Thái Hóa Lộc
(VNTB) – Phía Đảng Cộng hòa dường như chưa chấp nhận mạo hiểm đặt niềm tin vào ứng viên khác.
Vào Thứ Hai đầu tuần, ngày 5 tháng 6, Cựu Phó Tổng thống Mỹ dưới thời ông Donald Trump là cựu Phó Tổng thống Mike Pence đã nộp hồ sơ tranh cử để trở thành ứng cử viên tổng thống thứ 8 của Đảng Cộng hòa năm 2024. Dư luận những người ủng hộ Đảng Cộng Hòa cho rằng sẽ có nhiều chia rẽ, xung đột trong cuộc bầu cử sắp tới nhưng nhiều người lại quên rằng Đảng Cộng Hòa đã từng có 14 ứng cử viên Tổng thống năm 2016…
Nhưng điều đáng ngại cuộc chia tay đáng tiếc đã từng gắn bó khi cả hai cùng xây dựng một liên danh vững chắc của Đảng Cộng Hòa đánh bại ứng cử viên Đảng Dân Chủ của bà Hillary Clinton; Đó là cựu Tổng Thống Donald Trump và cựu Phó Thổng Thống Mike Pence. Sự xuất hiện tranh cử lần này của cựu Phó Tổng Thống Mike Pence sẽ gây ra xung đột với người đồng hành tranh cử trong quá khứ của ông, cựu Tổng thống Donald Trump.
Việc cựu phó tổng thống tham gia cuộc đua tạo ra một trận chiến khó lường giữa ông Pence và ông Trump. Ông Pence đã công khai chỉ trích ông Trump khi ông bác bỏ khả năng lật ngược kết quả bầu cử năm 2020, nhưng ông không nhắm vào tính cách của Trump và đã nhiều lần nói rằng ông tự hào về thành tích của chính quyền do hai người điều hành.
Trong Tòa Bạch Ốc của chính quyền TT Trump, ông Pence là một cấp phó trung thành, ca ngợi những thành công của chính quyền với tư cách là phó tổng thống. Ông chủ trì lực lượng đặc nhiệm chống dịch Covid-19 của Tòa Bạch Ốc, lực lượng này điều phối phản ứng của chính quyền đối với đại dịch Covid-19 và đặt nền móng cho việc phân phối vắc xin ngay sau khi cả hai ông Trump và Pence rời nhiệm sở. Tuy nhiên, Pence đã đoạn tuyệt với Trump về các hành động của cựu tổng thống sau cuộc bầu cử năm 2020.
Vào tháng 4, Pence đã làm chứng trong cuộc điều tra của luật sư đặc biệt, lần đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ, một phó tổng thống buộc phải làm chứng về tổng thống mà ông phục vụ. Pence khi đó đã cung cấp chi tiết về các cuộc trò chuyện của mình với Trump trước và sau ngày 6 tháng 1 trong cuốn tự truyện của mình “So Help Me God”. Ông Pence cho biết những gì ông kể lại trong các cuộc phỏng vấn và trong cuốn hồi ký của mình là “câu chuyện tương tự mà tôi sẽ kể trong bối cảnh đó, và đó là sự thật”. Ông Pence đã có lúc chỉ trích Trump khi ông cân nhắc khả năng tranh cử tổng thống, bao gồm cả bài phát biểu vào tháng 2 năm 2022 cho thấy sự rạn nứt kéo dài giữa hai người. Sự tham gia tranh cử của cựu Phó TT Mike Pence là nhân vật thứ 8 và cựu TT Trump là người đầu tiên của danh sách này.
