Nguyễn Việt Nam
(VNTB) – Vài tuần lễ gần đây, báo chí ở Việt Nam gần như đưa tin tức cập nhật về tình hình Hương Cảng. Nhiều bài báo với cách rút tít, ‘chapeau’ – phi lộ giới thiệu cũng cho thấy dường như đang cổ võ cho một Hương Cảng tự trị.
***
“Bước ngoặt không chỉ cho Hồng Kông” là tựa bài dịch đăng trên báo Thanh Niên ngày 01/12/2019. Tác giả bài viết này là Stephen Robert Nagy, một giáo sư của Đại học Cơ Đốc giáo quốc tế – Nhật Bản, Học giả tại Quỹ Châu Á – Thái Bình Dương ở Canada.
“Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump ký thông qua đạo luật về nhân quyền cho Hồng Kông có ý nghĩa quan trọng khi cả lưỡng viện quốc hội lẫn chính phủ Mỹ đều đồng thuận.
Đó là sự đồng thuận về quan điểm trong đánh giá thực tế chính trị Hồng Kông cũng như sự ảnh hưởng của Bắc Kinh đối với đặc khu này.
Động thái trên cho thấy chính quyền của Tổng thống Donald Trump vẫn giữ yếu tố nhân quyền như một phần quan trọng của chính sách đối ngoại, mà cụ thể ở đây là đối với Trung Quốc. Bắc Kinh rõ ràng không hài lòng với quyết định từ Washington và diễn giải đó là sự can thiệp nội bộ”.
Bài dịch trên báo Thanh Niên có đoạn như nêu trên. “Yếu tố nhân quyền như một phần quan trọng của chính sách đối ngoại” là câu dịch dễ đưa độc giả Việt Nam đến mối quan hệ Mỹ – Việt hiện nay.
Liên tưởng, còn là vì phải lý giải sao đây khi mà Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper lúc vẫn còn ở Hà Nội, thì từ thành phố Hồ Chí Minh, nhà chức trách ở đây đã phát lệnh bắt nhà báo tự do Phạm Chí Dũng hôm 21/11/2019?
Liệu có phải vấn đề ‘nhân quyền Việt – Mỹ” là điều khiến phe nhóm thân Trung không muốn có một Sài Gòn/ thành phố Hồ Chí Minh lại giống như Hương Cảng?
Báo Tuổi Trẻ hôm 30/11/2019 có bài dạng tường thuật, được rút tít “Người già, học sinh lại xuống đường hát ‘Vinh quang cho Hong Kong’.
“Khoảng 1.000 người, chủ yếu là học sinh cấp trung học và người lớn tuổi, đã tham gia một cuộc tuần hành ôn hòa ngày 30-11, thể hiện sự ủng hộ với phong trào dân chủ Hong Kong” – ‘chapeau’ mở đầu bài tường thuật viết như vậy.
Bài báo có đoạn: “Ông Tam Kwok-sun – 64 tuổi, một trong những người tổ chức cuộc tuần hành – chia sẻ ông hi vọng sự kiện hôm nay sẽ đoàn kết người trẻ và những người lớn tuổi của Hong Kong.
Một số học sinh trung học tham gia tuần hành cho biết các em rất ngạc nhiên khi thấy những người lớn tuổi tham gia. “Khoảng cách tuổi tác giữa chúng em và các ông bà là rất lớn. Nhưng điều đó cho thấy chúng em và các cụ đều có cùng tư tưởng”, một em chia sẻ”.
Phải chăng ẩn ý của việc ban biên tập đăng các dạng bài báo như nói trên, là muốn nhắc tới việc bộ máy tuyên truyền của nhà nước Việt Nam vẫn thường kể, sinh tiền ông Hồ Chí Minh thường nhắc đến câu ca truyền miệng của nhân dân Quảng Bình: “Dễ mười lần không dân cũng chịu – Khó trăm lần dân liệu cũng xong”?
***
Trở lại với vụ việc nhà báo Phạm Chí Dũng đang chịu lao lý của cáo buộc ‘Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam’.
Theo website Công an thành phố Hồ Chí Minh, thời gian qua, ông Phạm Chí Dũng “có nhiều hoạt động công khai vi phạm pháp luật nghiêm trọng và rất nguy hiểm; tác động xấu đến sự ổn định xã hội, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh trật tự thành phố”.
Nếu chấp nhận sự quy kết đó từ phía nhà chức trách, thì ít nhất là hai bài báo được trích dẫn từ tờ Thanh Niên và tờ Tuổi Trẻ ở trên, rõ ràng cả hai tòa soạn này đang dẫn dắt dư luận theo hướng ủng hộ Hương Cảng tự trị, cổ súy về quyền biểu tình, quyền đòi hỏi dân chủ thực sự, chứ không phải là hình thức.
Đâu chỉ riêng Thanh Niên, Tuổi Trẻ, trên báo Tiền Phong số ngày 29/11/2019, có bài bình luận tựa đề thể khẳng định: “Trung Quốc khó trả miếng ‘Luật Hong Kong’.
Đoạn mở đầu của bài bình luận cũng là một ý dạng khẳng định, độc giả chỉ cần mỗi đoạn ‘chapeau’ này là hình dung được hết cả bài: “Trung Quốc hôm qua gọi việc Tổng thống Mỹ Donald Trump ký 2 đạo luật về dân chủ và nhân quyền Hong Kong là “hành động thể hiện bá quyền trắng trợn”, dọa sẽ đáp trả. Nhưng giới quan sát cho rằng, Bắc Kinh khó có thể sẽ trả đũa theo cách tác động xấu đến tiến trình đàm phán thương mại”.
Mong rằng với sự cởi mở truyền thông dường như đang bắt đầu, nhà chức trách ở thành phố Hồ Chí Minh sẽ xem xét lại về những cáo buộc ở các bài viết phản biện của nhà báo tự do Phạm Chí Dũng.