VNTB – Việt Nam và Liên Hợp Quốc

Nguyễn Nam

(VNTB) – Phái đoàn Thường trực Việt Nam tại Liên Hợp Quốc (LHQ) vừa gửi công hàm lên Tổng thư ký Liên Hợp Quốc phản đối lập trường của Trung Quốc về vấn đề Biển Đông.

Từ tuyên bố của Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam

Được cho là liên quan đến công hàm phản đối này, là một nội dung lên tiếng của Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng, nội dung như sau:

“Theo thông tin từ các cơ quan chức năng của Việt Nam, tàu cá QNg 90617 TS và 08 ngư dân Việt Nam đang hoạt động bình thường tại vùng biển thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam thì bị tàu hải cảnh Trung Quốc ngăn cản và đâm chìm.

Như đã nhiều lần khẳng định, Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa phù hợp với luật pháp quốc tế. Hành động trên của tàu công vụ Trung Quốc đã xâm phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, gây thiệt hại về tài sản, đe doạ an toàn tính mạng và lợi ích hợp pháp của ngư dân Việt Nam, đi ngược lại nhận thức chung của Lãnh đạo cấp cao hai nước về việc đối xử nhân đạo với ngư dân và Thoả thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam – Trung Quốc, trái với tinh thần Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), gây phức tạp tình hình và không có lợi cho quan hệ hai nước cũng như việc duy trì hoà bình, ổn định và hợp tác ở Biển Đông.

Ngày 03/04/2020, đại diện Bộ Ngoại giao đã giao thiệp với đại diện Đại sứ quán Trung Quốc và trao công hàm phản đối, yêu cầu phía Trung Quốc điều tra làm rõ, xử lý nghiêm đối với nhân viên công vụ và tàu Hải cảnh Trung Quốc nêu trên, không để tái diễn những hành động tương tự, đồng thời bồi thường thoả đáng các thiệt hại cho ngư dân Việt Nam.

Theo thông tin từ các cơ quan chức năng của Việt Nam, đến ngày 03/04/2020, 08 ngư dân Việt Nam trên tàu QNg 90617 TS đã được tiếp nhận an toàn”.

Đây không phải là lần đầu Việt Nam gửi công hàm phản đối lập trường của Trung Quốc về vấn đề Biển Đông đến tổ chức LHQ.

Gần đây nhất, trong bài phát biểu hôm 28/9/2019 tại New York, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam “kêu gọi các bên liên quan ở Biển Đông tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước của LHQ về Luật biển 1982”.

Ngoại trưởng Phạm Bình Minh nói: “Việt Nam đã nhiều lần lên tiếng quan ngại về những diễn biến phức tạp gần đây ở Biển Đông bao gồm những vụ xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền và quyền tài phán ở vùng biển Việt Nam”, và rằng “các nước liên quan nên kiềm chế, tránh các hành động đơn phương có thể làm phức tạp hoặc làm tăng thêm căng thẳng trên biển”.

Việt Nam tố cáo gì?

Ngày 28/5/2014, Phái đoàn Đại diện Thường trực Việt Nam tại LHQ đã gửi thư cho Tổng Thư ký LHQ đề nghị lưu hành Công hàm của Bộ Ngoại giao Việt Nam gửi Bộ Ngoại giao Trung Quốc, phản đối Trung Quốc không chịu chấm dứt các hoạt động vi phạm chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam theo quy định của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, mà cả Việt Nam và Trung Quốc đều là thành viên.

Trước đó, vào ngày 9/5/2014, LHQ cũng đã cho lưu hành một Công hàm của Bộ Ngoại giao Việt Nam phản đối việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, vi phạm nghiêm trọng chủ quyền biển đảo của Việt Nam.

Ngày 3/7/2014, Đại sứ Lê Hoài Trung, Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại LHQ tiếp tục gửi thư lên Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki Moon, đề nghị lưu hành như là những tài liệu chính thức của Đại hội đồng LHQ (khóa 68) hai văn bản nêu lập trường của Việt Nam về việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam; đồng thời khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, bác bỏ các yêu sách không có cơ sở pháp lý và lịch sử của Trung Quốc về chủ quyền đối với quần đảo này.

Theo một tài liệu của Bộ Ngoại giao Việt Nam phát hành ngày 4/7/2014, có đoạn viết như sau (trích):

“Trung Quốc đã cố tình xuyên tạc lịch sử và diễn giải sai lịch sử khi viện dẫn Công thư của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng năm 1958 và một số tài liệu, ấn phẩm được xuất bản ở Việt Nam trước năm 1975 để củng cố yêu sách của Trung Quốc đối với quần đảo Hoàng Sa. Công thư của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng hoàn toàn không nhắc gì đến chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa hay Trường Sa. Tuyên bố đó liên quan đến các vùng biển, không giải quyết các vấn đề lãnh thổ. Trên thực tế, những kết luận mà Trung Quốc đưa ra hiện nay đang mâu thuẫn với chính các phát biểu của Trung Quốc, trong đó có phát biểu của chính nhà lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình.

Tháng 9 năm 1975, 17 năm sau công thư nói trên của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng liên quan tới việc giải quyết bất đồng giữa hai nước Việt Nam – Trung Quốc đối với quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa, nhà lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình đã nói với nhà lãnh đạo Việt Nam Lê Duẩn tại Bắc Kinh rằng “với nguyên tắc thông qua Hiệp thương hữu nghị để giải quyết bất đồng, sau này hai nước sẽ bàn bạc giải quyết”.

Bị vong lục của Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 12 tháng 5 năm 1988 đã ghi nhận rõ ràng nội dung phát biểu này của Đặng Tiểu Bình, thể hiện nhận thức của Trung Quốc rằng vấn đề chủ quyền không được dàn xếp có lợi cho phía Trung Quốc qua các phát biểu hay thỏa thuận trước đây. Việt Nam yêu cầu Trung Quốc tôn trọng sự thật lịch sử đó và nghiêm túc đàm phán với Việt Nam về vấn đề quần đảo Hoàng Sa.

Đây là lần thứ 4 Việt Nam gửi thư đề nghị Tổng thư ký LHQ lưu hành các tài liệu của Việt Nam liên quan đến việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam và khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa”.

Việt Nam thoát Trung mạnh mẽ như đang chống dịch virus Vũ Hán?

Những diễn biến liên quan chuyện phản đối như nói ở trên suốt từ đó đến nay, cho thấy dường như tổ chức LHQ vẫn chưa có giải pháp gì hữu hiệu trước vấn đề mà Việt Nam cùng nhiều quốc gia liên quan khác đã nêu về vấn đề Biển Đông trước sự xâm lược của Trung Quốc.

Liệu lần này trong bối cảnh mà Trung Quốc đang phải đối mặt với nhiều vụ thưa kiện khác liên quan tới con virus Vũ Hán/ Corona, thì Đảng và Nhà nước Việt Nam mạnh dạn thoát sự phụ thuộc về kinh tế – chính trị từ Trung Quốc hơn nữa, qua đó còn giúp tái khẳng định rằng đồn đoán lâu nay về một hiệp ước Thành Đô sẽ biến Việt Nam thành một bang của Trung Quốc, là những toan tính xâm lược nằm trong kịch bản về truyền thông của Bắc Kinh.