Nguyễn Nam
(VNTB) – Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin sẽ thăm cấp Nhà nước tới nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam từ ngày 19 đến ngày 20-6-2024 theo lời mời của Chủ tịch nước Tô Lâm
Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ có chuyến thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam từ ngày 19 đến 20-6-2024 theo lời mời của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Chiều tối ngày 17-6-2024, Bộ Ngoại giao Việt Nam ra thông báo: “Nhận lời mời của Tổng bí thư Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin sẽ thăm cấp Nhà nước tới nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam từ ngày 19 đến ngày 20-6-2024”.
Ngày 17-3-2023, Tòa hình sự quốc tế (International Criminal Court – ICC) đã phát lệnh bắt Tổng thống Nga Vladimir Putin, cáo buộc ông phạm “các tội ác chiến tranh” tại Ukraine. Hiện nay, ICC có 123 quốc gia là thành viên và Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam không phải là thành viên nên về nguyên tắc thì quốc gia này không có trách nhiệm thực thi lệnh bắt giữ này của ICC. Do vậy ông chủ điện Kremlin vẫn có thể tự do đến các quốc gia không phải thành viên của ICC như Việt Nam mà không phải lo ngại về lệnh bắt của ICC.
Hà Nội từng đưa ra quan điểm là Việt Nam mặc dù nhìn nhận Quy chế Rome về ICC được xếp vào nhóm những tổ chức liên chính phủ hàng đầu thế giới, tuy nhiên Hà Nội chưa có được nhiều sự chuẩn bị để khi gia nhập Quy chế Rome có thể hoàn thành các nghĩa vụ với ICC như các quốc gia khác. Chẳng hạn, hệ thống văn bản pháp luật về hình sự nói chung của Việt Nam còn nhiều điểm chưa có sự tương đồng với Quy chế Rome, nhất là phần các tội danh, hình phạt, một số nguyên tắc áp dụng, độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự…
Năng lực hoạt động của các cơ quan tư pháp Việt Nam hiện nay cũng chưa đáp ứng được tốt các yêu cầu của Quy chế Rome; trong công tác xét xử vẫn có tình trạng tồn đọng án, xét xử oan sai, cơ chế phối hợp giữa các cơ quan tư pháp chưa chặt chẽ và hiệu quả… Việt Nam còn thiếu nhiều cán bộ, chuyên gia giỏi về pháp luật quốc tế, đặc biệt là luật hình sự quốc tế, để có thể đảm trách tốt công tác nghiên cứu, vận dụng Quy chế Rome.
Trên hết, về mặt nhận thức, Việt Nam đang có một nền hoà bình và ổn định, hơn nữa ICC không liên quan đến những lợi ích kinh tế trước mắt dễ nhận thấy nên chưa cần thiết phải nghiên cứu, gia nhập Quy chế Rome.
Tuy nhiên nếu căn cứ vào quy định của pháp luật hình sự Việt Nam thì đúng là Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin hội tụ đủ các dấu hiệu phạm bốn tội: Tội diệt chủng, tội ác chiến tranh, tội ác chống lại loài người và tội xâm lược.
Theo đó, (1) Tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược quy định tại Điều 421 Bộ luật hình sự 2015, được diễn giải là “Người nào tuyên truyền, kích động chiến tranh xâm lược hoặc chuẩn bị, tiến hành, tham gia chiến tranh xâm lược nhằm chống lại độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của một quốc gia hoặc một vùng lãnh thổ độc lập, có chủ quyền khác, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.
(2) Tội chống loài người quy định tại Điều 422 Bộ luật hình sự 2015: “Người nào trong thời bình hay trong chiến tranh mà thực hiện hành vi tiêu diệt hàng loạt dân cư của một khu vực, phá hủy nguồn sống, phá hoại cuộc sống văn hóa, tinh thần của một quốc gia hoặc một vùng lãnh thổ độc lập, có chủ quyền, làm đảo lộn nền tảng của một xã hội nhằm phá hoại xã hội đó hoặc thực hiện hành vi diệt chủng khác hoặc thực hiện hành vi diệt sinh, diệt môi trường tự nhiên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình”.
(3) Tội phạm chiến tranh quy định tại Điều 423 Bộ luật hình sự 2015: “Người nào trong thời kỳ chiến tranh mà ra lệnh hoặc trực tiếp tiến hành việc giết hại dân thường, người bị thương, tù binh, cướp phá tài sản, tàn phá các nơi dân cư, sử dụng các phương tiện hoặc phương pháp chiến tranh bị cấm hoặc thực hiện hành vi khác vi phạm nghiêm trọng pháp luật quốc tế hoặc các điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký kết hoặc tham gia, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình”.
(4) Tội tuyển mộ, huấn luyện hoặc sử dụng lính đánh thuê quy định tại Điều 424 Bộ luật hình sự 2015: “Người nào tuyển mộ, huấn luyện hoặc sử dụng lính đánh thuê nhằm chống lại một quốc gia hoặc một vùng lãnh thổ độc lập, có chủ quyền, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân”.