Thục Đoan dịch
(VNTB) – Cảnh sát ngăn cản các nhà báo ghi lại cảnh hôm thứ Hai bên ngoài tòa án Thượng Hải, nơi nhà báo Zhang Zhan đang bị xét xử.
Chun Han Wong
HONG KONG
Một tòa án Trung Quốc đã áp đặt mức án 4 năm tù đối với một nữ phóng viên, người đã ghi lại sự việc Covid-19 tàn phá thảm hại một thành phố nơi virus corona được phát hiện lần đầu tiên, trong lúc chính quyền Bắc Kinh đang cố bảo vệ các tường thuật của họ về nạn dịch này.
Bà Zhang Zhan, 37 tuổi, đã bị kết tội “gây gổ và khích động rắc rối” sau phiên xét xử kéo dài khoảng 2 tiếng rưỡi tại Tòa án Nhân dân Khu vực Mới Phố Đông Thượng Hải vào hôm thứ Hai, nơi các công tố viên buộc tội bà đã lan truyền dối trá về đại dịch corona qua mạng xã hội các bài đăng và phỏng vấn với các truyền thông nước ngoài, luật sư của bà cho biết.
Phán quyết của tòa án được đưa ra sau hơn bảy tháng nhà chức trách giam giữ bà Zhang ở thành phố Vũ Hán, miền trung Trung Quốc, tâm chấn khởi đầu của đại dịch, nơi bà đăng hơn 120 video trên YouTube ghi lại các tình trạng trong thành phố và nêu chi tiết những gì bà coi là sai lầm lúc đầu của chính phủ trong việc ứng phó đại dịch.
Việc giam giữ nhà báo này gắn liền với chiến dịch của nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình nhằm đúc khuôn lại một kịch bản mới về trận đại dịch coronavirus ở Trung Quốc [được vẽ ra] như sự thể hiện sự quản trị tốt của Đảng Cộng sản, bao gồm các nỗ lực tuyên truyền và kiểm duyệt rộng rãi nhằm xoa dịu sự tức giận của công chúng và ngăn chặn những lời chỉ trích đối với những sai lầm trong phản ứng ban đầu của chính phủ.
Vụ kiện chống lại bà Zhang là vụ truy tố đầu tiên được biết đến đối với một nhà báo đã đưa tin về đại dịch coronavirus ở Vũ Hán, nơi những nỗ lực của chính phủ nhằm trừng phạt những người tố giác và trấn áp thông tin về đợt bùng phát sớm đã gây ra phản ứng dữ dội của công chúng và khiến một số công dân bình thường ghi lại các điều kiện ở Vũ Hán với các tài khoản trực tiếp qua mạng xã hội. Các nhà hoạt động nhân quyền nói, ít nhất ba nhà báo khác ở Vũ Hán đã biến mất vào tháng Hai và, mặc dù một trong số họ đã xuất hiện trở lại vào tháng Tư, số phận của họ vẫn chưa rõ ràng.
Cáo buộc “gây gổ và kích động rắc rối” chống lại bà Zhang, được định nghĩa một cách mơ hồ và thường được dùng để truy tố các nhà hoạt động và bất đồng chính kiến. Gwen Lee, nhà vận động về Trung Quốc tại Tổ chức Ân xá Quốc tế, một cơ quan giám sát nhân quyền, cho biết: “Các nhà chức trách đang gửi lời cảnh báo đến bất kỳ ai dám rọi ánh sáng vào những cái xấu của chính phủ.”
Trong phiên tòa hôm thứ Hai, bà Zhang cho biết bà coi các thủ tục tố tụng chống lại mình là không hợp pháp và từ chối trả lời các câu hỏi của cơ quan công tố. Theo một trong những luật sư của bà, Zhang Keke, người có mặt tại phòng xử án hôm thứ Hai, cho biết bà được đưa đến phòng xử án bằng xe lăn, có thể do tình trạng suy yếu do tuyệt thực.
Một luật sư không liên quan đến bị cáo, cho biết mức độ nghiêm trọng của hình phạt đối với bà Zhang có thể một phần là do quá khứ của bà với luật pháp. Cảnh sát Thượng Hải đã từng cảnh cáo bà vào năm 2018, cáo buộc bà hoạt động trực tuyến quá khích, trước khi bắt giam bà hai lần vào năm sau vì các tội liên quan đến gây rối trật tự công cộng, theo một bản cáo buộc được Tạp chí Phố Wall cho hay.