Tiếp theo cựu Phó Tổng thống Mike Pence, tiếp theo cựu Thống đốc New Jersey Chris Christie nộp đơn ứng cử ngày 7 tháng 6, các nguồn tin cho biết thêm Thống đốc New Hampshire Chris Sununu, và Thống đốc North Dakota Doug Burgum cũng đang có ý định tranh cử…
Một số nhà lập pháp hàng đầu của Đảng Cộng Hòa phát tín hiệu đối lập với cuộc tranh cử tổng thống năm 2024 của cựu Tổng thống Donald Trump đã bày tỏ lo lắng rằng cựu tổng tư lệnh này sẽ chiếm ưu thế với một danh sách tham gia bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng Hòa ngày càng đông đúc hơn. Thượng nghị sĩ John Cornyn (Cộng Hòa-Texas), một cựu thành viên trong ban lãnh đạo Đảng Cộng Hòa tại Thượng viện, người đã chỉ trích nỗ lực tranh cử năm 2024 của ông Trump, đề cập với The Hill rằng danh sách tranh cử hiện nay dường như là “sự tái diễn của năm 2016” khi ông Trump bắt đầu nổi bật giữa cuộc cạnh tranh để cuối cùng trở thành người nhận đề cử của Đảng Cộng Hòa.
Ông Cornyn nói “Một vài trong số những người này có tỷ lệ ủng hộ thấp một chữ số, vì vậy tôi hy vọng rằng, nếu sau vài tháng mà số lượng người ủng hộ họ không tăng lên, thì họ sẽ quyết định bỏ cuộc để cuộc đua trở thành chỉ có hai hoặc ba người. Theo như tôi lo ngại, tôi nghĩ đó sẽ là diễn biến tốt nhất.”. Một đồng minh của ông Cornyn, Phó Lãnh đạo Thiểu số Thượng viện John Thune (Cộng Hòa-South Carolina), người ủng hộ ông Scott, cũng thừa nhận tương tự về cuộc đua.
Một bất thường khác có thể xảy ra trong cuộc đua của Đảng Cộng Hòa khi cựu TT Trump đã công khai báo hiệu rằng ông không muốn tham gia vào các cuộc tranh luận của Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng Hòa (RNC). Chủ tịch RNC Ronna McDaniel tiết lộ cuộc tranh luận đầu tiên sẽ được tổ chức ở Milwaukee, Wisconsin, vào ngày 23/08/2023. Bà McDaniel nói, “RNC cam kết thực hiện một quy trình bầu cử sơ bộ công bằng, trung lập, và minh bạch, đồng thời tạo đủ điều kiện giúp đảng của chúng tôi và người được đề cử chung cuộc ở vị thế tốt nhất để giành lại Tòa Bạch Ốc vào tháng 11/2024.”. Tuy vậy, hồi tháng Tư, ông Trump đã viết trên Truth Social rằng liên quan đến các cuộc tranh luận, “chưa ai hỏi về sự chấp thuận của tôi, hoặc sự chấp thuận của Chiến dịch tranh cử Trump, trước khi công bố những cuộc tranh luận này.”
Theo kết quả thăm dò gần đây nhất của Reuters/Ipsos cho thấy khoảng 49% người ủng hộ đảng Cộng hòa dự định bỏ phiếu cho cựu Tổng thống Donald Trump, cao hơn gấp đôi so với mức ủng hộ 21% đối với ông Ron DeSantis. Cựu Phó Tổng thống Mike Pence được 5% sự tín nhiệm của cử tri, tiếp theo là cựu Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc Nikki Haley và doanh nhân Vivek Ramaswamy, trong khi ông Scott chỉ nhận được tỷ lệ ủng hộ 1%./.
Trong số các ứng cử viên đã công bố quyết định tranh cử Tổng thống Mỹ năm 2024, cựu Tổng thống Donald Trump đang được xem là ứng viên tiềm năng hàng đầu đại diện cho đảng Cộng hòa, với tỷ lệ ủng hộ cách biệt đáng kể so với đối thủ gần nhất là Thống đốc bang Florida, Ron DeSantis và bỏ xa 4 ứng cử viên còn lại trong đảng. Bất chấp việc bị truy tố và vướng vào các rắc rối pháp lý, cựu Tổng thống Trump vẫn đang được xem là ứng viên đảng Cộng hòa sáng giá nhất.
