Nguyễn Đình Ấm
* Tác giả gửi bài trực tiếp cho VNTB
Mặc dù đã có rất nhiều ý kiến phản đối dự án xây dựng sân bay Long Thành thay cho sân bay Tân Sơn Nhất trong thời kỳ nền kinh tế đất nước đang rất khó khăn, nhưng đến nay dự án tốn kém và vô lý (kêu chật chội nhưng có 157,6 ha làm sân golf…) này vẫn đang được xúc tiến. Tới đây chính phủ sẽ trình dự án ra quốc hội và mọi việc sẽ an bài với những lý do “thuyết phục” như: TSN quá tải, chật trội, ô nhiễm môi trường, không an toàn…
Vậy những lý do đó thuyết phục đến đâu?
“Quá tải”
Về TSN quá tải: Đó là lý do luôn được đưa ra mỗi khi phải xây Long Thành thay TSN. Phát ngôn thế là không chính xác, nếu không nói là bịp bợm. Bởi vì, ở một sân bay không bao giờ người ta xây ngay từ đầu công suất tối đa mà phải xây cơ sở hạ tầng theo từng giai đoạn thị trường yêu cầu. Hiện tại TSN quá tải trước mắt là sân đỗ và vài năm nữa là nhà ga, đường băng. Những năm gần đây cảng HK TSN, hãng HK quốc gia VNA phải thuê sân đỗ, nhà xưởng bên quân sự để hoạt động. Việc TSN xây dựng thêm các cơ sở này không khó vì theo đo đạc, thống kê của cục HKVN năm 2010, quỹ đất vẫn còn 1.150 ha (kể cả sân golf của đại gia quân đội 157 ha), đủ diện tích để xây sân bay có công suất tới 80 triệu khách/năm, ngang với cảng HK Check Lap Kok của Hongkong (Check Lap Kok rộng 1.200ha, nay đang khai thác 45 triệu khách/năm và có thể tăng lên 80-100 triệu). Hiện nay TSN có hai đường băng nhưng do quá gần nhau nên khi khai thác chỉ tính như một với công suất tối đa 30 lần chuyến/h (720 chuyến/ngày-tiêu chuẩn ICAO). Hiện nay mật độ khai thác tối đa TSN mới chỉ khoảng 400 chuyến/ ngày. Nếu chỉnh trang đường lăn, tăng sân đỗ, xây thêm nhà ga thì TSN có thể tăng gấp hai lần hiện nay(40 triệu khách/năm).
Sau khi TSN đạt đến sản lượng khách 35-40 triệu khách/năm thì phải làm thêm một đường băng nữa cách đường băng cũ tối thiểu 1.035 m để có công suất 50-80 triệu khách/năm. Nếu do bị lấn chiếm đất mà TSN méo mó thì với diện tích 1.150 ha ta, cắt chỗ này và bù chỗ kia cho nhà dân di chuyển thì vẫn có thể làm được hai đường băng đúng tiêu chuẩn ICAO mà không phải bồi thường đất mà chỉ bồi thường tiền xây nhà nên số tiền sẽ không lớn.
Đến đây thì tất nhiên sân golf của đại gia quân đội sẽ phải làm đúng khẩu hiệu “vì nhân dân quên mình, vì nhân dân hy sinh…”. Ý kiến của cục trưởng cục HKVN Lại Xuân Thanh “Việc xây sân golf hay không xây sân golf đều không giúp nâng công suất của TSN lên” là không khách quan. Theo các chuyên gia HKVN thì khi TSN đã lên 60-70 triệu khách/năm là có thể bão hòa, khó có thể tăng nữa do nhiều chuyến bay nước ngoài sẽ bay thẳng đến các sân bay quốc tế khác ở VN như Cần Thơ, Phú Quốc, Cam Ranh…. mà không cần phải transit ở TSN như bây giờ.
Hiện nay nhiều sân bay các nước phát triển trước kia đông đúc, nay bị giảm khách do máy bay tăng cự ly bay và có thêm nhiều sân bay mới. Mười sân bay nhộn nhịp nhất thế giới ở những nước kinh tế phát triển hàng đầu thế giới có thời gian phát triển hàng trăm năm qua đến nay cũng chưa có sân bay nào đạt 100 triệu khách/năm như người ta gán cho sân bay Long Thành đến năm 2050 (Cảng HKQT nhộn nhịp nhất thế giới Hartsfield-Jackson ở Atlanta-Mỹ là 89,3 triệu khách/năm, thứ hai sân bay Bắc Kinh-TQ là 73,8 triệu khách/năm, nhưng nhiều năm nay hầu như không tăng nữa).
“Ô nhiễm”
Hầu hết hoạt động là gây ô nhiễm và TSN cũng vậy. Sân bay quốc tế Tokyo (Haneda) bận rộn nhất Nhật Bản, tấp nập thứ tư thế giới “nằm trong nội thành Tokyo” (ai không tin cứ vào google: “Sân bay Narita” sẽ nói rõ về sân bay Tokyo), và không thiếu gì các sân bay chỉ cách thành phố 10-20 km hoặc sát thành phố như TSN, mặc dù cự ly đó là không lý tưởng (khoảng 30-35km).
