(VNTB) – “Thái Lan nên từ chối dẫn độ ông Bdap và bất kỳ yêu cầu nào khác nhằm buộc hồi hương đối với người Thượng hiện đang tị nạn ở Thái Lan”
Hôm nay, các chuyên gia độc lập* bày tỏ quan ngại sâu sắc về việc Việt Nam yêu cầu Thái Lan dẫn độ người tị nạn và người bảo vệ nhân quyền Y Quynh Bdap, người đồng sáng lập tổ chức Người Thượng Vì Công Lý – Montagnards Stand for Justice, một tổ chức ủng hộ quyền của người thượng ở Việt Nam.
Các chuyên gia kêu gọi: “Thái Lan nên từ chối dẫn độ ông Bdap và bất kỳ yêu cầu nào khác nhằm buộc hồi hương đối với người Thượng hiện đang tị nạn ở Thái Lan”.
Ông Y Quynh Bdap sống ở Thái Lan từ năm 2018. Ông đã được Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn tại đây công nhận quy chế người tị nạn và đang chờ tái định cư sang nước thứ ba.
Ông Bdap bị kết án vắng mặt về tội khủng bố liên quan đến vụ tấn công ở tỉnh Đăk Lăk, Tây Nguyên vào tháng 6 năm 2023. Ông Bdap bị kết án 10 năm tù sau phiên tòa “di động” xét xử 100 bị cáo không đáp ứng các bảo đảm xét xử công bằng theo luật pháp quốc tế. Ông Y Quynh Bdap đang bị giam tại một trại giam ở Bangkok, chờ phiên điều trần dẫn độ vào tháng tới.
Các chuyên gia kêu gọi chính quyền Thái Lan tôn trọng nghĩa vụ không dẫn độ theo luật nhân quyền quốc tế, trong đó yêu cầu cấm trao trả một người về nơi họ có nguy cơ bị ngược đãi hoặc tra tấn, đối xử hoặc trừng phạt tàn ác, vô nhân đạo hoặc hạ nhục, cưỡng bức mất tích cùng những tác hại không thể khắc phục khác như bị tuỳ tiện tước đoạt mạng sống hoặc không được tiếp cận công lý.
Các chuyên gia cho biết: “Chúng tôi tin rằng, nếu bị dẫn độ, Y Quynh Bdap sẽ có nguy cơ bị cưỡng bức mất tích, tra tấn hoặc đối xử tệ bạc hoặc trừng phạt khác, vi phạm nguyên tắc không dẫn độ”.
Họ hoan nghênh Đạo luật ngăn chặn, ngăn chặn tra tấn và cưỡng bức mất tích của Thái Lan, có hiệu lực vào ngày 22 tháng 2 năm 2023. Luật này cấm chính quyền Thái Lan “trục xuất, hoặc dẫn độ người đến một quốc gia có căn cứ xác đáng để rằng người đó sẽ có nguy cơ bị tra tấn, đối xử tàn ác, vô nhân đạo hoặc hạ nhục hoặc bị cưỡng bức mất tích.” Các chuyên gia cũng hoan nghênh việc Thái Lan phê chuẩn Công ước quốc tế về bảo vệ tất cả mọi người khỏi bị cưỡng bức mất tích vào ngày 14 tháng 5 năm 2024, trong đó cấm việc trao trả người về lại nơi có nguy cơ bị cưỡng bức mất tích.
Người Thượng và các nhóm tôn giáo thiểu số ở Việt Nam là nạn nhân của sự phân biệt đối xử và ngược đãi khác, như buộc phải từ bỏ các giáo phái tôn giáo không được công nhận và chuyển sang các nhà thờ chính thức, hình sự hóa các nhà lãnh đạo tôn giáo và lạm dụng các tội phạm khủng bố. Tổ chức phi chính phủ Người Thượng vì Công lý đã bị liệt vào danh sách một tổ chức khủng bố. Các chuyên gia cũng nêu lên mối lo ngại về cái chết và cáo buộc bị tra tấn khi giam giữ trước đó của một người Thượng hồi tháng 3 năm 2024.
Trước những rủi ro mà người Thượng phải đối mặt ở Việt Nam, nhiều người đã trốn sang tị nạn ở Thái Lan. Các chuyên gia kêu gọi Thái Lan công nhận tình trạng tị nạn của họ theo luật Thái Lan, đặc biệt là theo Cơ chế sàng lọc quốc gia, hợp lý hóa tình trạng cư trú của họ và bảo vệ họ trước sự đàn áp xuyên quốc gia của chính quyền nước ngoài.
Các chuyên gia đã bày tỏ quan ngại với Chính phủ Việt Nam và Thái Lan về vấn đề này. Vì một số người Thượng đang chờ tái định cư hoặc đang chờ hồ sơ tị nạn ở một nước thứ ba, các chuyên gia đặc biệt khuyến khích các quốc gia này xử lý đơn đăng ký nhanh nhất có thể.
_______________
* Các chuyên gia: Ben Saul, Báo cáo viên đặc biệt về thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền và các quyền tự do cơ bản trong khi chống khủng bố; Mary Lawlor, Báo cáo viên đặc biệt về tình hình của những người bảo vệ nhân quyền; Morris Tidball-Binz, Báo cáo viên đặc biệt về các vụ hành quyết ngoài tư pháp, tóm tắt hoặc tùy tiện; Gina Romero, Báo cáo viên đặc biệt về Quyền Tự do Hội họp và Lập hội Hòa bình; Cecilia M Bailliet, Chuyên gia độc lập về nhân quyền và đoàn kết quốc tế; Nicolas Levrat, Báo cáo viên đặc biệt về các vấn đề thiểu số; Aua Baldé (Chủ tịch-Báo cáo viên), Gabriella Citroni (Phó chủ tịch), Grażyna Baranowska, Ana Lorena Delgadillo Perez, Nhóm công tác về các vụ mất tích cưỡng bức hoặc không tự nguyện; Irene Khan, Báo cáo viên đặc biệt về quyền tự do quan điểm và biểu đạt; Gehad Madi, Báo cáo viên đặc biệt về nhân quyền của người di cư; và Nazila Ghanea, Báo cáo viên đặc biệt về tự do tôn giáo hay tín ngưỡng.
Nguồn: