phí dịch vụ từ doanh nghiệp phát hành, rủi ro của trái phiếu vẫn là rủi ro của doanh nghiệp phát hành” – trích thông báo của Bộ Tài chính.