Lễ trao giải nhân quyền lần thứ 19 của Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam, được phát trực tiếp từ California qua Facebook và YouTube sáng 21/11/2020 vừa qua.
Tham dự buổi công bố Giải Nhân Quyền có Tiến sị Nguyễn Bá Tùng, Giáo sư Nguyễn Chính Kết, Linh mục Đặng Hữu Nam, Luật sư Nguyễn Văn Đài, và đại diện các đơn vị nhận giải.
Ngoài ra còn có sự hiện diện của Giáo sư Nguyễn Thanh Giàu, Chủ tịch Hội Đồng Liên Tôn Việt Nam tại Hoa Kỳ, ông Đỗ Như Điện, giám đốc đài Đáp Lời Sông Núi phát về Việt Nam.
Năm nay, 3 đơn vị được trao giải là từ nhân lương tâm Nguyễn Văn Hóa, tù nhân lương tâm Nguyễn Năng Tĩnh, Hội Nhà Báo Độc Lập với 3 thành viên đang bị cầm tù là các nhà báo Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy và Lê Hữu Minh Tuấn.
Mở đầu buổi họp, trưởng ban điều hành Mạng Lưới Nhân Quyền, Tiến sĩ Nguyễn Bá Tùng, nhắc lại mục đích chính của Giải Nhân Quyền Việt Nam:
“Là để tuyên dương thành tích tranh đấu bất bạo động cho lý tưởng Nhân Quyền Việt Nam, là cơ hội để người Việt khắp nơi bày tỏ tình liên đới với những cá nhân và đoàn thể đã và đang dấn thân bảo vệ quyền làm người cho người dân Việt Nam”.
Đầu tiên là thầy giáo, facebooker Nguyễn Năng Tĩnh, giảng viên âm nhạc, bị công an Nghệ An bắt giữ cuối tháng 5/2019 vì đã dạy cho học sinh bài hát của cựu tù chính trị Võ Minh Trí, tức nhạc sĩ Việt Khang, chưa kể đưa lên trang FB cá nhân tin tức và hình ảnh về khủng hoảng môi trường Formosa ở Hà Tĩnh năm 2016.
Lên tiếng cho thầy giáo Nguyễn Năng Tĩnh tại lễ trao giải, Linh mục Đặng Hữu Nam phát biểu:
“Chỉ cần nghe lại những lời trước Tòa xử mình thì sẽ nhận diện được con người tù nhân lương tâm Nguyễn Năng Tĩnh. Ông nói “Tôi khát khao một đất nước tự do dân chủ. Tôi lo lắng cho vận mệnh đất nước và dân tộc, lo lắng cho mội trường sống bị đầu độc. Tôi không thể vô cảm và quan tâm trước nguy cơ mất chủ quyền quốc gia”. Thầy còn nhắn nhủ rằng “Dù mức án cao đến đâu, 10 năm, 20 năm hoặc có thể tử hình thì tôi cũng không thay đổi chính kiến của mình”.
Ngày 15/11/2019. Tòa án tỉnh Nghệ An tuyên 11 năm tù giam, 5 năm quản chế đối với thầy giáo Nguyễn Năng Tĩnh theo Điều 117, Điều 44, và Điều 112 Bộ Luật Hình Sự Việt Nam.
Đến ngày 4/10 năm nay, 20 nhà giáo và giáo viên âm nhạc của Israel gửi một kiến nghị thư lên Bộ trưởng Quốc phòng và Phó thủ tướng Bnei Gantz, yêu cầu Israel gây sức ép để Hà Nội trả tự do cho thầy giáo dạy nhạc Nguyễn Năng Tĩnh.
Người thứ hai nhận giải Nhân Quyền Việt Nam 2020 là facebooker, phóng viên RFA Nguyễn Văn Hóa. Được mời góp tiếng từ Đức, cựu tù nhân quyền, luật sư Nguyễn Văn Đài cho rằng thảm họa Formosa đã dẫn đến việc Nguyễn Văn Hóa bị bắt giữ và bị ngược đãi:
“Anh Nguyễn Văn Hóa đã ra tận hiện trường, hỗ trợ nạn nhân thu thập bằng chứng nhằm tố giác và khởi kiện công ty Formosa. Không những thế, anh đã dùng các phương tiện thông tin hiện đại để đưa tin tức về Formosa đến với công chúng”.
“Anh là người đầu tiên sử dụng Flycam để thu lại hình ảnh của hơn chục ngàn người biểu tình trước cổng công ty Formosa. Anh Nguyễn Văn Hóa đã cộng tác thường trực với đài Á Châu Tự Do và đã cung cấp Video về các cuộc biểu tình của dân miền Trung phản đối công ty Formosa”.
