Anh Khoa dịch
(VNTB) – Động thái của Anh Quốc làm nghiêm trọng thêm việc quốc tế phản đối Trung Quốc áp đặt luật an ninh quốc gia đối với Hong Kong
Chính phủ Anh đã đình chỉ hiệp ước dẫn độ với Hồng Kông để đáp trả quyết định của Bắc Kinh áp đặt luật an ninh mới đối với thuộc địa cũ của Anh Quốc, dấu hiệu mới nhất của mối quan hệ ngoại giao đang xấu đi giữa các quốc gia phương Tây và Trung Quốc.
Ngoại trưởng Anh Dominic Raab phát biểu trước Quốc hội hôm thứ Hai rằng hiệp ước dẫn độ sẽ bị đình chỉ vô thời hạn và Vương Quốc Anh sẽ cấm bán vũ khí cho Hồng Kông, tăng áp lực lên những gì Luân Đôn nói là luật an ninh hà khắc.
Chúng tôi sẽ ép Trung Quốc phải tuân thủ nghĩa vụ quốc tế của mình, ông Raab nói.
Anh Quốc đang theo bước của Canada và Úc, những quốc gia đã đình chỉ các hiệp ước dẫn độ của họ với Hồng Kông.
Hoa Kỳ cũng cho biết họ sẽ gửi thông báo để ngưng hiệp ước dẫn độ với thành phố này. Ngoại trưởng Mike Pompeo đang bay tới Vương quốc Anh để hội đàm với ông Raab, Thủ tướng Boris Johnson và các nhà lập pháp Anh, về Hồng Kông và các vấn đề khác.
Anh nói rằng luật an ninh quốc gia của Trung Quốc, vi phạm một thỏa thuận giữa Luân Đôn và Bắc Kinh, được cho là bảo đảm tình trạng độc lập tư pháp của Hồng Kông trong 50 năm sau khi thuộc địa cũ của Anh chuyển giao cho Trung Quốc vào năm 1997.
Liu Xiaoming, đại sứ Trung Quốc tại Anh, cho biết hôm Chủ nhật rằng Bắc Kinh sẽ đáp trả bất kỳ thay đổi nào đối với chế độ dẫn độ của Luân Đôn. Tôi nghĩ rằng Anh Quốc nên có chính sách đối ngoại độc lập của riêng mình thay vì theo đường lối của Mỹ, ông nói với Đài BBC.
Hiệp ước dẫn độ với Hồng Kông cho phép chuyển giao các cá nhân bị kết tội hoặc nghi ngờ phạm tội hình sự. Trong thực tế, việc đình chỉ sẽ có ít tác dụng vì có rất ít vụ dẫn độ giữa Anh Quốc và Hồng Kông, Ben Keith, một luật sư và chuyên gia về dẫn độ của Anh nói.
Nhưng động thái hủy bỏ hiệp định dẫn độ với Hồng Kông là một điều khác thường, ông Keith nói, vì Luân Đôn duy trì các hiệp ước dẫn độ với một số quốc gia mà họ đã chỉ trích từ lâu, bao gồm Nga và Libya.
Ông nói rằng không còn cách việc cắt đứt quan hệ ngoại giao là bao.
Thủ tướng Anh, ông Boris Johnson đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ cả Mỹ và Đảng Bảo thủ của chính mình đòi ông phải có quan điểm cứng rắn với Trung Quốc về việc đối xử với Hồng Kông và người Duy Ngô Nhĩ, một dân tộc Hồi giáo đã phải đối mặt với tình trạng đàn áp ở khu vực phía tây Tân Cương.
Nhóm Nghiên Cứu Trung Quốc, một nhóm các nhà lập pháp hoài nghi Trung Quốc trong Quốc hội Anh và Đảng Lao động đối lập đang kêu gọi ông Johnson trừng phạt các hành vi xấu xa của Trung Quốc.
Chính phủ Anh đã phản công trên một số mặt trận kể từ khi Trung Quốc thực thi luật an ninh Hồng Kông vào cuối tháng trước. Tuần trước, Luân Đôn cho biết họ sẽ cấm các nhà khai thác viễn thông mua thiết bị 5G từ Công ty Huawei của Trung Quốc vào cuối năm nay.
Ông Johnson cũng tạo điều kiện để khoảng 3 triệu người Hồng Kông di cư đến Anh Quốc một cách dễ dàng hơn, với các luật lệ mới sẽ bắt đầu có hiệu lực vào đầu năm 2021.