Luật sư Zhang cho biết, tòa án không hỏi bà có ý định kháng cáo hay không, cũng như bà không bày tỏ ý muốn trước khi bị dẫn giải ra ngoài. [người ta] Không thể liên hệ với bà Zhang để nghe bà nói về phiên tòa. Các cuộc gọi điện thoại tới các quan chức báo chí tại tòa án Pudong và viện kiểm sát cũng không được trả lời.
Từng là luật sư và là cư dân Thượng Hải, bà Zhang đã đến Vũ Hán vào đầu tháng Hai, sau khi nhà chức trách phong tỏa thành phố vào cuối tháng Giêng để ngăn chặn coronavirus. Trong một video được các nhà hoạt động nhân quyền chia sẻ sau khi bà bị bắt giam, bà nói bà đã quyết định đến Vũ Hán sau khi xem một bài viết trực tuyến mô tả Vũ Hán như một “thành phố bị bỏ rơi”.
Trong một loạt video và tweet trên YouTube, bà Zhang đã ghi lại cảnh cuộc sống hàng ngày bị cách ly hàng loạt ở Vũ Hán, bà đến thăm các cơ sở y tế, đi bộ qua những con phố hầu như vắng không còn ai và nói chuyện với người dân địa phương. Đôi khi bà đưa ra bình luận của riêng mình về các điều kiện sống trong thành phố, dựa theo tác động kinh tế và tuyên truyền của chính phủ. ”
“Các lá cờ đảng và biểu tượng màu đỏ ở nhiều lối ra vào khu dân cư đều cho thấy rằng việc phòng chống dịch bệnh không quan trọng”, bà viết trong một tweet ngày 7 tháng 5 kèm theo các bức ảnh mô tả những gì có vẻ là trạm kiểm soát tại lối vào các khu dân cư Vũ Hán. “Mục tiêu thực tế là bảo vệ sự ổn định của chế độ đang bị ảnh hưởng bởi đại dịch”
Công tố viên cáo buộc bà Zhang sử dụng các trang truyền thông xã hội bao gồm ứng dụng nhắn tin WeChat của Trung quốc, Twitter và YouTube để “phát tán một lượng lớn thông tin sai lệch”, theo cáo buộc được tờ Tạp Chí (Journal) viết lại. Twitter và YouTube bị chặn ở Trung Quốc. Họ cũng cáo buộc rằng bà Zhang đã “cường điệu một cách ác ý” về tình hình đại dịch trong các cuộc phỏng vấn với Đài Á Châu Tự Do do chính phủ Hoa Kỳ tài trợ và Tập đoàn Truyền thông Đại Kỷ Nguyên, có liên hệ với phong trào tinh thần Pháp Luân Công được thành lập ở Trung Quốc; giáo phái này xung đột với Đảng cộng sản.
Ông Zhang Keke, luật sư của bị cáo, cho biết các công tố viên dường như đã vội vã thông qua việc trình bày vụ án, từ chối đưa ra các ví dụ cụ thể về các bài đăng trên mạng xã hội bị cáo buộc chứa đựng sự gian dối.
Các bài đăng trên mạng xã hội của bà Zhang dường như thu hút được rất ít sự chú ý. Phần lớn các video trên YouTube của bà đã thu hút khoảng vài trăm lượt xem vào cuối tháng 12, mặc dù một số video đã có hàng nghìn lượt xem. Video cuối cùng của bà, được đăng ngay trước khi bà bị tạm giam vào ngày 14 tháng 5, là video phổ biến nhất, với khoảng 30.000 lượt xem tính đến cuối tháng 12, mặc dù luật sư của bà Zhang cho biết nhiều video của bà ấy chỉ có được lượng khá người xem sau khi bà bị tạm giam.
“Những người Trung Quốc bình thường không thể xem thấy các video của bà trên mạng xã hội. Chúng có thể có tác động gì? Chính xác thì chính phủ sợ điều gì?” Luật sư Zhang nói: “Chính phủ có lẽ không thể dung thứ cho cách bà ấy đưa ra những lời chỉ trích họ của mình.”
*Người dịch. Độc giả có thể xem thêm video về bà Zhang tại đậy: https://www.youtube.com/watch?v=ruK6KhXC3Pg
Nguồn: https://www.wsj.com/articles/china-jails-citizen-journalist-for-her-accounts-of-covid-19-in-wuhan-11609158353?