Khánh An dịch
(VNTB) – Đại sứ Tây Ban Nha tại Việt Nam Maria Jesus Figa Lopez-Palop đồng thời là đồng chủ tịch của Nhóm Đại sứ không chính thức và Trưởng nhóm điều phối chính sách giới đã có những khuyến nghị dành cho Bộ Lao động và Thương binh Xã hội trong việc xây dựng trong việc đối phó với quấy rối tình dục tại nơi làm việc.
Bộ Luật Lao động Việt Nam sửa đổi có một số điều khoản tích cực và quan trọng, trong đó có cả định nghĩa về quấy rối tình dục được Quốc hội thông qua Luật Lao động mới vào ngày 20 tháng 11 năm ngoái.
Bộ luật Lao động mới xác định quấy rối tình dục tại nơi làm việc lần đầu tiên trong luật lao động Việt Nam, do đó rõ ràng đây là một bước tiến quan trọng.
Bộ luật Lao động mới cũng có những thay đổi tiến bộ khác nhằm trao quyền cho phụ nữ ở nơi làm việc, cho phép phụ nữ tiếp cận công việc dưới bất kỳ hình thức nào khi loại bỏ danh sách các nghề nghiệp mà phụ nữ thường không được tham gia.
Các điều khoản khác sẽ giúp đảm bảo rằng lập gia đình không có nghĩa là mất việc do Bộ luật Lao động mới quy định rõ ràng việc lập nhà trẻ và phòng vắt, trữ sữa mẹ tại nơi làm việc.
Để có thể thực hiện và thực thi bộ luật mới này như với tất cả các bộ luật khác, Việt Nam bây giờ phải cương quyết trong vấn đề này.
Để đảm bảo điều này, cần chú ý cẩn thận vào việc xây dựng các nghị định thực thi, trong đó sẽ nêu rõ Bộ luật Lao động sẽ được áp dụng và thực thi trong thực tế như thế nào khi có hiệu lực vào ngày 1 tháng 1 năm sau.
Nhóm Đại sứ không chính thức và Trưởng ban điều phối chính sách giới nơi làm việc ủng hộ định nghĩa về quấy rối tình dục trong Bộ luật Lao động và hiện đang theo sát việc xây dựng Nghị định để hướng dẫn chính sách về Lao động Nữ và Đảm bảo Bình đẳng giới.
Dự thảo nghị định đó đã được Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (Bộ LĐ-TBXH) công bố trong tháng này. Tuy nhiên để có hiệu lực, có năm lĩnh vực quan tâm phải được giải quyết trước khi dự thảo nghị định cuối cùng được đệ trình lên Bộ Tư pháp.
Đầu tiên, tất cả các cuộc khảo sát tại Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Thái Nguyên và Đồng Nai và các hội thảo tư vấn được tổ chức với sự hỗ trợ của Phụ nữ Liên Hiệp Quốc, CARE International, Deutsche Gesellschaft fur Internationale Zusammenarbeit GmbH (GIZ) và Mạng lưới xã hội dân sự mở rộng quy mô (SUN CSA) cho thấy một danh sách có tính minh hoạ các hành vi cấu thành quấy rối tình dục nên được đưa vào nghị định để đảm bảo sự rõ ràng cho cả chủ lao động và người lao động.
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy ít nhất nên làm rõ việc quấy rối tình dục có thể có ba hình thức khác nhau – thể chất, bằng lời nói và không bằng lời nói. Cách tiếp cận này cũng được Bộ quy tắc ứng xử về quấy rối tình dục tại nơi làm việc của Bộ LĐ-TBXH, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) năm 2015 hỗ trợ.
Thứ hai, cách tiếp cận quấy rối tình dục ở nơi làm việc phải tập trung vào nạn nhân. Đây là điều cơ bản và phải là nguyên lý chính trong cả nghị định và việc thực thi cung như thi hành thực tế.
Cách bào chữa phổ biến là hung thủ bị cáo buộc chỉ cần tỏ ra hài hước hoặc thân thiện. Đây là điều là không thể chấp nhận được. Chấp nhận lối bào chữa này là không thể được.
Rủi ro này có thể được giảm thiểu đáng kể bằng cách chèn cụm từ, “bất kể ý định của hung thủ bị cáo buộc là gì” hoặc bằng cách chèn một cụm từ tương tự để thể hiện rõ ràng tâm lý của nạn nhân phải được đặt làm trung tâm, chứ không phải là ý định của hung thủ.