Anh có lệnh cấm vận vũ khí với Trung Quốc từ năm 1989, cấm bán vũ khí cho nước này. Ông Raab cho biết lệnh cấm này sẽ được mở rộng sang Hồng Kông. Ông cho biết việc bán các thiết bị được sử dụng để ngăn chặn rối loạn công cộng, chẳng hạn như còng và lựu đạn khói, cũng sẽ bị cấm.
Việc đình chỉ hiệp ước dẫn độ coi như chấm dứt thời kỳ hoàng kim của mối quan hệ giữa Anh và Trung Quốc được ca ngợi dưới thời cựu Thủ tướng David Cameron. Ông Raab cho biết ông sẽ kêu gọi tất cả các doanh nghiệp xem xét rất kỹ về cách họ phản ứng với các chính sách của Trung Quốc tại Hồng Kông.
Các thành viên của Liên Minh Năm Đôi Mắt ( 5 eyes) giữa Hoa Kỳ, Úc, Anh, New Zealand và Canada đang có những hành động phối hợp chống lại Trung Quốc.
Úc, chẳng hạn, đã nói rằng khoảng 10.000 cư dân Hồng Kông ở Úc bằng visa sinh viên hoặc lao động tạm thời sẽ có cơ hội gia hạn thêm năm năm nữa, với khả năng được nhận tình trạng thường trú nhân vào cuối thời kỳ đó.
Hồng Kông và Trung Quốc sẽ trở thành chủ đề chính vào thứ ba khi ông Pompeo gặp các quan chức cấp cao của Anh. Tổng thống Trump tuần trước đã ký luật cho phép các biện pháp trừng phạt có thể có đối với người dân hoặc các thực thể liên quan đến việc phá hoại quyền tự trị của Hồng Kông, bao gồm các biện pháp trừng phạt có thể áp đặt đối với các tổ chức tài chính có hoạt động kinh doanh đáng kể với những người hoặc nhóm đó.
Nhà Trắng cũng đã đưa ra một lệnh vào tuần trước, tước bỏ các đặc quyền mà Hồng Kông đã được hưởng so với Trung Quốc Đại Lục theo luật của Hoa Kỳ, bao gồm cả thông báo rút khỏi hiệp ước dẫn độ Hoa Kỳ-Hồng Kông.
Các quan chức cao cấp của chính quyền Trump đang đưa ra một loạt các bài phát biểu cảnh báo về các chính sách của Trung Quốc và những rủi ro đối với các công ty và công dân Mỹ kinh doanh trong nền kinh tế do nhà nước Trung Quốc kiểm soát. Bài phát biểu của ông Pompeo được ấn định vào thứ Năm tại California, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, trong khi Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper có bài phát biểu dự kiến vào thứ ba.
Bên cạnh vấn đề Hồng Kông, Washington ngày càng đưa ra nhiều cảnh báo về việc Trung Quốc bắt giữ người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ và các nhóm thiểu số khác ở khu vực tây bắc Tân Cương. Vương quốc Anh chưa công bố bất kỳ lệnh trừng phạt nào đối với các quan chức Trung Quốc liên quan đến việc đàn áp người Duy Ngô Nhĩ.
Vào thứ Hai, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã đưa 11 công ty Trung Quốc vào danh sách đen nhằm hạn chế việc các công ty Hoa Kỳ này xuất khẩu hàng hóa cho các công ty Trung Quốc trên. Danh sách này bao gồm các công ty dệt may mà các quan chức Hoa Kỳ cho rằng có liên quan đến lao động cưỡng bức ở Tân Cương cũng như các công ty công nghệ sinh học gắn liền với các phân tích di truyền mà các quan chức này nói là bị lạm dụng liên quan đến người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ.
Bắc Kinh chủ động thúc đẩy các hoạt động đáng ghê tởm như cưỡng bức lao động, thu thập DNA cho những mục đích xấu xa và các biện pháp phân tích nhằm đàn áp công dân của họ, Bộ trưởng Bộ Thương mại Wilbur Ross cho biết.
Khi được hỏi về việc bổ sung các công ty Trung Quốc vào danh sách đen, người phát ngôn của Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington đã lặp lại một bình luận từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc hồi tháng 5 rằng Hoa Kỳ đã vượt quá khái niệm an ninh quốc gia, lạm dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu, vi phạm các quy tắc cơ bản trong quan hệ quốc tế, can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc và làm tổn thương lợi ích của Trung Quốc.