Nay nếu nói TSN phải dời đi để chống ô nhiễm là không công bằng. Bởi vì máy bay quân sự, sân golf còn ô nhiễm, nguy hiểm hơn máy bay dân dụng nhiều lần thì vẫn ở đó. Hơn nữa nếu TSN về Long Thành ta sẽ giảm phần ô nhiễm cho thành phố do máy bay dân dụng nhưng hành nghìn xe cộ chở khách đi máy bay trên con đường 40 km Long Thành-TPHCM sẽ thải ra lượng ô nhiễm gấp nhiều lần nếu hàng nghìn phương tiện đó từ TSN ra, vào thành phố, tức chi phí đi lại và lượng ô nhiễm chung sẽ tăng lên. Chính một phần vì lý do này cùng với khí thải, tiếng ồn máy bay chở khách hiện nay đã giảm đáng kể cộng với hiệu quả kinh tế nên người Nhật mới để tồn tại các sân bay nằm trong nội thành như vậy.
Dù thế, không thể phủ nhận nếu nay nước ta đã giàu có, sân bay nằm ở vị trí Long Thành và quỹ đất TSN chuyển làm các công trình phúc lợi công cộng như công viên, quảng trường, sân bay thể thao, cấp cứu HK… (không gây ô nhiễm) mà TPHCM còn rất thiếu là lý tưởng. Thế nhưng nếu chuyển TSN đi với cái giá cả chục tỷ đô trong khi TP vẫn bị máy bay quân sự, sân golf hành hạ về tiếng ồn, ô nhiễm nguồn nước, lượng khí thải khổng lồ từ hàng nghìn xe cộ đi lại từ Long Thành-TP HCM hơn 40 km… là thất sách không thể chấp nhận.
An toàn hàng không hay “ăn” an toàn?
An toàn HK là việc đầu tiên ở bất cứ sân bay nào, ICAO đều có tiêu chuẩn rõ ràng, khi nhà chức trách HK chưa ngăn cấm, hãng HK vẫn hoạt động bình thường… thì khỏi nói. Cuối năm 2013 một số nhà dân kêu tốc mái, TV đến quay, phát tưng bừng ra vẻ máy bay bay sát sạt làm tốc mái nhà… Ai tin máy bay làm tốc mái nhà là mù tịt về HK.
Hôm đi ô tô của hãng Hải Âu từ HN về Hải Phòng, tôi tình cờ nghe được câu chuyện của hai cán bộ có vẻ là cơ quan đầu tư Hải Phòng lên trung ương họp về:
– À, thế dự án sân bay Tiên Lãng đến đâu rồi, nhiều việc không?
– Tiên với bụt gì, bãi rồi… Ngày ấy giá đất trên trời, các sếp, đại gia định đẩy Cát Bi về Tiên Lãng để lấy đất làm sân golf, khu đô thị… gì đó nên mới “gà” sếp trên duyệt dự án, bây giờ giá đất “đao” (tiếng anh, nghĩa là xuống?) nên “bai, bai”, lại tiếp tục nâng cấp Cát Bi 3.600 tỷ rồi…
Tôi giật mình, thế mà trong mọi cuộc họp bàn nói đến dự án Tiên Lãng họ luôn đưa ra Cát Bi quá tải, chật hẹp, ô nhiễm, không an toàn… chẳng khác gì khi đưa ra dự án Long Thành. Hóa ra, anh em nhà Đoàn Văn Vươn gia đình, gia sản điêu linh, bị ngồi tù cũng chỉ vì cái giá đất, cái sân golf…
Việc mọi ý kiến nói TSN chật, ô nhiễm trong khi lại làm sân golf 157,6 ha có lẽ chỉ thuyết phục được những nhóm lợi ích sân golf, những quan chức “ngậm miệng ăn an toàn”. Hãy gõ vào chữ Long Thành, màn hình sẽ hiện ra cơ man quảng cáo: Bán đất khu đô thị dịch vụ sân bay Long Thành, Bán đất khu đô thị SBLT đợt 2, 3, Bán đất gần SBLT…Đất gần SBLT nóng lên… Nay nghe câu chuyện hai cán bộ kia tôi có cảm giác mọi chuyện về TSN, Long Thành… đã an bài, không có gì cưỡng lại được. Bởi vì nếu duy trì TSN thì không còn sân golf đồng thời nhiều dự án vàng BĐS của đại gia, nhóm lợi ích “ở gần sân bay quốc tế Long Thành” đã duyệt, đầu tư, đã, đang bán rồi. Đặc biệt, TSN, Gia Lâm quá gần nội thành dù giá đất có “đao” thì vẫn cứ 50-60 triệu đ/m2 (riêng sân golf TSN 157 ha trị giá 78.500 tỷ VND). Như vậy, chỉ có sân golf mới chiếm được những khối vàng 157, 117 ha…