VNTB – Việt Nam có ‘dân chủ’ hay không?

Lynn Huỳnh

(VNTB) – Dân chủ Việt Nam: “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý và nhân dân làm chủ.”

Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo cho biết Washington không có kế hoạch tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), mà thay vào đó sẽ tìm kiếm một “khuôn khổ kinh tế phù hợp”, South China Morning Post đưa tin hôm 17-11.

Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo  tuyên bố: “Hoa Kỳ có kế hoạch ‘liên minh các nền dân chủ’ cho thương mại nhưng sẽ không tham gia CPTPP” .

Liên minh các nền dân chủ để duy trì chuỗi cung ứng an toàn

Trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg, bà Raimondo chia sẻ mặc dù chính quyền Biden không có kế hoạch tham gia CPTPP, nhưng họ đang nuôi hy vọng về một khuôn khổ kinh tế mới với các đồng minh trong khu vực.

“Chúng tôi có khả năng sẽ khởi động một quy trình chính thức hơn vào đầu năm tới, mở đường hình thành một khung hợp tác kinh tế phù hợp hơn, có thể là một thỏa thuận thực tế, tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương”, bà Raimondo nói, đồng thời lưu ý rằng điều này sẽ giúp Mỹ và các đồng minh duy trì một “chuỗi cung ứng an toàn”.

Bà Raimondo cũng cho biết thêm khung hợp tác mới có ý nghĩa “tương đương” một “liên minh các nền dân chủ” về vấn đề thương mại, nói cách khác nó liên quan đến các liên minh và phức tạp hơn các hiệp định thương mại cụ thể.

Cụm từ ‘coalition of democracies’/ ‘liên minh các nền dân chủ’ mà bà bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo nói đến, liệu trong danh sách liên minh đó có Việt Nam hay không, vì trên thực tế cách hiểu “dân chủ” của Việt Nam hiện tại có khác với nhiều quốc gia, đặc biệt là với Mỹ.

Dân chủ ở Việt Nam được ‘lý luận’ ra sao?

Trong bài viết “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”, đăng trên báo Nhân dân, ngày 16/5/2021, tác giả ký tên “Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng”, cho rằng dân chủ là bản chất của chế độ xã hội chủ nghĩa, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Ở bài viết này, tác giả Nguyễn Phú Trọng, nhìn nhận:

“Chúng ta thừa nhận rằng, chủ nghĩa tư bản chưa bao giờ mang tính toàn cầu như ngày nay và cũng đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, nhất là trong lĩnh vực giải phóng và phát triển sức sản xuất, phát triển khoa học – công nghệ. Nhiều nước tư bản phát triển, trên cơ sở các điều kiện kinh tế cao và do kết quả đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, đã có những biện pháp điều chỉnh, hình thành được không ít các chế độ phúc lợi xã hội tiến bộ hơn so với trước. Từ giữa thập kỷ 70 và nhất là từ sau khi Liên Xô tan rã, để thích ứng với điều kiện mới, chủ nghĩa tư bản thế giới đã ra sức tự điều chỉnh, thúc đẩy các chính sách “tự do mới” trên quy mô toàn cầu; và nhờ đó hiện vẫn còn tiềm năng phát triển”.

Bên cạnh những giá trị ở trên, tác giả Nguyễn Phú Trọng cho rằng còn là vô số hệ lụy như khủng hoảng kinh tế – tài chính là khủng hoảng năng lượng, lương thực, sự cạn kiệt của các nguồn tài nguyên thiên nhiên, sự suy thoái của môi trường sinh thái,… đang đặt ra những thách thức vô cùng lớn cho sự tồn tại và phát triển của nhân loại.

“Đó là hậu quả của một quá trình phát triển kinh tế – xã hội lấy lợi nhuận làm mục tiêu tối thượng, coi chiếm hữu của cải và tiêu dùng vật chất ngày càng tăng làm thước đo văn minh, lấy lợi ích cá nhân làm trụ cột của xã hội. Đó cũng chính là những đặc trưng cốt yếu của phương thức sản xuất và tiêu dùng tư bản chủ nghĩa.

Các cuộc khủng hoảng đang diễn ra một lần nữa chứng minh tính không bền vững cả về kinh tế, xã hội và môi trường sinh thái của nó. Theo nhiều nhà khoa học phân tích, các cuộc khủng hoảng hiện nay không thể giải quyết được một cách triệt để trong khuôn khổ của chế độ tư bản chủ nghĩa” – tác giả Nguyễn Phú Trọng lập luận, và ông cho rằng chỉ có thể giải quyết bằng con đường dân chủ của “mô hình chính trị và cơ chế vận hành tổng quát là Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý và nhân dân làm chủ”.

Thay lời kết

Như vậy, nếu những gì mà tác giả Nguyễn Phú Trọng đã lập luận ở bài viết đăng trên báo Nhân Dân, cũng đồng thời được áp dụng vào thực tế quản lý quốc gia, cho thấy một khi không cùng cách hiểu về ‘dân chủ’, thì trong kế hoạch ‘liên minh các nền dân chủ’ cho thương mại của Hoa Kỳ, sẽ không phù hợp về tiêu chí ‘dân chủ trong khuôn khổ Đảng lãnh đạo’ của Việt Nam.

Đây có thể là điều đầy tiếc nuối đối với Việt Nam khi tiếp tục chọn đi con đường riêng của mình trong cách hiểu về ‘dân chủ’.