Ngày 11/1/2017, anh Nguyễn Văn Hóa bị bắt tại Kỳ Anh vào khi đang đưa tin vụ xét xử một số người tại Giáo xứ Đông Yên, bị giam giữ bí mật trong 9 ngày.
Đến ngày 27/11/2017, Tòa án Nhân dân kết án Nguyễn Văn Hóa 7 năm tù, 3 năm quản chế về tội “tuyên truyền chống nhà nước CHXHCNVN, Điều 88 Bộ Luật Hình Sự. Anh bị giam tại nhà tù An Điềm, xã Đại Hưng, huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam.
“Tại trại giam An Điềm, Nguyễn Văn Hóa nhiều lần bị cai tù đánh đập và biệt giam, vì thế anh đã nhiều lần tuyệt thực để phản đối”.
Hôm 24/ 9/2020 vừa qua, Dân biểu liên bang Hoa Kỳ, ông Alan Lowenthal, ra thông báo chính thức nhận bảo trợ cho nhà hoạt động trẻ tuổi, tù nhân lương tâm Nguyễn Văn Hóa, qua chương trình Defending Freedoms Project của Ủy Ban Nhân Quyền Tom Lantos trong Quốc Hội Hoa Kỳ.
Được long trọng vinh danh tại buổi trao giải 2020 ngày 21/11 là Hội Nhà Báo Độc Lập Việt Nam mà Chủ tịch Phạm Chí Dũng đã bị bắt đi từ ngày 21/11/2019.
Kế tiếp, Phó chủ tịch Hội, ông Nguyễn Tường Thụy, bị bắt ngày 23/5/2020. Một tháng sau đó, đến lượt biên tập viên thứ ba của Thời Báo Việt Nam, tiếng nói của Hội Nhà Báo Độc Lập, cũng bị bắt và đang bị giam trong tù.
Hội Nhà Báo Độc Lập là tổ chức đấu tranh ôn hòa. Giáo Sư Nguyễn Chính Kết, từng được Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam trao giải khi ông mới từ Việt Nam sang Mỹ, nhận định:
“Việt Nam Thời Báo là phương tiện để các hội viên thể hiện quan điểm và nói lên thực trạng xã hội với những mặt trái của nó. Hội đã đối diện với sự đàn áp nặng nề.
“Ngoài 3 ông Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy và Lê Hữu Minh Tuấn thì đã có ít nhất 10 thành viên khác của Hội bị triệu tập và hỏi cung. Trang mạnh và trang Facebook của Hội bị khóa tại Việt Nam, và thường xuyên bị hackers tấn công, nhiều bài trên facebook bị gỡ bỏ”.
Hôm 10/11 vừa qua, Viện Kiểm sát Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh tống đạt cáo trạng truy tố 3 cây viết của Thời Báo Việt Nam theo Khoản 2, Điều 117 Bộ Luật Hình Sự Việt Nam. Tội danh mà họ bị cáo buộc là ‘làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam.
Đáng chú y nhất là mới đây, ngày 16/11, Vương Quốc Anh và Canada lên tiếng với phía Việt Nam về việc bắt giữ các thành viên Hội Nhà Báo Độc Lập, chỉ trích Hà Nội ra sức hạn chế tự do ngôn luận bên trong Việt Nam.
Nói với Á Châu Tự Do về giải thưởng nhân quyền mà Hội Nhà Báo Độc Lập được trao năm nay, quyền Chủ tịch hiện tại là ông JB Nguyễn Hữu Vinh, đang ở bên ngoài Việt Nam, bày tỏ:
“Đây là một vinh dự không riêng cho Hội Nhà Báo Độc Lập Việt Nam mà còn là vinh dự chung cho những tiếng nói ở trong nước đã bị bắt, bị khủng bố bằng nhiều cách khác nhau. Khi được Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam vinh danh thì với tôi là nguồn động viên rất lớn cho người cầm bút chỉ muốn nói lên sự thật của đất nước”.
Hai tiếng nói từ Việt Nam, một là chị Huệ, chị gái tù nhân lương tâm Nguyễn Văn Hóa, hai là chị Tình – vợ nhà giáo Nguyễn Năng Tĩnh:
“Rất vui vì em Hóa được Mạng Lưới Nhân Quyền trao giải. Đây là động lực và vinh dự cho em Hóa, cũng là nguồn động viên lớn cho gia đình vì được quí vị quan tâm. Xin chân thành cảm ơn quí vị”.
“Xúc động và cảm thấy may mắn. Không biết nói thế nào để diễn tả hết niềm vui của em là vợ thầy Tĩnh, chỉ biết cảm ơn và cảm ơn”.
Được biết với đợt trao giải lần thứ 19 này, tính từ 2002 là khi Giải chính thức được thành lập, khoảng 50 nhà hoạt động, nhà tranh đấu, nhà báo, tù nhân lương tâm trong nước đã được Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam tuyên dương từ trước đến giờ.