Một lý do phổ biến khác được sử dụng để bảo vệ hành vi không phù hợp là hành vi nhất định là một phần văn hóa xã hội và / hoặc văn hoá nơi làm việc ở một quốc gia hoặc doanh nghiệp cụ thể. Những kiểu bào chữa tương đối như vậy là không thể chấp nhận được và khiến nạn nhân trở nên bất lực.
Dù với bất kỳ lý do nào thì việc cho phép người sử dụng lao động thiết lập một bộ quy tắc ứng xử khi họ thấy phù hợp, để nội dung của họ tùy ý và được đúc theo tính chất hoặc đặc điểm kinh doanh của họ sẽ là một sai lầm nghiêm trọng.
Cho dù là một công nhân nhà máy dệt may hay nhân viên văn phòng hay người phục vụ quán bar, các hành vi quấy rối tình dục nên được xác định và thực thi một cách nhất quán và luôn bị cấm.
Thứ ba, mặc dù trong dự thảo nghị định hiện nay định nghĩa nơi làm việc có không gian làm việc kỹ thuật số hiện sẽ phù hợp với đại dịch Covid-19 hiện tại và hậu Covid trong tương lai, thì bản dự thảo cũng nên đưa việc đi lại hàng ngày, đặc biệt là vận chuyển ( xe đưa đón) của chủ lao động cũng cần được đưa vào dự thảo.
Tiêu chuẩn quốc tế này đã được đưa vào trong Công ước ILO 190 sẽ có hiệu lực vào ngày 25 tháng 6 năm sau và Việt Nam nên tự hào vì đi trước trong lĩnh vực này vì đã có nghị định mới sẽ có hiệu lực vào tháng 1 năm sau.
Thứ tư, trong dự thảo nghị định là người sử dụng lao động cần phải rõ ràng và cụ thể trong việc thiết lập các quy tắc ứng xử hiệu quả tại nơi làm việc, đặc biệt liên quan đến các cơ chế phản ứng và phòng ngừa.
Trong khi vai trò và trách nhiệm được đặt ra theo nghĩa rộng trong dự thảo nghị định, các câu hỏi quan trọng vẫn chưa được trả lời. Không có lý do chính đáng cho việc này.
Các truy vấn này có thể và nên được giải quyết bằng cách sử dụng các tiêu chuẩn quốc tế trong Cẩm nang Phụ nữ ILO-UN 2019 về Quấy rối tình dục tại nơi làm việc cũng như Quy tắc ứng xử năm 2015 về quấy rối tình dục ở Việt Nam.
Thứ năm, như được đề cập trong định nghĩa quấy rối tình dục trong Bộ luật Lao động, nghị định phải bao gồm cả trao đổi quấy rối tình dục qua lại và quấy rối khiến tạo ra một môi trường làm việc thù địch.
Sự khác biệt giữa hai loại quấy rối tình dục khác nhau này thừa nhận rằng hành vi không phù hợp không chỉ liên quan đến việc trao đổi trực tiếp các đặc ân tình dục để mang lại lợi ích cho công việc hoặc nghề nghiệp (trao đổi quấy rồi tình dục qua lại), mà còn có thể có các hành vi không mong muốn, bình luận hoặc hành vi phi ngôn ngữ có bản chất tình dục dẫn đến một bầu không khí không thoải mái hay an toàn trong một môi trường làm việc chung (quấy rối môi trường làm việc thù địch).
Sự khác biệt này đã được công nhận và là tiêu chuẩn quốc tế trong nhiều năm, và thật không may nếu Việt Nam bỏ lỡ cơ hội này để áp dụng các khái niệm và tiêu chuẩn quốc tế được công nhận trên toàn cầu khi có cơ hội rõ ràng để áp dụng.
Là đồng Chủ tịch của Nhóm Đại sứ không chính thức và Trưởng ban điều phối chính sách giới nơi làm việc, và thay mặt nhóm chúng tôi trân trọng nhưng khuyến khích Bộ LĐ-TBXH và chính phủ đưa các khuyến nghị trên vào nghị định thực thi, để thực sự đảm bảo rằng đáp ứng tầm nhìn, khát vọng và mục tiêu của Bộ luật Lao động mới về việc đảm bảo quyền có được cả nơi làm việc an toàn cho tất cả giới tính lẫn trao quyền nhiều hơn cho phụ nữ ở nơi làm việc.
*Điều phối viên thường trú của Liên Hợp Quốc tại Việt Nam Kamal Malhotra và đại sứ Tây Ban Nha tại Việt Nam Maria Jesus Figa Lopez-Palop là đồng Chủ tịch của Nhóm Đại sứ không chính thức và Trưởng nhóm điều phối chính sách giới.
Nguồn: https://www.phnompenhpost.com/opinion/vn-must-walk-talk-sexual-harassment