Nhiều chuyên gia phân tích chính trị Mỹ cho rằng cựu Tổng thống Trump và đội ngũ tranh cử của ông đang thực thi chiến thuật hiệu quả khi tuân thủ tính kỷ luật nghiêm ngặt, không để sơ hở so với cuộc đua năm 2020. Ông Trump và đội ngũ pháp lý của mình đang tìm mọi cách để vừa giảm thiểu rủi ro pháp lý trước thềm cuộc bầu cử, vừa biến những rủi ro ấy thành lợi thế cho mình. Những điểm yếu và các chính sách không được lòng dân của chính quyền Biden đang được ông Trump chỉ trích kịch liệt, trong đó có chính sách về biên giới, kinh tế, laptop của Hunter Biden… Đó là một vũ khúc nhạy cảm, vì giờ đây cựu Tổng thống Donald Trump có thể là đối đầu tham gia vào cuộc đua.
Nhiều cử tri Đảng Cộng Hòa vẫn xem những người thách thức đến từ chính đảng này là những kẻ phản bội, đặc biệt nếu họ khoe khoang về lòng trung thành của mình đối với cựu tổng thống khi ông còn đang nắm quyền. Trong khi đó, nhiều nhà tài trợ và chính trị gia hàng đầu của Đảng Cộng Hòa dường như đã sẵn sàng quay lưng với ông Trump, đặc biệt là sau thành tích giữa kỳ năm 2022 không mấy ấn tượng mà một số người đổ lỗi cho ảnh hưởng của cựu tổng thống đối với việc lựa chọn ứng cử viên. Chiến dịch bầu cử Mỹ 2024 mới vào giai đoạn bắt đầu nhưng Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa dường như đã “chọn” xong hai cái tên đại diện nhiều tiềm năng hơn cả.Với việc Tổng thống Mỹ Joe Biden đã chính thức tuyên bố chiến dịch tranh cử 2024, ông được cho là lựa chọn khó có thể khác của Đảng Dân chủ. Tương tự, cựu tổng thống Donald Trump tiếp tục được Đảng Cộng Hòa đặt niềm tin dù đằng sau là bất kỳ lý do gì đi nữa.
Cho đến nay, chỉ mới ba người chính thức công bố chiến dịch tranh cử bên Đảng Dân chủ. Ngoài ông Biden, hai người còn lại là bà Marianne Williamson và ông Robert F. Kennedy Jr. Đây là những cái tên đều không được đánh giá cao. Việc này khiến chiến lược gia của Ủy ban Quốc Gia Đảng Dân chủ Maria Cardona phải nhận xét: “Những người ủng hộ Đảng Dân chủ phàn nàn rằng ông Biden có lẽ quá già. Nhưng rồi khi được hỏi vậy ai sẽ là người tranh cử thì chẳng còn ai khác”.
Việc ông Trump sớm công bố chiến dịch và nhanh chóng được xem như ứng viên hàng đầu của Đảng Cộng hòa cũng vô tình giúp ông Biden. New York Times nhận định ông Trump là tác nhân khiến Đảng Dân chủ trở nên đoàn kết nhất trong cả thập niên qua. Điều này được thể hiện năm 2020 và còn nguyên giá trị cho đến nay. Vì lẽ đó, bất kỳ thách thức nào trong nội bộ Đảng Dân chủ dành cho ông Biden cũng sẽ có hại hơn có lợi.
Tương tự Đảng Dân chủ, phía Đảng Cộng hòa dường như chưa chấp nhận mạo hiểm đặt niềm tin vào ứng viên khác. Ông Trump vẫn là người có lượng cử tri ủng hộ đông đảo và cũng có những chính sách đáp ứng tốt nhất các ưu tiên của phe Cộng hòa.